Metro van Rotterdam

Metronet van Rotterdam
Vervoerder	RET
Spoorbreedte	1435 millimeter
Opening	9 februari 1968
Aantal passagiers	96 miljoen per jaar
Stations	70

Metrostation Rotterdam Centraal

Metrostation Wilhelminaplein

De Rotterdamse metro is een metronetwerk in en rondom Rotterdam, dat wordt geëxploiteerd door de RET. Het bestaat uit een netwerk van twee stamlijnen, namelijk de voormalige Erasmuslijn, nu Metrolijnen D en E en de voormalige Calandlijn, nu de Metrolijnen A, B en C. De Calandlijn is aan de oostzijde vertakt in drie uitlopers, waarvan twee aftakkingen als sneltram zijn uitgevoerd. Metrolijn E, onderdeel van RandstadRail, is ook verbonden aan het netwerk, waardoor Den Haag bereikbaar is per metro vanuit Rotterdam. De Hoekse Lijn is tegenwoordig eveneens verbonden aan het metronetwerk, waardoor Hoek van Holland bereikbaar is per metro vanuit Rotterdam. Deze is in dienst gegaan op 30 september 2019 als verlenging van Metrolijn B.

Geschiedenis

De metro van Rotterdam is het oudste metronetwerk in de Benelux. De lijn Centraal Station - Zuidplein werd in 1968 geopend, en was daarmee (op dat moment) de kortste metrolijn ter wereld. De bouw van de lijn duurde ruim 7 jaar en kostte 170 miljoen gulden (ongeveer 77 miljoen euro). Het traject tussen het station en onder de Coolsingel werd gebouwd met open tunnelbouw, de tunnel onder de Maas werd aangelegd met afzinkbare caissons. Vlak voor station Rijnhaven (op de plaats waar tegenwoordig station Wilhelminaplein ligt) kwam het metrospoor boven de grond. Tot aan Zuidplein werd het tracé bovengronds aangelegd. Twee jaar na de opening (in 1970) werd het traject verlengd van Zuidplein naar Slinge. Tegenwoordig is Slinge nog steeds een eindpunt voor een deel van de ritten van Metrolijn D, verder heeft Metrolijn E hier zijn eindpunt.

Uitbreiding

Het netwerk is diverse keren uitgebreid. Al in 1974, zes jaar na de opening van het eerste traject, werd het bestaande traject tussen het CS en Slinge verlengd naar Hoogvliet, via de voorsteden Rhoon en Poortugaal. De lengte van het netwerk werd hiermee bijna verdubbeld. Hoogvliet is jarenlang het eindpunt geweest van de metro. Het drukke forensenverkeer naar Spijkenisse moest in Hoogvliet overstappen op de bus, wat nog steeds te zien is aan het relatief grote busstation aldaar. Pas in 1985 werd de lijn verlengd naar Spijkenisse De Akkers in Spijkenisse, wat tegenwoordig nog steeds het zuidelijke eindpunt is van de Erasmuslijn.

Oost-westlijn

Metrostation Oostplein, aangelegd in de jaren '80 en onderdeel van de oost-westlijn.

In de jaren '70 ontstond ook de behoefte aan een tweede metrolijn, de oost-westlijn. Deze lijn was reeds voorzien in de oorspronkelijke metroplannen van de gemeente (in die plannen werd deze lijn de Centrum-Oostlijn genoemd). Metrostation Beurs werd bij de bouw van de noord-zuidlijn reeds voorbereid op een tweede lijn; een 600 meter lange tunnel werd al in ruwbouw aangelegd. Door het succes van de bestaande noord-zuidlijn kon begin jaren '70 ook de tweede lijn aangelegd worden. In 1971 werd besloten tot de aanleg van het gedeelte tussen Eendrachtsplein en Binnenhof. In 1973 werd begonnen met de bouw hiervan, een jaar later werd ook besloten om het traject te verlengen tussen Eendrachtsplein en Marconiplein.
In mei 1982 kon het gedeelte tussen Coolhaven en Capelsebrug, een traject van tien stations, van de binnenstad tot de deelgemeente Prins-Alexander. Deze lijn werd oost-westlijn genoemd.

Door bezuinigingen die noodzakelijk waren na het besluit om ook het traject Eendrachtsplein - Marconiplein aan te leggen werd besloten om het traject tussen Capelsebrug en de eindpunten Ommoord en Zevenkamp uit te voeren als sneltram – dit overigens tegen de zin van de bewoners, die vreesden dat een sneltram tot veel ongelukken zou leiden. Ondanks dit protest werden de plannen uitgevoerd en werd in mei 1983 het traject naar Ommoord geopend, met station Binnenhof als eindpunt. Dit is nog steeds het eindpunt van deze lijn. In 1984, één jaar later, werd ook het traject naar Zevenkamp geopend, met station De Tochten als eindpunt. De lijn splitste na station Graskruid.

In 1986 werd ook de verlenging aan het westelijke einde van de lijn voltooid; het traject tussen Coolhaven en Marconiplein was gereed. Dit zou jarenlang het westelijke eindpunt blijven van de oost-westlijn.

Jaren 90

In 1994 werd de oost-westlijn uitgebreid met een aftakking naar Capelle aan den IJssel: vanaf station Capelsebrug splitst de lijn zich af naar het eindpunt De Terp. In tegenstelling tot de aftakkingen naar Ommoord en Zevenkamp is dit traject wel uitgevoerd als volwaardige metrolijn.

In 1997 werd besloten om de twee metrolijnen te voorzien van eigen namen, naar Londens voorbeeld. De aparte namen zouden de herkenbaarheid van de lijnen moeten vergroten. Er werd gekozen voor de naam Erasmuslijn (naar de beroemde Rotterdamse filosoof) voor de noord-zuidlijn, en Calandlijn (naar de civiel ingenieur Pieter Caland, onder meer ontwerper van de Nieuwe Waterweg) voor de oost-westlijn.

Jaren 00

In 2002 werd de Beneluxlijn geopend: een verlenging van de Calandlijn naar Hoogvliet. Vanaf station Marconiplein werd de verlenging aangelegd naar treinstation Schiedam Centrum, waarna ondergronds de Schiedamse wijk Nieuwland werd gepasseerd. Bij station Vijfsluizen, gelegen op de gemeentegrens tussen Schiedam en Vlaardingen, komt de lijn boven de grond alvorens via de Tweede Beneluxtunnel de Nieuwe Waterweg te kruisen. Via Pernis wordt bij station Tussenwater aangetakt op de Erasmuslijn naar Spijkenisse. Het eindpunt voor metro's op de Calandlijn was hiermee niet meer station Marconiplein, maar Spijkenisse en (voor een deel van de ritten) station Schiedam Centrum. Bij dit station werd een keervoorziening aangelegd naast de treinsporen naar Hoek van Holland, vooruitlopend op een eventuele transformatie van de Hoekse Lijn tot metrolijn.

De aftakking naar Zevenkamp werd in 2005 verlengd naar de nieuwe Vinexwijk Nesselande. Opvallend aan deze verlenging is dat het traject niet uitgevoerd is als sneltramtraject, maar als volwaardig metrotraject: ongelijkvloerse kruisingen en voeding via de derde rail in plaats van een bovenleiding.

Hoekse Lijn

De Hoekse Lijn werd op 17 augustus 1891 geopend tussen Schiedam en Maassluis, op 1 juli 1893 weed de rest van de lijn naar Hoek van Holland geopend.

In juni 1998 publiceert de gemeente Rotterdam een nota over de toekomst van tram- en metrolijnen die vanuit de stad naar de regio lopen. Hierbij werd bekend dat de metro vanuit Schiedam naar Hoek van Holland ging rijden. In 2006 kwam de opheffing van de boottreinen. Na wat jaren van het maken van plannen over goederentreinen op deze lijn werd op op 18 november 2015 begonnen met de werkzaamheden bij station Schiedam Centrum. In april 2017 begon pas de verbouwing. In eerste instantie zouden de werkzaamheden in oktober 2017 klaar zijn. Op 1 april 2017 reed de laatste trein van NS op de Hoekse Lijn, waarna de bovenleiding werd uitgeschakeld. Zo werd direct begonnen met het verwijderen van sporen, ballast, bovenleiding en bovenleidingportalen. De bestaande stations werden tijdens de buitendienststelling gerenoveerd en de perrons werden op de hoogte van de metro gebracht. Daarnaast worden diverse nieuwe stations geopend.

De bedoeling was dat vanaf oktober 2017 metrolijn B van de RET elke 10 minuten zou doorrijden van Schiedam Centrum naar Maassluis Steendijkpolder. Elke 20 minuten zou er doorgereden worden naar Hoek van Holland. Metrolijn A van de RET zou vanaf dat moment tot aan Vlaardingen West gaan rijden, zodat er op het drukste traject om de vijf minuten een metro zou rijden. Door tegenslagen werd de lijn echter pas in februari 2018 geopend. Tot die tijd reden er bussen tussen de metrostations. Op 30 september 2019 werd uiteindelijk de lijn geopend tussen Schiedam Centrum en Hoek van Holland Haven. De verlenging naar Hoek van Holland Strand werd voorzien op 31 maart 2023.

Netwerk

Het netwerk bestaat uit twee hoofdlijnen: de noord-zuidlijn (voormalige Erasmuslijn) en de oost-westlijn (voormalige Calandlijn).

De noord-zuidverbinding wordt bereden door de D-lijn tussen Rotterdam Centraal en Spijkenisse en de E-lijn tussen Den Haag Centraal en Slinge. Het drukke stadstraject tussen Rotterdam Centraal en Slinge wordt op deze manier door zowel de D- als de E-lijn bereden.

De oost-westverbinding wordt bediend door de lijnen A, B en C. Aan de westzijde worden de lijnen opgesplitst: lijn A rijdt door naar Vlaardingen West, lijn B rijdt door naar Hoek van Holland en lijn C rijdt via de Beneluxtunnel door naar Spijkenisse en takt vanaf Tussenwater aan op de D-lijn. Aan de oostzijde worden de lijnen A, B en C vertakt naar verschillende wijken: lijn A eindigt in Ommoord, lijn B in Nesselande en lijn C in Capelle aan den IJssel. Op het samenlooptraject van de drie lijnen is een frequente dienstregeling, op de verschillende vertakkingen is de dienstregeling minder frequent.

Belangrijke overstapstations

Op diverse stations in het netwerk kan overgestapt worden op andere metrolijnen of op ander openbaar vervoer. De belangrijkste overstapstations zijn:

• Rotterdam Alexander (lijnen A en B) - overstapmogelijkheid tussen metro, trein en bus
• Rotterdam Blaak (lijnen A, B en C) - ondergrondse overstapmogelijkheid tussen metro en trein, overstap op tram en bus
• Rotterdam Centraal (lijnen D en E) - overstap op nationale en internationale treinen, tram en bus
• Schiedam Centrum (lijnen A, B en C) - overstapmogelijkheid tussen metro, trein, tram en bus
• Beurs - ondergrondse overstapmogelijkheid voor alle metrolijnen
• Capelseburg (lijnen A, B en C) - belangrijk busstation
• Kralingse Zoom (lijnen A, B en C) - belangrijk busstation
• Spijkenisse Centrum (lijnen C en D) - belangrijk busstation
• Tussenwater (lijnen C en D) - overstapstation tussen lijnen C en D
• Zuidplein (lijnen D en E) - belangrijk busstation

Lijnvoering

De metro wordt bediend met vijf lijnen, die met letters worden aangegeven.

• Binnenhof - Vlaardingen West
• Nesselande - Hoek van Holland Strand
• De Terp (Capelle aan den IJssel) - De Akkers (Spijkenisse) via Schiedam Centrum
• Rotterdam Centraal - De Akkers via Zuidplein - Slinge
• Rotterdam Slinge - Rotterdam Centraal - Den Haag Centraal (RandstadRail)

Op lijn D rijden op zondagmiddag en tijdens de vakantieperiode overdag versterkingsritten tussen Rotterdam Centraal en Slinge. In de avonduren en op zaterdag- en zondagochtend rijdt lijn A alleen op het gedeelte Binnenhof - Kralingse Zoom met een enkel metrostel. Buiten de spitsuren wordt het gedeelte Schiedam Centrum - Vlaardingen West niet bediend door lijn A.

Materieel

Bij het Rotterdamse metromaterieel wordt onderscheid gemaakt tussen materieel dat alleen op de lijnen met derde rail kan rijden (M) en materieel dat ook onder bovenleiding kan rijden (S). Op dit moment is al het materieel dat wordt ingezet gebouwd door Bombardier Transportation.

• Type B:
  • MG2/1 (serie 5300)
• Type S:
  • SG2/1 (serie 5400)
• Type R:
  • RSG3 (serie 5500)
  • SG3 (serie 5600)
  • HSG3 (serie 5700)