VIRM

Uit OV in Nederland Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken
VIRM
Fabrikant Talbot (vanaf 1995 Bombardier), sommige tussenrijtuigen zijn geproduceerd door De Dietrich
Aantal 178
Aantal delen 4 en 6
In dienst 1994-1996, 2002-2005, 2008-2009
Tractie Elektrisch
Snelheid max. 160 km/h
Vervoerder(s) NS
Zitplaatsen 1e klas: 47, 61-64, 129-132
2e klas: 228, 310, 326-330, 438-442
Staanplaatsen 186, 276
Een VIRM-VI nabij Dieren

VIRM staat voor Verlengd Interregiomaterieel. Deze naam ontstond toen vanaf 2000 het oorspronkelijke DD-IRM met nieuwe tussenrijtuigen verlengd werd. Het eerste DD-IRM treinstel (de 8201) werd op 21 april 1994 overgebracht naar de werkplaats in Leidschendam.

Historie

Het DD-IRM was oorspronkelijk bedoeld voor de InterRegio uit Rail 21 en kreeg de naam Regiorunner. De Interregio is als treinsoort nooit geïntroduceerd en het VIRM wordt vooral ingezet in intercity's.

Tussen 1994 en 1996 werden 290 dubbeldeksrijtuigen afgeleverd, waarmee 34 driedelige en 47 vierdelige treinstellen werden gevormd. De rijtuigen werden gebouwd door Waggonfabrik Talbot in Aachen en Deutsche Waggonbau AG in Görlitz, beide werden later onderdeel van Bombardier Transportation.

Verlenging

In 2000 werden rijtuigen besteld om de bestaande treinstellen te verlengen. De driedelige treinstellen werden vierdelig, de vierdelige werden zesdelig. De nieuwere rijtuigen hebben een afwijkend interieur met onder andere een ander type stoelen, die met stof bekleed zijn. Op de benedenverdieping zijn de stoelen in coachopstelling geplaatst.

Na de verlenging en ombouw van de bestaande stellen (VIRM-1) volgden twee series met geheel nieuwe stellen (VIRM-2 en 3), later nog gevolgd door een VIRM-4 serie. Het eerste treinstel van deze laatste serie, die onder andere de ICK-rijtuigen ging vervangen, werd op 27 juni 2008 gepresenteerd. In totaal zijn er 51 vierdelige VIRM4 treinstellen en één reserve-koprijtuig ter vervanging van een beschadigd koprijtuig geleverd.

Techniek

VIRM is uitgerust met energiezuinige draaistroomtractie: de gelijkstroom van de bovenleiding wordt middels choppers omgezet in een lagere gelijkspanning van vaste grootte die met inverters in draaistroom voor de tractiemotoren wordt omgezet.

Voor het remmen beschikt VIRM over elektropneumatische schijfremmen op de loopdraaistellen en elektrodynamische remmen op de motordraaistellen. Dit laatste remsysteem is in staat de vrijkomende energie bij het remmen terug te voeren naar de bovenleiding. Voor noodgevallen beschikt het materieel over permanente magneetremmen die bij snelremmingen op de spoorstaven worden neergelaten. Deze magneetremmen dienen tevens als parkeerrem.

VIRM is voor de klimaatbeheersing voorzien van airconditioning en is daarom voorzien van vaste zijwandramen. Daarnaast zijn liftjes aanwezig om te zorgen dat de cateringtrolley zowel de beneden- als bovenverdieping kan bereiken. Sinds het afschaffen van de treincatering in 2003 worden deze niet meer gebruikt. De laatste stellen uit de series VIRM-2 en 3 zijn daarom niet meer voorzien van de liftkooi en aandrijving. Wel bleef de liftkoker nog aanwezig omdat deze onderdeel is van de bakconstructie. Bij VIRM-4 is de bakconstructie gewijzigd en is de liftkoker verdwenen; daardoor was het mogelijk om de trappen te verbreden.

Bij de verlenging en ombouw van DD-IRM naar VIRM werd het materieel voorzien van een diagnosesysteem voor beproeving, controle en storingsmeldingen alsmede het instellen van de bestemmingsaanduiding. VIRM is voorbereid op inbouw van een transformator voor een bovenleidingsspanning van 25 kV.

In VIRM-4 is de airconditioning verbeterd en zijn de stellen uitgerust met een gesloten toiletsysteem met vacuümtoiletten en een zogenaamde Bioreactor. Net als in de vernieuwde Sprinters en Koplopers is om een eenduidiger onderscheid te maken, de tweede klas voorzien van blauwe stoelen en de eerste klas van (leren) rode stoelen. In de eerste klas is daarnaast individuele leesverlichting aanwezig. Tevens zijn er in de eerste klas stopcontacten voor het gebruik van o.a. laptops aanwezig.

Samenstelling en nummering

Het VIRM wordt vaak een treinstel genoemd, maar het is (net zoals DD-AR) officieel een treinstam. Verschil is dat bij een treinstel de samenstelling in principe altijd onveranderd blijft, terwijl een treinstam steeds opnieuw samengesteld kan worden uit de beschikbare rijtuigen. Voordeel is bijvoorbeeld dat bij een defect of schade aan één van de rijtuigen niet de hele stam aan de kant hoeft: als er een reserve voorhanden is kan daarmee een nieuwe stam worden gevormd. Om het uitwisselen te vergemakkelijken zijn alle rijtuigen onderling gekoppeld met automatische koppelingen.

VIRM kan samengesteld worden uit verschillende losse rijtuigen. De rijtuigen van de vier deelseries zijn onderling uitwisselbaar, waardoor een treinstam uit rijtuigen van verschillende series kan bestaan.

DD-IRM

Voor de samenstelling van DD-IRM werden 290 rijtuigen geleverd:

  • 162 mBvk1/2: aangedreven koprijtuigen met tweede klas
  • 81 ABv3/4: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
  • 47 ABv5: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas

mBvk1 en mBvk2 zijn identiek. Hetzelfde geldt voor de ABv3 en ABv4

Daarmee konden treinstammen met drie of vier rijtuigen samengesteld worden:

  • DD-IRM-III: mBvk1 + ABv3 + mBvk2 (serie 8200)
  • DD-IRM-IV: mBvk1 + ABv4 + ABv5 + mBvk2 (serie 8400)

Hierbij waren de laatste twee cijfers (het volgnummer) van het stamnummer afhankelijk van het ABv3/4 rijtuignummer. Omdat er 81 ABv3/4-bakken beschikbaar waren, kunnen de nummers lopen van xx01 t/m xx81. De stam met bijvoorbeeld het nummer 8262 is niet meer mogelijk als de 8462 al bestaat.

VIRM1

Voor de verlenging van IRM werden 128 rijtuigen geleverd:

  • 81 ABv6: tussenrijtuigen met stroomafnemers en eerste/tweede klas
  • 47 mBv7: aangedreven tussenrijtuigen met tweede klas

Met deze rijtuigen konden de bestaande driewagenstellen verlengd worden tot vierwagenstellen. De reeds bestaande vierwagenstellen konden verlengd worden tot zeswagenstellen. Het verlengde materieel kreeg de aanduiding VIRM-1. De huidige samenstelling is als volgt:

  • VIRM-IV: mBvk1 + ABv3/4 + ABv6 + mBvk2 (verlengd: serie 9400; nieuw: serie 9500)
  • VIRM-VI: mBvk1 + ABv3/4 + ABv6 + mBv7 + ABv5 + mBvk2 (verlengd: serie 8600; nieuw: serie 8700)

Bij alle stellen is het volgnummer afhankelijk van het ABv3/4 rijtuignummer. De stelnummers kunnen dus lopen van 8601/9401 t/m 8681/9481. Ook hier kan het stel met bijvoorbeeld het nummer 8602 niet meer bestaan als 9402 al bestaat.

VIRM2/3

Voor de samenstelling van VIRM2 en 3 werden 217 rijtuigen geleverd:

  • 92 mBvk1/2: aangedreven koprijtuigen met tweede klas
  • 46 ABv3/4: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
  • 33 ABv5: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
  • 46 ABv6: tussenrijtuigen met stroomafnemers en eerste/tweede klas

Met deze rijtuigen werd het aantal vierwagentreinstellen in de 9500-serie met 13 stuks uitgebreid. Het aantal zeswagentreinstellen in de 8700-serie werd hierbij met 33 stuks uitgebreid.

Ook bij deze stellen is het volgnummer afhankelijk van het ABv3/4 rijtuignummer. De stelnummers kunnen dus lopen van 8701/9501 t/m 8725/9525 (VIRM2). Ook hier kan het stel met bijvoorbeeld het nummer 8702 niet bestaan als 9702 al bestaat. De stelnummers van VIRM3 lopen van 8726 t/m 8746.

VIRM4

Voor de samenstelling van VIRM4 werden 204 rijtuigen geleverd:

  • 102 mBvk1/2: aangedreven koprijtuigen met tweede klas
  • 51 ABv3/4: tussenrijtuigen met eerste/tweede klas
  • 51 ABv6: tussenrijtuigen met stroomafnemers en eerste/tweede klas

Met deze rijtuigen werd het aantal vierwagentreinstammen met 51 stuks uitgebreid. Ook bij deze stellen is het volgnummer afhankelijk van het ABv3/4 rijtuignummer. De stelnummers lopen van 9547 t/m 9597.

Modernisering

Sinds 2016 worden de VIRM1-stammen gemoderniseerd. De treinen worden grotendeels gelijk aan het DDZ. Medio 2016 was treinstam 9411 de eerste trein die in de nieuwe kleuren op de baan kwam te rijden. Treinstel 8637 is ook gerenoveerd en rijdt sinds 13 februari 2017 tussen Amsterdam en Enkhuizen. Anno 2018 is de eerste serie vierdelige stellen gemoderniseerd en is er een begin gemaakt aan de renovatie van de zesdelige.

Inzet

Na afronding van de proefritten en een proefbedrijf in de stoptrein Dordrecht - Roosendaal in 1994 loste IRM het ICM af in de intercity Amsterdam Centraal - Vlissingen. Naarmate de aflevering vorderde werd het IRM ingezet in steeds meer sneltreinen en intercity's.

Inzet dienstregeling 2024

Treinserie Treinsoort Vervoerder Traject
1100 Intercity NS Den Haag Centraal - Eindhoven Centraal
11400 Intercity NS Rotterdam Centraal - Gouda
1400 Intercity NS Rotterdam Centraal - Amsterdam Centraal - Utrecht Centraal
2100 Intercity NS Den Haag Centraal - Amsterdam Centraal
21400 Intercity NS Eindhoven Centraal - Utrecht Centraal/Rotterdam Centraal
21500 Intercity NS Amsterdam Centraal - Hilversum - Utrecht Centraal
2200 Intercity NS Amsterdam Centraal - Vlissingen
2300 Intercity NS Amsterdam Centraal - Vlissingen
23400 Intercity NS Utrecht Centraal - Nijmegen
2400 Intercity NS (Lelystad Centrum -) Schiphol Airport - Dordrecht
2900 Intercity NS Enkhuizen - Maastricht
3000 Intercity NS Nijmegen - Den Helder
3100 Intercity NS Nijmegen - Schiphol Airport
3200 Intercity NS Arnhem Centraal - Schiphol Airport - Rotterdam Centraal
3500 Intercity NS Schiphol Airport - Venlo
3600 Intercity NS Roosendaal - Zwolle
3700 Intercity NS Venlo - Schiphol Airport - Dordrecht
3900 Intercity NS Enkhuizen - Heerlen
800 Intercity NS (Den Helder -) Alkmaar - Maastricht

Bijzondere treinstellen

Treinstellen 9520 en 9525 waren in het kader van de sponsoring van NOC-NSF door NS in het oranje gestickerd met afbeeldingen van olympische sporten. Deze bestickering is doorgevoerd op de vloer van de gangpaden en balkons. Deze stickers werden in het voorjaar van 2013 verwijderd. De 9520 kreeg daarbij een tijdelijke oranje outfit en werd de koningstrein genoemd, vanwege de troonswisseling dat jaar. (slagzin: Van B naar A) Deze bestickering werd in september 2014 verwijderd.

Daarnaast is treinstel 9514 voorzien van het opschrift Lekker lezen doe je in de trein.

In het verleden reed treinstel 9524 rond met stickers voor de musicals Mamma Mia en The Lion King en had treinstel 8733 een speciale bestickering aangezien dit treinstel de 300ste VIRM-bak bevat. Een bak van treinstel 8654 deed dienst als Railklipper (een varende trein) tijdens Sail 2005. De 9524 reed van maart 2010 tot augustus 2011 weer met bestickering rond, deze keer ter promotie van de OV-chipkaart. In april 2010 tot augustus 2011 kreeg de 9522 dezelfde bestickering.

In september 2014 werd na een ontwerpwedstrijd de 9556 als "groene trein" gepresenteerd. Deze bestickering kwam er vanwege het windenergiecontract van NS met Eneco.