DM '90
Het Dieselmaterieel '90, kortweg DM '90 genoemd, is een tweedelig dieseltreinstel met de bijnaam Buffel. In 1993 bestelde de NS 53 stellen bij Talbot in Aken, die werden genummerd in de 3400-serie. Het eerste stel werd in 1996 geleverd en de laatste werd in 1998 in dienst gesteld.
Er zijn ook plannen geweest voor eenwagenstellen, maar het veranderde denken over de meestal niet rendabele diesellijnen zorgde ervoor dat deze plannen niet verder kwamen dan de tekentafel. Deze eenwagenstellen zouden waarschijnlijk in de overgeslagen 3300-serie genummerd zijn geweest.
DM '90 heeft topsnelheid van 140km/u. Net als de Wadlopers hebben de stellen dieselhydraulische overbrenging en kunnen dan ook gecombineerd met deze oudere stellen rijden.
Eerste inzet
De eerste lijn waar de DM '90 de dienst uitmaakte was Arnhem - Doetinchem - Winterswijk. De indienststelling verliep hier met veel storingen, waardoor de voorganger van DM '90, Plan U, nog regelmatig in moest vallen. Naarmate er meer stellen geleverd werden, werd ook de dienst op de Maaslijn (Nijmegen - Venlo - Roermond) overgenomen door DM '90. Op beide lijnen moest de beveiliging aangepast worden. Dat kwam doordat deze stellen ATB-NG hadden en 30 cm breder zijn dan alle andere treinen in Nederland, en was daardoor buiten profiel. Door vertraging van de aanpassingen aan de Maaslijn, werden er een paar stellen overgebracht naar Leeuwarden om daar te gaan pendelen naar Stavoren. Op de Noordelijke lijnen was al ATB-NG aanwezig vanwege de slecht detecterende Wadlopers, inzet was hier dus geen probleem.
Verdere inzet
DM'90 is op vrijwel alle dieselbaanvakken te zien geweest. Na een aarzelende start werden meer lijnen geschikt gemaakt voor de inzet van DM'90. De dienstregeling op de lijn Zwolle - Almelo kon door de inzet van DM'90 worden versneld: voortaan kon de hele dag door 2x per uur een trein rijden, en werd de treindienst doorgetrokken naar Enschede. Ook op de lijn naar Kampen kwam DM'90 te rijden, al is het hier nog tijdelijk vervangen door Wadlopers toen die tijdelijk niet nodig waren in Noord-Nederland. In het noorden hebben de stellen op alle lijnen uitstapjes gemaakt, al was het incidenteel.
In vaste dienst waren de stellen met name in Oost-Nederland te zien:
- tussen Winterswijk en Arnhem
- tussen Arnhem en Tiel
- tussen Nijmegen en Roermond
- tussen Zutphen en Apeldoorn
- tussen Zwolle en Kampen
- tussen Zwolle en Enschede
- tussen Groningen en Leeuwarden
Bij verstoringen zijn de stellen ook op andere lijnen te zien geweest, zoals op de lijn naar Emmen en tussen Arnhem en Nijmegen.
Particuliere vervoerders
Ondanks de aanschaf van de DM'90 en, al eerder, de Wadlopers bleven de diesellijnen in Noord- en Oost-Nederland onrendabel. Uiteindelijk werd besloten deze lijnen aan te besteden. De Noordelijke Nevenlijnen werden in 1999 overgenomen door NoordNed. NoordNed, dat in 2003 overging in Arriva, huurde tot 2007 een paar DM'90-stellen van NS voor de inzet in de sneltreinen Groningen - Leeuwarden. De aanschaf van de GTWs zorgde ervoor dat de DM'90s niet meer nodig waren, en teruggingen naar NS. Ook ging in 1999 de lijn Doetinchem - Winterswijk over naar Syntus. Ook Syntus heeft toen een aantal stellen geleased van NS. Syntus heeft haar aantal DM'90-stellen steeds verder uitgebreid, voor de inzet op de later overgenomen lijnen Arnhem - Doetinchem en Arnhem - Tiel. Syntus heeft de geleasede DM '90-stellen voorzien van een eigen nummering (50 t/m 61).
Huidige inzetgebieden
In de Dienstregeling 2011 (ingaande 12 december 2010) wordt DM '90 ingezet in de volgende treinseries:
| Serie: | Traject: | Bijzonderheden: |
|---|---|---|
| 7900 | Nijverdal - Almelo - Enschede | NS |
| 8500 | Zwolle - Kampen | NS, stel 3403 en 3410 zijn hiervoor voorzien van stickers met bekende Kampenaren |
| 17800 | Zutphen - Apeldoorn | NS, stel 3401, 3402, 3404, 3412 en 3414 zijn hiervoor aangewezen en hebben een regioNS outfit gekregen |
| 17900 | Zwolle - Nijverdal West | NS |
| 20100 | Hengelo - Bad Bentheim | Syntus, stel 3436 is hiervoor aangewezen en heeft een Grensland Express outfit gekregen. |
| 30700 | Arnhem - Doetinchem | Syntus, gemengd met LINT, op werkdagen tot 19.00h, zaterdag's van ± 9:30 tot 18:00. |
| 30900 | Arnhem - Doetinchem - Winterswijk | Syntus, gemengd met LINT |
| 31100 | Arnhem - Tiel | Syntus |
| 32300 | Nijmegen - Venray - Venlo | Veolia, gemengd met GTW |
Verder wordt DM '90 in speciale gevallen ook ingezet door Syntus tussen Zutphen – Hengelo – Oldenzaal en Zutphen – Winterswijk.
