DM '90

DM '90
Bijnaam	Buffel
Fabrikant	Talbot
Aantal	53
Serie	3401 - 3453
Aanschafkosten	350 miljoen gulden
Aantal delen	2
Bouwjaar	1996-1998
In dienst	1996-1998
Buiten dienst	2009-2017
Tractie	Diesel
Snelheid	140 km/h
Vervoerder(s)	NS, Arriva, NoordNed, Syntus, Veolia Transport
Zitplaatsen	1e klas: 12
	2e klas: 123

De DM '90-stellen 60 en 52 van Syntus staan neus aan neus op spoor 4 in Winterswijk, 27 december 2009.

Bestand:DM90Atn-Ww.JPG

Twee DM '90-treinstellen in Syntus-kleurstelling onderweg van Aalten naar Winterswijk, 2 juni 2012.

DM '90 (voluit Dieselmaterieel '90), was een tweedelig dieseltreinstel met de bijnaam Buffel. In 1993 bestelde de NS 53 stellen bij Talbot in Aken, die werden genummerd in de 3400-serie. Het eerste stel werd in 1996 geleverd en de laatste werd in 1998 in dienst gesteld.

Er zijn ook plannen geweest voor eenwagenstellen, maar het veranderde denken over de meestal niet rendabele diesellijnen zorgde ervoor dat deze plannen niet verder kwamen dan de tekentafel. Deze eenwagenstellen zouden waarschijnlijk in de overgeslagen 3300-serie genummerd zijn geweest.

DM '90 heeft topsnelheid van 140km/u. Net als de Wadlopers hebben de stellen dieselhydraulische overbrenging en kunnen dan ook gecombineerd met deze oudere stellen rijden.

Op 9 december 2017 maakten de treinstellen hun laatste ritten in de Nederlandse reizigersdienst. Tot het einde werden ze ingezet tussen Kampen en Zwolle en tussen Zwolle en Enschede. Ook hebben er op de laatste dag 2 treinstellen die aan elkaar gecombineerd waren gereden op de sprinter Zwolle - Groningen

Eerste inzet

De eerste lijn waar de DM '90 de dienst uitmaakte was Arnhem - Doetinchem - Winterswijk. De indienststelling verliep hier met veel storingen, waardoor de voorganger van DM '90, Plan U, nog regelmatig in moest vallen. Naarmate er meer stellen geleverd werden, werd ook de dienst op de Maaslijn (Nijmegen - Venlo - Roermond) overgenomen door DM '90. Op beide lijnen moest de beveiliging aangepast worden. Dat kwam doordat deze stellen ATB-NG hadden en 30 cm breder zijn dan alle andere treinen in Nederland, en was daardoor buiten profiel. Door vertraging van de aanpassingen aan de Maaslijn, werden er een paar stellen overgebracht naar Leeuwarden om daar te gaan pendelen naar Stavoren. Op de Noordelijke lijnen was al ATB-NG aanwezig vanwege de slecht detecterende Wadlopers, inzet was hier dus geen probleem.

Verdere inzet

DM '90 is op vrijwel alle dieselbaanvakken te zien geweest. Na een aarzelende start werden meer lijnen geschikt gemaakt voor de inzet van DM '90. De dienstregeling op de lijn Zwolle - Almelo kon door de inzet van DM '90 worden versneld: voortaan kon de hele dag door tweemaal per uur een trein rijden, en werd de treindienst doorgetrokken naar Enschede. Ook op de lijn naar Kampen kwam DM '90 te rijden, al is het hier nog tijdelijk vervangen door Wadlopers toen die tijdelijk niet nodig waren in Noord-Nederland. In het noorden hebben de stellen op alle lijnen uitstapjes gemaakt, al was het incidenteel.

In vaste dienst waren de stellen met name in Oost-Nederland te zien:

• tussen Winterswijk en Arnhem
• tussen Arnhem en Tiel
• tussen Nijmegen en Roermond
• tussen Zutphen en Apeldoorn
• tussen Zwolle en Kampen
• tussen Zwolle en Enschede
• tussen Groningen en Leeuwarden

Bij verstoringen zijn de stellen ook op andere lijnen te zien geweest, zoals op de lijn Zwolle - Emmen, Almelo - Apeldoorn en tussen Arnhem en Nijmegen.

Regionale vervoerders

Ondanks de aanschaf van de DM '90 en, al eerder, de Wadlopers bleven de diesellijnen in Noord- en Oost-Nederland onrendabel. Uiteindelijk werd besloten deze lijnen aan te besteden. De Noordelijke Nevenlijnen werden in 1999 overgenomen door NoordNed. NoordNed, dat in 2003 overging in Arriva, huurde tot 2007 een paar DM '90-stellen van NS voor de inzet in de sneltreinen Groningen - Leeuwarden. Later zorgde de aanschaf van GTWs ervoor dat de DM '90s overbodig raakten. De stellen gingen terug naar NS.

In 1999 ging de lijn Doetinchem - Winterswijk over naar Syntus. Syntus heeft een aantal stellen geleased van NS. Syntus heeft zijn aantal DM '90-stellen steeds verder uitgebreid, voor de inzet op de later overgenomen lijnen Arnhem - Doetinchem en Arnhem - Tiel. Syntus heeft de geleasede DM '90-stellen voorzien van een eigen nummering (50 t/m 61). Tussen november 2008 en november 2009 huurde Veolia twee treinstellen voor de spitstreinen tussen Nijmegen en Venray. Van september 2010 tot 17 december 2010 huurde Veolia opnieuw een treinstel, aangevuld met een ander treinstel tussen november 2010 en maart 2011.

Buitendienststelling

Tussen 2010 en 2017 werden alle treinstellen buitendienst gesteld, uitzondering hierop was de 3405 die na een aanrijding bij Roermond in 2003 vroegtijdig buiten dienst werd genomen. Met ingang van 13 december 2009 werden de treinstellen 3427-3436 en 3443-3447 terzijde gesteld. Deze werden later weer ingezet i.v.m. het winterweer. Later werden de 3401, 3402, 3403, 3404, 3409, 3410, 3414, 3427-3435 en 3437-3453 terzijde gesteld in Zwolle. Op 9 december 2017 zijn alle overige treinstellen tevens terzijde gesteld vanwege het overgaan van de treindiensten tussen Kampen en Zwolle en tussen Zwolle en Enschede naar Keolis Nederland. De meeste treinstellen zijn verkocht aan FeroTrans uit Roemenië. De 3426 is naar het Spoorwegmuseum in Utrecht gegaan.

Nummering en inzet

Vervoerder	Serie	Type	Bouwjaar	Status	Concessie(s)	Opmerkingen	Afbeelding
NoordNed	3446 - 3449	DM '90	1998	Buiten dienst	Noordelijke Nevenlijnen	Waren gehuurd van NS.
NS	3401 - 3453	DM '90	1998	Buiten dienst	Hoofdrailnet		100px
RegioNS	3401, 3402, 3404, 3412, 3414, 3443 - 3445	DM '90	1998	Buiten dienst	Zutphen-Apeldoorn	Ex-NS
Syntus	50 - 61	DM '90	1998	Buiten dienst	Zutphen-Hengelo-Oldenzaal, Arnhem-Tiel, Arnhem-Winterswijk, Grensland Express	Ex-NS 3437 - 3442, 3448 - 3453. Gehuurd van NS.	100px
	3430, 3422, 3434 - 3436, 3442 - 3447, 3450 - 3453	DM '90	1998	Buiten dienst	Zutphen-Hengelo-Oldenzaal, Arnhem-Tiel, Arnhem-Winterswijk	Waren gehuurd van NS, deels opgenomen in serie 50 - 61.
Veolia	3446, 3447	DM '90	1998	Buiten dienst	Maasijn	Werden gehuurd van NS.