Rhijnspoorweg: verschil tussen versies

Uit OV in Nederland Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken
(stuk tekst is niet meer nodig)
k (Robot: automatisch tekst vervangen (-{{Rimg|rsGr|png}} +{{Rimg|rsGr}}))
 
(36 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
De '''Rhijnspoorweg''' is de spoorlijn tussen [[Amsterdam Centraal]], [[Utrecht Centraal]], [[Arnhem]], [[Zevenaar]] en de Duitse grens. Het is de eerste lijn die werd aangelegd door de ''Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij'' (NRS) en is een van de oudste spoorlijnen in Nederland: Amsterdam Weesperpoort–Utrecht NRS werd geopend in 1843, in 1844 werd de lijn doorgetrokken tot [[Driebergen-Zeist]] en in 1845 werd Arnhem bereikt. De verbinding met Emmerich, waar de lijn aansluit op het Duitse spoorwegnet, kwam in 1856 tot stand. In 1889 werd de lijn verbonden met het nieuwe Amsterdamse Centraal station, in 1939 werd het kopstation Weesperpoort gesloten en vervangen door het [[Amsterdam Amstel|Amstelstation]].
+
{{SpoorlijnInfo
 +
|naam=Rhijnspoorweg
 +
|lengte=118,6
 +
|jaar_geopend=1843 - 1845, 1856, 1889
 +
|huidige_status=In gebruik
 +
|jaar_elektrificatie=1938, 1966
 +
|aantal_sporen=2, [[Utrecht Centraal|Ut]] - [[Amsterdam Bijlmer ArenA|Asb]]: 4
 +
|vervoerders=[[NS]], [[Arriva]], [[Breng]], [[VIAS Rail|VIAS]]
 +
}}
 +
De '''Rhijnspoorweg''' is de spoorlijn tussen [[Amsterdam Centraal]], [[Utrecht Centraal]], [[Arnhem Centraal]], [[Zevenaar]] en de Duitse grens. Tussen Amsterdam Amstel en Amsterdam Holendrecht ligt sinds de jaren 70 het spoor van de [[metro van Amsterdam]] tussen de sporen van de Rhijnspoorweg.
  
−
Tussen Amsterdam Amstel en Amsterdam Holendrecht ligt sinds de jaren '70 het spoor van de [[metro van Amsterdam]] tussen de sporen van de Rhijnspoorweg. Sinds 2007 is het traject tussen Amsterdam Bijlmer ArenA en Utrecht Centraal viersporig: hier rijden de sprinters op de middelste sporen, en de Intercity's en de ICE's op de buitenste sporen. Voor de rest is de lijn [[dubbelspoor|dubbelsporig]].
+
== Geschiedenis van de spoorlijn ==
 +
=== De eerste plannen ===
 +
De eerste plannen voor een spoorweg tussen Amsterdam en Keulen werden in 1831 gemaakt door luitenant-kolonel William Archibald Bake. Deze spoorweg zou van Amsterdam via Amersfoort, Arnhem en Doesburg richting Pruisen moeten lopen. Deze aanbesteding mislukte. De behoefte van een spoorlijn tussen Amsterdam en Keulen bleef desondanks wel bestaan omdat de vaarwegen van en naar Amsterdam verre van ideaal waren. In 1836 werd bij koninklijk besluit een staatscommissie opgericht om het belang van en de mogelijkheid tot het aanleggen van spoorwegen in Nederland te onderzoeken. Hoewel staatsaanleg zeker niet de voorkeur had, zag men een uitzondering voor de lijn tussen [[Amsterdam Centraal|Amsterdam]] en [[Arnhem Centraal|Arnhem]]. In 1838 werd een ontwerp ingediend voor deze spoorlijn, inclusief zijtak van [[Utrecht Centraal|Utrecht]] naar [[Rotterdam Centraal|Rotterdam]], maar de hoge kosten in combinatie met de enorme aflossing van de staatsschuld zorgde ervoor dat de plannen in de Tweede Kamer ruim verworpen werden. Op 30 april 1838 gelaste koning Willem I de aanleg van de spoorlijn (zonder de zijtak naar Rotterdam). De spoorleg zou vanaf Amsterdam via [[Abcoude]] en [[Breukelen]] naar Utrecht lopen en vanaf daar via [[Maarn]], [[Maarsbergen]] en onderlangs de Wageningse Berg naar Arnhem lopen.  
  
−
==Traject==
+
=== Aanleg van de spoorlijn ===
−
{| cellspacing="0" cellpadding="3"
+
De Rhijnspoorweg werd, net als de in 1839 geopende lijn tussen Amsterdam en [[Haarlem]], aangelegd in breedspoor. Door de hoge kosten die betaald moesten worden voor de aankoop van grond werd het eerste deel van de Rhijnspoorweg, tussen Amsterdam en Utrecht, pas geopend op 18 december 1843. Op 17 juni 1844 kwam de spoorlijn tot aan [[Driebergen-Zeist]] en op 15 maart 1845 werd Arnhem bereikt. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de spoorlijn via Wageningen kwam te lopen, maar om defensieve redenen werd de lijn uiteindelijk via het destijds kleinere [[Ede-Wageningen|Ede]] aangelegd.  
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_0sICr.svg|35px]] || [[Amsterdam Centraal]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Amsterdam Muiderpoort]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Amsterdam Amstel]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Duivendrecht]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Amsterdam Bijlmer ArenA]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Amsterdam Holendrecht]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Abcoude]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Breukelen]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Maarssen]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Utrecht Zuilen]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Utrecht Centraal]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rnr.svg|35px]] || [[Utrecht Vaartsche Rijn]] (gepland)
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Bunnik]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsSr.svg|35px]] || [[Driebergen-Zeist]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Maarn]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsSr.svg|35px]] || [[Veenendaal-De Klomp]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Ede-Wageningen]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Wolfheze]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Oosterbeek]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Arnhem]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Arnhem Velperpoort]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rnr.svg|35px]] || [[Westervoort]] (gepland)
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Duiven]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Zevenaar]]
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rs0.svg|35px]] || [[Emmerich]]
 
−
|}
 
  
−
==Reizigersaantallen==
+
=== Verlenging naar Duitsland en overgang naar normaalspoor ===
−
De lijn had de volgende reizigersaantallen in 2006 <ref>OVwereld.nl: [http://www.ovwereld.nl/kennisnet/reizigersaantallen/in-_en_uitstappers_per_station_(2006) In- en uitstappers per station (2006)] </ref>:
+
Vijf dagen na opening van de lijn werd deze overgedragen aan particulieren, met name Engelse bankiers, die de concessie onderbrachten in de [[Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij]] (NRS). De grootste wens van de NRS was het doortrekken van de spoorlijn naar Pruisen. Door [[Oberhausen Hbf|Oberhausen]] liep een lijn van het Cöln-Mindener Eisenbahn-Gesellschaft (CME); het NRS wenste daar op aan te sluiten. Het NRS zou dan vanaf Arnhem oostwaarts naar Zevenaar bouwen; het CME zou via [[Wesel]] een lijn naar Nederland aanleggen. Probleem hierbij was het breedspoor in Nederland en het normaalspoor in Pruisen. Pas in 1851 werd een verdrag met Pruisen getekend voor de aanleg van het verbindingsstuk van de spoorlijnen van de NRS en de CME. Uiteindelijk werd op 15 februari 1856 het traject tussen Arnhem en Elten geopend. Tussen Amsterdam en Arnhem werd het spoor hierbij versmald; het overgebleven materiaal van de versmalling werd gebruikt voor de aanleg van een tweede spoor tussen Utrecht en Arnhem; het traject tussen Amsterdam en Utrecht werd tussen 1867 en 1872 verdubbeld.
−
{| cellspacing="0" cellpadding="2"
 
−
! align="left" | Station
 
−
! align="right" | In- en uitstappers
 
−
|-
 
−
| Amsterdam Centraal
 
−
| align="right" | 156.452
 
−
|-
 
−
| Amsterdam Muiderpoort
 
−
| align="right" | 7.378
 
−
|-
 
−
| Amsterdam Amstel
 
−
| align="right" | 19.350
 
−
|-
 
−
| Duivendrecht
 
−
| align="right" | 21.153
 
−
|-
 
−
| Amsterdam Bijlmer ArenA
 
−
| align="right" | 10.827
 
−
|-
 
−
| Abcoude
 
−
| align="right" | 1.412
 
−
|-
 
−
| Breukelen
 
−
| align="right" | 2.225
 
−
|-
 
−
| Maarssen
 
−
| align="right" | 4.686
 
−
|-
 
−
| Utrecht Centraal
 
−
| align="right" | 151.228
 
−
|-
 
−
| Bunnik
 
−
| align="right" | 2.538
 
−
|-
 
−
| Driebergen-Zeist
 
−
| align="right" | 8.705
 
−
|-
 
−
| Maarn
 
−
| align="right" | 1.317
 
−
|-
 
−
| Veenendaal-de Klomp
 
−
| align="right" | 1.701
 
−
|-
 
−
| Ede-Wageningen
 
−
| align="right" | 15.648
 
−
|-
 
−
| Wolfheze
 
−
| align="right" | 719
 
−
|-
 
−
| Oosterbeek
 
−
| align="right" | 370
 
−
|-
 
−
| Arnhem
 
−
| align="right" | 40.110
 
−
|-
 
−
| Arnhem Velperpoort
 
−
| align="right" | 3.570
 
−
|-
 
−
| Duiven
 
−
| align="right" | 3.522
 
−
|-
 
−
| Zevenaar
 
−
| align="right" | 3.883
 
−
|}
 
  
−
==Lijnvoering Utrecht - Arnhem==
+
=== Amsterdam Weesperpoort ===
−
In deze tekst zijn alleen de internationale verbindingen opgenomen die samen met de binnenlandse treinen in patroon rijden.
+
De lijn van de NRS eindigde oorspronkelijk bij station [[Amsterdam Weesperpoort]]. In 1889 werd het Centraal Station van Amsterdam geopend, waar de NRS ook kon komen via een verbindingsboog. Pas in 1939 werd het station Amsterdam Weesperpoort gesloten.  
  
−
===Dienstregeling 1971-1972===
+
=== Overnames en fusies ===
−
In deze dienstregeling bestond de lijn uit de volgende stations:
+
In 1890 werd het net van de NRS onderhands aangekocht door de staat; de meeste lijnen werden ondergebracht bij de [[Staatsspoorwegen]] (SS). Nadat de SS en [[HIJSM]] per 1 januari 1917 al verregaande samenwerking hadden aangekondigd, kwam de Rhijnspoorweg per 1 januari 1938 onder het beheer van de fusiemaatschappij [[NS|NV Nederlandsche Spoorwegen]] (NS).
−
{| cellspacing="0" cellpadding="3"
 
−
|- style="border:none;"
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_0sICr.svg|35px]] || [[Utrecht Centraal]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Driebergen-Zeist]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Maarn]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rnr.svg|35px]] || [[Maarsbergen]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Veenendaal-De Klomp]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Ede-Wageningen]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Wolfheze]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Oosterbeek]]
 
−
|-
 
−
| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsIC0.svg|35px]] || [[Arnhem]]
 
−
|}
 
  
−
In dienstregeling 1971/1972 reden tussen Arnhem en Utrecht serie 500 en 1700 die onderweg alleen te Ede-Wageningen stopten. Serie 500 ging eens per uur vanuit [[Nijmegen]] naar Amsterdam; serie 1700 ging vanuit Duitsland naar Amsterdam. In de uren dat de 1700 niet reed werd deze vervangen door de 700 die slechts vanuit Arnhem reed.
+
=== Elektrificatie ===
 +
Halverwege de jaren 1930 kwamen plannen voor de [[elektrificatie]] van het Middennet (Amsterdam / Rotterdam / Den Haag - Utrecht - Eindhoven / Nijmegen) naar buiten. Na onderhandelingen over de te betalen stroomprijs werd de elektrificatie van dit net in april 1936 goedgekeurd. In 1938 was de Rhijnspoorweg daarmee geëlektrificeerd tussen Amsterdam en Arnhem; het aansluitende traject naar Nijmegen kwam in 1940 gereed. In 1953 werd het traject tussen Arnhem en Arnhem Velperpoort geëlektrificeerd als onderdeel van [[Staatslijn A]]; pas in 1966 volgde ook het traject naar [[Emmerich]].
  
−
Een andere snelle uurdienst werd gevormd door treinserie 9500 die vanuit Nijmegen kwam, stopte te Ede-Wageningen, Veenendaal-de Klomp en Driebergen-Zeist en vanaf Utrecht door ging naar [[Rotterdam Centraal]] / Den Haag SS.  
+
=== Rail 21 ===
 +
In 1999 werd begonnen met de spoorverdubbeling van het traject tussen Amsterdam en Utrecht, in het kader van de [[Rail 21]]-plannen. Oorspronkelijk zou het traject tussen [[Amsterdam Muiderpoort]] en Utrecht Centraal verdubbeld worden, maar uiteindelijk bleef het bij het traject tussen Amsterdam Bijlmer en Utrecht Centraal; dit kwam gereed op 25 april 2007. Sindsdien rijden de [[Sprinter|Sprinters]] over de binnensporen en de [[Intercity|Intercity's]] over de buitensporen. Ook het traject tussen Utrecht en Zevenaar zou volgens de plannen van Rail 21 worden uitgebouwd, maar dit heeft geen doorgang gevonden. Wel is het Arnhemse station uitgebreid met een extra perron en komen er ook aanpassingen aan de stations [[Driebergen-Zeist#Stationsvernieuwing|Driebergen-Zeist]] en [[Ede-Wageningen#Spoorzone Ede|Ede-Wageningen]].
  
−
De enige trein die de gehele dag alle stations aandeed was de 1300 die vanaf station [[Dieren|Dieren-Doesburg]] als stoptrein via Arnhem en Utrecht naar Amsterdam Centraal reed. In de spits reed ook nog één tot tweemaal per uur serie 1400 tussen Arnhem, Ede-Wageningen en [[Amersfoort]]. Deze stopte zonder duidelijke regelmaat wel of niet te Oosterbeek en Wolfheze.
+
==Traject==
 +
{{TreinRouteTop|
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|0sr}} | Amsterdam Centraal}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|bdrie|png}} | }}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|wpl|png}} | ''Opstelplaats Dijksgracht'' }}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|edrie|png}} | }}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam Muiderpoort}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnR|png}} | ''[[Oosterspoorweg]] naar [[Zutphen]]''}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|vBegin|png}}{{Rimg|rlr}} | [[Amsterdam Weesperpoort]]}}
 +
{{RouteRij| {{BRimg|70vAtvL|png}} | }}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam Amstel}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Duivendrecht}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvR|png}} | ''[[Schiphollijn]] van [[Weesp]]''}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvL|png}} | ''[[Utrechtboog]] van [[Amsterdam RAI]]''}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam Bijlmer ArenA}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam Holendrecht}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Abcoude}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Vreeland]]}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|vAtvL|png}} | ''[[Spoorlijn Aalsmeer - Nieuwersluis-Loenen|Lijn]] van [[Aalsmeer]]''}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Nieuwersluis-Loenen]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Breukelen}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnL|png}} | ''[[Spoorlijn Harmelen - Breukelen|Lijn]] naar [[Harmelen]]''}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Maarssen}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|brug|png}} | <small>''Demka- en Werkspoorbruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal''</small> }}
 +
{{TreinRouteRij | {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Utrecht Zuilen}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvR|png}} | ''[[Centraalspoorweg]] van [[Kampen]]''}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvL|png}} | ''[[Spoorlijn Utrecht - Rotterdam|Lijn]] van [[Rotterdam Centraal]]''}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Utrecht Centraal}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Jeremiebrug]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Utrecht Vaartsche Rijn}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnL|png}} | ''[[Staatslijn H]] naar [[Boxtel]]''}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Houtenschepad]]}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|vAtvR|png}} | ''[[Oosterspoorweg]] van [[Hilversum]]''}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Meerveldscheweg]]}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Vechten]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Bunnik}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Driebergen-Zeist}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Driebergen-Austerlitz]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Maarn}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | Maarsbergen}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnL|png}} | ''[[Spoorlijn Kesteren - Amersfoort]] naar [[Rhenen]]''}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Heuvelsche Steeg]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Veenendaal-De Klomp}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvR|png}} | ''[[Kippenlijn]] van [[Nijkerk]]''}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Ede-Wageningen}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Buunderkamp]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Wolfheze}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Oosterbeek}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvL|png}} | ''[[Spoorlijn Arnhem - Nijmegen|Lijn]] van [[Nijmegen]]''}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Arnhem Centraal}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Arnhem Velperpoort }}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnR|png}} | ''[[Staatslijn A]] naar [[Leeuwarden]] }}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Fort Westervoort]]}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|brug|png}} | ''Brug over de IJssel'' }}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Oostzijde Brug]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Westervoort}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Duiven}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Groessen]]}}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsr}} | Zevenaar}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnR|png}} | ''[[Spoorlijn Winterswijk - Zevenaar|Lijn]] naar [[Winterswijk]] }}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvL|png}} | ''[[Betuweroute|Goederenlijn]] van Rotterdam'' }}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsrg}} | [[Babberich]]}}
 +
{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsGr}} | ''Grens Nederland - Duitsland'' }}
 +
{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rs0}} | Emmerich-Elten }}
 +
}}
  
−
===Dienstregeling 1974-1975===
+
==Dienstregeling==
−
In dienstregeling 1974/1975 waren daadwerkelijk alle treinseries op Arnhem – Utrecht omgegooid. Serie 500 was vernummerd tot de 1800 en stopte extra te Driebergen-Zeist. Voortaan kwam serie 2300 uit Duitsland; op momenten dat deze niet reed, zou deze vervangen worden door een vanuit Arnhem rijdende 1800 (dan zonder stop te Driebergen-Zeist).
+
{{HuidigeSpoorlijnBediening|spoorlijn=Rhijnspoorweg}}
−
 
+
{{HistBedienLink}}
−
Er reden voortaan de gehele dag door twee stoptreinen per uur tussen Arnhem en Utrecht: serie 7300 vanuit Dieren-Doesburg naar Amsterdam Centraal en serie 9800 naar Rotterdam Centraal / [[Den Haag Centraal]].
 
−
 
−
De spitstreinen van serie 1400 waren vervangen door spitstreinen van de serie 7400 tussen Arnhem en Amersfoort. Deze reden tweemaal per uur en stopten nog steeds zonder vast patroon te Oosterbeek en Wolfheze.
 
−
 
 
−
In deze dienstregeling was station Maarsbergen inmiddels gesloten; tussen Driebergen-Zeist en Utrecht lag het nieuwe station van Bunnik.
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 1975-1978===
 
−
In dienstregeling 1975/1976 werd het patroon van de snelle treinen niet veranderd. De twee stoptreinen per uur werden gevormd door de series 9700 ([[Zutphen]] – Rotterdam Centraal / Den Haag Centraal) en 9800 (Zutphen / Nijmegen – Rotterdam Centraal / Den Haag Centraal). Serie 7400 was onveranderd.
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 1982-1983===
 
−
In deze dienstregeling was de spoorlijn naar [[Rhenen]] inmiddels heropend en zou tweemaal per uur serie 5900 rijden tussen Rhenen en Utrecht Centraal. Deze trein zou stoppen te Driebergen-Zeist, maar niet te Bunnik.
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 1989-1990===
 
−
In deze dienstregeling reden de snelle treinen tussen Utrecht en Arnhem nog in hetzelfde patroon. Serie 9700 en 9800 waren samengevoegd tot de 9800 tussen Zutphen en Rotterdam Centraal / Den Haag Centraal, die tweemaal per uur reed. Series 5900 en 7400 waren nog steeds onveranderd.
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 1996-1997===
 
−
Inmiddels reden er in de spits vier snelle treinen per uur tussen Arnhem en Utrecht: [[Serie 3000|serie 3000]] eenmaal per uur als Nijmegen – [[Den Helder]] en eenmaal per uur als Arnhem – Den Helder met alleen een stop te Ede-Wageningen. Verder reden in de brede spits treinseries 2800 Arnhem – Den Haag Centraal en 2000 Arnhem – Rotterdam Centraal samen in een halfuurdienst, waarbij serie 2000 een stop maakte te Driebergen-Zeist. Beide series reden zeer onregelmatig door naar Nijmegen.
 
−
 
 
−
Stoptreinserie 9800 was vernummerd tot de 19800 en reed alleen nog tussen Zutphen en Utrecht Centraal. Serie 5900 reed nog steeds tweemaal per uur tussen Rhenen en Utrecht, maar nu wel met stop te Bunnik.
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 2001-2002===
 
−
Treinserie 3000 zou voortaan tweemaal per uur tussen Nijmegen en Den Helder rijden en series 2000 en 2800 zouden voortaan de gehele dag tweemaal per uur Arnhem – Rotterdam Centraal / Den Haag Centraal rijden onder nummer 2000. Hierbij zou de gehele dag worden gestopt te Driebergen-Zeist en buiten de spits eenmaal per uur te Veenendaal-de Klomp. In de spits kwam de trein vanuit Nijmegen.
 
−
 
 
−
Treinserie 19800 werd vernummerd tot de [[Serie 7500|7500]] en reed eenmaal per uur als stoptrein Arnhem - Ede-Wageningen. In de spits werd de frequentie verdubbeld en tevens naar Utrecht Centraal doorgereden. Treinserie 5900 was onveranderd.
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 2006===
 
−
Het patroon van de series 2000 en 3000 en 7500 was onveranderd. De 5900 zou na aankomst te Utrecht Centraal voortaan door gaan rijden naar [[Almere Oostvaarders]].
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 2007-2008===
 
−
Treinserie 3000 ging tweemaal per uur stoppen te Veenendaal-de Klomp; de 2000 zou z’n stop daar kwijtraken. Laatstgenoemde serie reed ook alleen nog maar naar Den Haag Centraal. Serie 7500 kwam voortaan uit Zutphen (en reed naar Ede) en serie 5900 ging doorrijden naar [[Amsterdam Zuid]]. Vanaf [[dienstregeling 2008]] gebeurde dit onder serienummer [[Serie 7400|7400]]. In de spits reed tweemaal per uur een stoptrein [[Veenendaal Centrum]] – Utrecht Centraal onder serienummer 15900 en vanaf 2008 als [[Serie 17400|17400]].
 
−
 
 
−
===Dienstregeling 2009===
 
−
Serie 2000 werd opgeheven tussen Nijmegen en Utrecht en vervangen worden door serie [[Serie 3100|3100]] tussen Nijmegen en [[Schiphol]]. Nieuw was dat deze trein de gehele dag uit Nijmegen kwam. Serie 3100 zou onderweg altijd stoppen te Ede-Wageningen en Driebergen-Zeist.
 
−
 
 
−
Treinserie 7500 werd ingekort tot Arnhem - Ede-Wageningen en serie 7400 tot Rhenen – [[Breukelen]]. In de spits reed serie 17400 voortaan door naar Amsterdam Centraal.
 
−
 
 
−
==Historische bediening/lijnvoering==
 
−
De historische bediening van het traject tussen Arnhem en Zevenaar is [[Rhijnspoorweg/Bediening|hier]] geheel terug te vinden.
 
−
 
 
−
{{bron|bronvermelding=
 
−
===Bronnen===
 
−
* Reisplanner NS 1989/1990
 
−
* Busboekje Connexxion regio Arnhem 2003, 2005
 
−
* Diverse spoorboekjes NS
 
−
===Referenties===
 
−
<references/>
 
−
}}
 
  
 
[[Categorie:Rhijnspoorweg]]
 
[[Categorie:Rhijnspoorweg]]
 
[[Categorie:Spoorlijn]]
 
[[Categorie:Spoorlijn]]
 +
[[Categorie:Provincie Gelderland]]
 +
[[Categorie:Provincie Utrecht]]
 +
[[Categorie:Provincie Noord-Holland]]
 +
 +
{{bron|bronvermelding=Veenendaal, G. (2004) ''Spoorwegen in Nederland''. Amsterdam: Boom.}}

Huidige versie van 17 feb 2024 om 22:01

Rhijnspoorweg
Naam Rhijnspoorweg
Lengte 118,6 km
Geopend 1843 - 1845, 1856, 1889
Huidige status In gebruik
Geëlektrificeerd 1938, 1966
Aantal sporen 2, Ut - Asb: 4
Vervoerders NS, Arriva, Breng, VIAS

De Rhijnspoorweg is de spoorlijn tussen Amsterdam Centraal, Utrecht Centraal, Arnhem Centraal, Zevenaar en de Duitse grens. Tussen Amsterdam Amstel en Amsterdam Holendrecht ligt sinds de jaren 70 het spoor van de metro van Amsterdam tussen de sporen van de Rhijnspoorweg.

Geschiedenis van de spoorlijn

De eerste plannen

De eerste plannen voor een spoorweg tussen Amsterdam en Keulen werden in 1831 gemaakt door luitenant-kolonel William Archibald Bake. Deze spoorweg zou van Amsterdam via Amersfoort, Arnhem en Doesburg richting Pruisen moeten lopen. Deze aanbesteding mislukte. De behoefte van een spoorlijn tussen Amsterdam en Keulen bleef desondanks wel bestaan omdat de vaarwegen van en naar Amsterdam verre van ideaal waren. In 1836 werd bij koninklijk besluit een staatscommissie opgericht om het belang van en de mogelijkheid tot het aanleggen van spoorwegen in Nederland te onderzoeken. Hoewel staatsaanleg zeker niet de voorkeur had, zag men een uitzondering voor de lijn tussen Amsterdam en Arnhem. In 1838 werd een ontwerp ingediend voor deze spoorlijn, inclusief zijtak van Utrecht naar Rotterdam, maar de hoge kosten in combinatie met de enorme aflossing van de staatsschuld zorgde ervoor dat de plannen in de Tweede Kamer ruim verworpen werden. Op 30 april 1838 gelaste koning Willem I de aanleg van de spoorlijn (zonder de zijtak naar Rotterdam). De spoorleg zou vanaf Amsterdam via Abcoude en Breukelen naar Utrecht lopen en vanaf daar via Maarn, Maarsbergen en onderlangs de Wageningse Berg naar Arnhem lopen.

Aanleg van de spoorlijn

De Rhijnspoorweg werd, net als de in 1839 geopende lijn tussen Amsterdam en Haarlem, aangelegd in breedspoor. Door de hoge kosten die betaald moesten worden voor de aankoop van grond werd het eerste deel van de Rhijnspoorweg, tussen Amsterdam en Utrecht, pas geopend op 18 december 1843. Op 17 juni 1844 kwam de spoorlijn tot aan Driebergen-Zeist en op 15 maart 1845 werd Arnhem bereikt. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de spoorlijn via Wageningen kwam te lopen, maar om defensieve redenen werd de lijn uiteindelijk via het destijds kleinere Ede aangelegd.

Verlenging naar Duitsland en overgang naar normaalspoor

Vijf dagen na opening van de lijn werd deze overgedragen aan particulieren, met name Engelse bankiers, die de concessie onderbrachten in de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS). De grootste wens van de NRS was het doortrekken van de spoorlijn naar Pruisen. Door Oberhausen liep een lijn van het Cöln-Mindener Eisenbahn-Gesellschaft (CME); het NRS wenste daar op aan te sluiten. Het NRS zou dan vanaf Arnhem oostwaarts naar Zevenaar bouwen; het CME zou via Wesel een lijn naar Nederland aanleggen. Probleem hierbij was het breedspoor in Nederland en het normaalspoor in Pruisen. Pas in 1851 werd een verdrag met Pruisen getekend voor de aanleg van het verbindingsstuk van de spoorlijnen van de NRS en de CME. Uiteindelijk werd op 15 februari 1856 het traject tussen Arnhem en Elten geopend. Tussen Amsterdam en Arnhem werd het spoor hierbij versmald; het overgebleven materiaal van de versmalling werd gebruikt voor de aanleg van een tweede spoor tussen Utrecht en Arnhem; het traject tussen Amsterdam en Utrecht werd tussen 1867 en 1872 verdubbeld.

Amsterdam Weesperpoort

De lijn van de NRS eindigde oorspronkelijk bij station Amsterdam Weesperpoort. In 1889 werd het Centraal Station van Amsterdam geopend, waar de NRS ook kon komen via een verbindingsboog. Pas in 1939 werd het station Amsterdam Weesperpoort gesloten.

Overnames en fusies

In 1890 werd het net van de NRS onderhands aangekocht door de staat; de meeste lijnen werden ondergebracht bij de Staatsspoorwegen (SS). Nadat de SS en HIJSM per 1 januari 1917 al verregaande samenwerking hadden aangekondigd, kwam de Rhijnspoorweg per 1 januari 1938 onder het beheer van de fusiemaatschappij NV Nederlandsche Spoorwegen (NS).

Elektrificatie

Halverwege de jaren 1930 kwamen plannen voor de elektrificatie van het Middennet (Amsterdam / Rotterdam / Den Haag - Utrecht - Eindhoven / Nijmegen) naar buiten. Na onderhandelingen over de te betalen stroomprijs werd de elektrificatie van dit net in april 1936 goedgekeurd. In 1938 was de Rhijnspoorweg daarmee geëlektrificeerd tussen Amsterdam en Arnhem; het aansluitende traject naar Nijmegen kwam in 1940 gereed. In 1953 werd het traject tussen Arnhem en Arnhem Velperpoort geëlektrificeerd als onderdeel van Staatslijn A; pas in 1966 volgde ook het traject naar Emmerich.

Rail 21

In 1999 werd begonnen met de spoorverdubbeling van het traject tussen Amsterdam en Utrecht, in het kader van de Rail 21-plannen. Oorspronkelijk zou het traject tussen Amsterdam Muiderpoort en Utrecht Centraal verdubbeld worden, maar uiteindelijk bleef het bij het traject tussen Amsterdam Bijlmer en Utrecht Centraal; dit kwam gereed op 25 april 2007. Sindsdien rijden de Sprinters over de binnensporen en de Intercity's over de buitensporen. Ook het traject tussen Utrecht en Zevenaar zou volgens de plannen van Rail 21 worden uitgebouwd, maar dit heeft geen doorgang gevonden. Wel is het Arnhemse station uitgebreid met een extra perron en komen er ook aanpassingen aan de stations Driebergen-Zeist en Ede-Wageningen.

Traject

  Station
Route rer.svgRoute 0sr.svg Amsterdam Centraal
Route rer.svgRoute bdrie.png  
Route rer.svgRoute wpl.png Opstelplaats Dijksgracht  
Route rer.svgRoute edrie.png  
Route rer.svgRoute rsr.svg Amsterdam Muiderpoort
Route rer.svgRoute AtnR.png Oosterspoorweg naar Zutphen  
Route vBegin.pngRoute rlr.svg Amsterdam Weesperpoort  
Route 70vAtvL.png  
Route rer.svgRoute rsr.svg Amsterdam Amstel
Route rer.svgRoute rsr.svg Duivendrecht
Route rer.svgRoute AtvR.png Schiphollijn van Weesp  
Route rer.svgRoute AtvL.png Utrechtboog van Amsterdam RAI  
Route rer.svgRoute rsr.svg Amsterdam Bijlmer ArenA
Route rer.svgRoute rsr.svg Amsterdam Holendrecht
Route rer.svgRoute rsr.svg Abcoude
Route rer.svgRoute rsrg.svg Vreeland  
Route rer.svgRoute vAtvL.png Lijn van Aalsmeer  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Nieuwersluis-Loenen  
Route rer.svgRoute rsr.svg Breukelen
Route rer.svgRoute AtnL.png Lijn naar Harmelen  
Route rer.svgRoute rsr.svg Maarssen
Route rer.svgRoute brug.png Demka- en Werkspoorbruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal  
Route rer.svgRoute rsr.svg Utrecht Zuilen
Route rer.svgRoute AtvR.png Centraalspoorweg van Kampen  
Route rer.svgRoute AtvL.png Lijn van Rotterdam Centraal  
Route rer.svgRoute rsr.svg Utrecht Centraal
Route rer.svgRoute rsrg.svg Jeremiebrug  
Route rer.svgRoute rsr.svg Utrecht Vaartsche Rijn
Route rer.svgRoute AtnL.png Staatslijn H naar Boxtel  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Houtenschepad  
Route rer.svgRoute vAtvR.png Oosterspoorweg van Hilversum  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Meerveldscheweg  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Vechten  
Route rer.svgRoute rsr.svg Bunnik
Route rer.svgRoute rsr.svg Driebergen-Zeist
Route rer.svgRoute rsrg.svg Driebergen-Austerlitz  
Route rer.svgRoute rsr.svg Maarn
Route rer.svgRoute rsrg.svg Maarsbergen
Route rer.svgRoute AtnL.png Spoorlijn Kesteren - Amersfoort naar Rhenen  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Heuvelsche Steeg  
Route rer.svgRoute rsr.svg Veenendaal-De Klomp
Route rer.svgRoute AtvR.png Kippenlijn van Nijkerk  
Route rer.svgRoute rsr.svg Ede-Wageningen
Route rer.svgRoute rsrg.svg Buunderkamp  
Route rer.svgRoute rsr.svg Wolfheze
Route rer.svgRoute rsr.svg Oosterbeek
Route rer.svgRoute AtvL.png Lijn van Nijmegen  
Route rer.svgRoute rsr.svg Arnhem Centraal
Route rer.svgRoute rsr.svg Arnhem Velperpoort
Route rer.svgRoute AtnR.png Staatslijn A naar Leeuwarden  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Fort Westervoort  
Route rer.svgRoute brug.png Brug over de IJssel  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Oostzijde Brug  
Route rer.svgRoute rsr.svg Westervoort
Route rer.svgRoute rsr.svg Duiven
Route rer.svgRoute rsrg.svg Groessen  
Route rer.svgRoute rsr.svg Zevenaar
Route rer.svgRoute AtnR.png Lijn naar Winterswijk  
Route rer.svgRoute AtvL.png Goederenlijn van Rotterdam  
Route rer.svgRoute rsrg.svg Babberich  
Route rer.svgRoute rsGr.svg Grens Nederland - Duitsland  
Route rer.svgRoute rs0.svg Emmerich-Elten

Dienstregeling

Dienstregeling 2024

Treinsoort Treinserie Frequentie Traject Vervoerder Opmerkingen
ICE International 100 5-6x/dag (Basel SBB -) Frankfurt (M) Hbf - Amsterdam Centraal NS International Draagt in Duitsland de lijnnummers ICE 43 of ICE 78.
ICE International 200 1-2x/dag (per richting) Frankfurt (M) Hbf - Amsterdam Centraal NS International
Intercity 3100 2x/uur Nijmegen - Schiphol Airport NS
Intercity 3900 2x/uur Enkhuizen - Heerlen NS
Intercity 3700 0-2x/uur Venlo - Schiphol Airport - Dordrecht NS Avonduren en vrijdag t/m zondag
Intercity 3500 2x/uur Schiphol Airport - Venlo NS
Intercity 1400 1x/uur Rotterdam Centraal - Amsterdam Centraal - Utrecht Centraal NS Nachtnet
Intercity 3200 0-2x/uur Arnhem Centraal - Schiphol Airport - Rotterdam Centraal NS Spitstrein; rijdt alleen van maandag tot en met donderdag.
Intercity 800 2x/uur (Den Helder -) Alkmaar - Maastricht NS
Intercity 3000 2x/uur Nijmegen - Den Helder NS Stopt na 21:00 te Veenendaal-De Klomp.
Intercity 2900 2x/uur Enkhuizen - Maastricht NS Vroege ochtend, avonduren en vrijdag t/m zondag.
Intercity 23400 1-2x/nacht Utrecht Centraal - Nijmegen NS Nachtnet
Nachttrein 32700 1x/week Maastricht - Schiphol Airport Arriva Rijdt alleen op vrijdagnacht.
Nightjet 400 1x/nacht Amsterdam Centraal - Zürich HB ÖBB
Nightjet 420 1x/nacht Amsterdam Centraal - Innsbruck Hbf / Wien Hbf ÖBB
Regional-Express 20000 1x/uur Arnhem Centraal/Bocholt - Düsseldorf Hbf VIAS Rail Er wordt gecombineerd en gesplitst te Wesel.
Sprinter 4000 2x/uur Rotterdam Centraal - Uitgeest NS
Sprinter 7300 2x/uur Breukelen - Rhenen NS
Sprinter 7400 2x/uur Uitgeest - Driebergen-Zeist NS
Sprinter 7500 2x/uur Ede-Wageningen - Arnhem Centraal NS
Stoptrein 30900 2x/uur Arnhem Centraal - Winterswijk Arriva
Stoptrein 30700 2x/uur Arnhem Centraal - Doetinchem Hermes Rijdt alleen op werkdagen overdag.
Stoptrein 36900 1x/uur Arnhem Centraal - Didam (→ Terborg) Arriva Rijdt alleen in de ochtendspits (ma t/m do) en op zondagochtend.

Historische dienstregeling

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties:

Veenendaal, G. (2004) Spoorwegen in Nederland. Amsterdam: Boom.

Overgenomen van "https://wiki.ovinnederland.nl/w/index.php?title=Rhijnspoorweg&oldid=717365"