VIRM
VIRM staat voor Verlengd Interregiomaterieel. Deze naam onstond toen vanaf 2000 het oorspronkelijke DD-IRM met nieuw bestelde tussenrijtuigen verlengd werd. Het eerste DD-IRM treinstel (de 8201) werd op 21 april 1994 overgebracht naar de werkplaats in Leidschendam.
Inhoud
Historie
Het DD-IRM was oorspronkelijk bedoeld voor de InterRegio uit Rail 21 en kreeg de naam Regiorunner. De Interregio is echter als treinsoort nooit geïntroduceerd, en het VIRM wordt nu vooral ingezet in intercity's.
Tussen 1994 en 1996 werden 290 dubbeldeksrijtuigen afgeleverd, waarmee 34 driedelige en 47 vierdelige treinstellen gevormd. De rijtuigen werden gebouwd Waggonfabrik Talbot in Aachen en Deutsche Waggonbau AG in Görlitz, beide werden later onderdeel van Bombardier Transportation.
Verlenging
In 2000 werden nieuwe rijtuigen besteld om de bestaande treinstellen te verlengen. De driedelige treinen werden vierdelig, de vierdelige werden zesdelig. De nieuwe rijtuigen hebben een afwijkend interieur met onder andere een ander type stoelen, die met stof bekleed zijn. Op de benedenverdieping zijn de stoelen in coachopstelling geplaatst.
Na de verlenging en ombouw van de bestaande stellen (VIRM-1) volgden nog twee series geheel nieuwe stellen (VIRM-2 en 3). Later nog gevolgd door een VIRM-4 serie. Het eerste treinstel van deze serie, die onder andere de ICK-rijtuigen ging vervangen, werd op 27 juni 2008 gepresenteerd. In totaal zijn er 51 vierdelige VIRM4 treinstellen en één reservekopbak ter vervanging van een beschadigde kopbak geleverd.
Techniek
IRM is uitgerust met energiezuinige draaistroomtractie: de gelijkstroom van de bovenleiding wordt middels choppers omgezet in een lagere gelijkspanning van vaste grootte die met inverters in draaistroom voor de tractiemotoren wordt omgezet.
Voor het remmen beschikt IRM over elektropneumatische schijfremmen op de loopdraaistellen en elektrodynamische remmen op de motordraaistellen. Dit laatste remsysteem is in staat de vrijkomende energie bij het remmen terug te voeren naar de bovenleiding. Voor noodgevallen beschikt het materieel over permanente magneetremmen die bij snelremmingen op de spoorstaven worden neergelaten. Deze magneetremmen dienen tevens als parkeerrem.
IRM is voor de klimaatbeheersing voorzien van airconditioning. De IRM is daarom voorzien van vaste zijwandramen. Daarnaast zijn liftjes aanwezig om te zorgen dat de cateringtrolley zowel de beneden- als bovenverdieping kan bereiken. Sinds het afschaffen van de treincatering in 2003 worden deze echter niet meer gebruikt. De laatste stellen uit de series VIRM-2 en 3 zijn daarom niet meer voorzien van de liftkooi en aandrijving. Wel bleef de liftkoker nog aanwezig omdat deze onderdeel van de bakconstructie uitmaakt. Bij VIRM-4 is de bakconstructie gewijzigd en is de liftkoker verdwenen daardoor was het mogelijk om de trappen te verbreden.
Bij de verlenging en ombouw van DD-IRM naar VIRM werd het voorzien van een diagnosesysteem voor beproeving, controle en storingsmeldingen. Ook zaken als het instellen van de bestemmingsaanduiding vinden middels dit systeem plaats. Het VIRM is tot slot voorbereid op inbouw van een transformator voor een bovenleidingsspanning van 25 kV, die mogelijk in de toekomst in Nederland wordt ingevoerd.
In VIRM-4 is de airconditioning verbeterd en zijn de stellen uitgerust met een gesloten toiletsysteem met vacuümtoiletten en een zogenaamde Bioreactor. Net als in de vernieuwde Sprinters en Koplopers is om een eenduidiger onderscheid te maken, de tweede klas voorzien van blauwe stoelen en de eerste klas van (leren) rode stoelen.In de eerste klas is daarnaast individuele leesverlichting aanwezig. Tevens zijn er in de 1e klas contactdozen voor het gebruik van o.a. laptops aanwezig.
Samenstelling en nummering
Het IRM wordt vaak een treinstel genoemd, maar het is (net zoals DD-AR) officieel een treinstam. Verschil is dat bij een treinstel de samenstelling in principe altijd onveranderd blijft, terwijl een treinstam steeds opnieuw samengesteld kan worden uit de beschikbare rijtuigen. Voordeel is bijvoorbeeld dat bij een defect of schade aan één van de rijtuigen niet de hele stam aan de kant hoeft: als er een reserve voorhanden is kan daarmee een nieuwe stam worden gevormd. Om het uitwisselen te vergemakkelijken zijn alle rijtuigen onderling gekoppeld met automatische koppelingen.
IRM kan samengesteld worden uit verschillende losse rijtuigen, bij VIRM zijn de rijtuigen van de vier deelseries onderling uitwisselbaar, een treinstam kan dus uit rijtuigen van verschillende series bestaan.
DD-IRM
Bij de levering van de eerste IRM-bakken vanaf 1994 (het DD-IRM) waren de volgende rijtuigen beschikbaar:
- 162 mBvk1/2-bakken: aangedreven koprijtuigen met tweede klas
- 81 ABv3/4-bakken: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
- 47 ABv5-bakken: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
mBvk1 en mBvk2 zijn identiek. Hetzelfde geldt voor ABv3 en ABv4
Daarmee konden treinstammen met drie of vier rijtuigen samengesteld worden:
- DD-IRM-III: mBvk1 + ABv3 + mBvk2 (serie 8200)
- DD-IRM-IV: mBvk1 + ABv4 + ABv5 + mBvk2 (serie 8400)
Hierbij waren de laatste twee cijfers (het volgnummer) van het stamnummer afhankelijk van de ABv3/4. Omdat er 81 ABv3/4-bakken beschikbaar waren, konden de nummers lopen van xx01 t/m xx81. De stam met bijvoorbeeld het nummer 8262 was niet meer mogelijk als de 8462 al bestond.
VIRM
Bij de verlenging van het IRM werden nieuwe bakken geleverd:
- 92 mBvk1/2-bakken: aangedreven koprijtuigen met tweede klas
- 46 ABv3/4-bakken: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
- 33 ABv5-bakken: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
- 127 ABv6-bakken: tussenrijtuigen met stroomafnemers en eerste/tweede klas
- 81 mBv7-bakken: aangedreven tussenrijtuigen met tweede klas
Met deze rijtuigen konden de bestaande driewagenstammen verlengd worden tot vier bakken. De reeds bestaande vierwagenstammen konden verlengd worden tot zes bakken. Het verlengde materieel kreeg de aanduiding VIRM-1. Tevens konden er nog meer compleet nieuwe vier- en zeswagenstammen gevormd worden. Deze kregen de aanduiding VIRM-2 en VIRM-3. De huidige samenstelling is:
- VIRM-IV: mBvk1 + ABv3/4 + ABv6 + mBvk2 (verlengd: serie 9400; nieuw: serie 9500)
- VIRM-VI: mBvk1 + ABv3/4 + ABv6 + mBv7 + ABv5 + mBvk2 (verlengd: serie 8600; nieuw: serie 8700)
Het nummersysteem bleef gehandhaafd. Bij de compleet nieuwe stammen is het volgnummer afhankelijk van de ABv3/4-bak, en kunnen dus lopen van xx01 t/m xx46. Ook hier kan de stam met bijvoorbeeld het nummer 8702 niet meer bestaan als 9502 al bestaat.
Inzet
Na afronding van de proefritten en een proefbedrijf in de stoptrein Dordrecht - Roosendaal in 1994 loste IRM het ICM af in de intercity Amsterdam Centraal - Vlissingen. Naarmate de aflevering vorderde werd het IRM ingezet in steeds meer sneltreinen en intercity's.
Inzet in de Dienstregeling 2010
Bijzondere treinstellen
Treinstellen 9520 en 9525 zijn in het kader van de sponsoring van NOC-NSF door NS in het oranje gestickerd met afbeeldingen van olympische sporten. Deze bestickering is ook doorgevoerd op de vloer van de gangpaden en balkons. Daarnaast is treinstel 9514 voorzien van het opschrift Lekker lezen doe je in de trein.
In het verleden reed treinstel 9524 rond met stickers voor de musicals Mamma Mia en The Lion King en had treinstel 8733 een speciale bestickering aangezien dit treinstel de 300ste VIRM-bak bevat. Een bak van treinstel 8654 deed dienst als Railklipper (een varende trein) tijdens Sail 2005. De 9524 rijdt sinds maart 2010 weer met een bestickering rond, deze keer ter promotie van de OV-chipkaart.
