OV-chipkaart
De OV-chipkaart is een elektronische betaalpas waarmee het betalen van reisproducten in het openbaar vervoer elektronisch kan plaatsvinden. Door technische problemen en (maatschappelijke) onvrede over de operationalisering, is de OV-chipkaart veelvuldig in het nieuws.
Het is de bedoeling dat de OV-chipkaart uiteindelijk alle huidige vervoerbewijzen, zoals de strippenkaarten, treinkaartjes en abonnementen, zal gaan vervangen.
Inhoud
Implementatie
Begin 2005 is in de regio Rotterdam de OV-chipkaart ingevoerd. Vanaf april dat jaar kon er in de Connexxion-bussen in de Hoeksche Waard, op Voorne-Putten en binnen Ridderkerk en Barendrecht, binnen de gehele metronetwerk van Rotterdam en op de Hoekse Lijn van de NS met de OV-chipkaart gereisd worden [1]. De bedoeling was dat er in september van dat jaar een go/no go besluit met betrekking tot landelijke invoering zou worden gemaakt, maar dat peilmoment is vele malen verlegd. Pas in juni 2007 is het mogelijk geworden om met de OV-chipkaarten in de trams van de RET te reizen [2], voor de bussen is dat 17 juli 2007 geworden [3]. Merk op dat in beide artikelen wordt gesproken over 1 oktober 2007 als datum waarop alleen de OV-chipkaart nog geldig zou moeten zijn.
Invoering Rotterdam (29 januari 2009)
In Rotterdam is het sinds donderdag 29 januari 2009 niet meer mogelijk om met de strippenkaart in de metro te reizen [4]. In de maanden voorafgaand aan de definitieve invoering van de OV-chipkaart werden reizigers geïnformeerd via posters, advertenties en omroepen op de stations. Op de eerste dag waarop de strippenkaart niet meer kon worden gebruikt, waren er geen noemenswaardige problemen. Zie voor berichtgeving onder andere
- OV-chipkaart doorstaat eerste echte test (AD.nl),
- Invoering ov-chipkaart soepel verlopen (video NOS),
- OV-chipkaart in metro Rotterdam (video RTL Nieuws).
Om de operatie in goede orde te laten verlopen, heeft de RET veel extra personeel ingezet. Het grootste kritiekpunt tijdens deze invoering was het opgelegde extra gebruik van compensatiekaarten om dubbele basistarieven te kunnen terugvragen.
Invoering Amsterdam (27 augustus 2009)
Na de uitfasering van de strippenkaart in de Rotterdamse metro volgde in augustus de Amsterdamse metro. Het GVB voerde de weken voordat de strippenkaart werd afgeschaft een uitgebreide campagne in kranten en op lokale tv-zenders. Verder werden alle voertuigen voorzien van informatie, reden er reclamevoertuigen rond en waren stations volledig behangen met posters voor de OV-chipkaart. Daarnaast had het GVB de chipkaarten extra goedkoop gemaakt om zoveel mogelijk mensen te laten overstappen. In de weken rondom 27 augustus heeft het GVB bijna 600 man extra personeel en monteurs ingezet. Net zoals in Rotterdam ontstonden er vooral bij de verkooppunten van het vervoersbedrijf en bij de automaten lange rijen, voor de rest ging de introductie op wat sputterende automaten na vrij soepel.
Overzicht operationele gebieden
OV-chipkaart voor studenten
Rotterdam kent een groot aantal studenten. Het ligt voor de hand om hen te betrekken bij de invoering OV-chipkaart. In maart 2007 heeft een groep studenten die wonen of studeren in Rotterdam een zogenoemde Preview Card toegezonden gekregen, waarmee de poortjes op de metrostations geopend konden worden [5]. Op de dag dat de OV-chipkaart de enige reismogelijkheid in de metro van Rotterdam zou zijn, hadden naar verluidt enkele tienduizenden studenten nog geen OV-chipkaart [6]. Dit heeft de RET opgelost door een tijdelijke studentenkaart uit te geven via de verkooppunten, servicekarren en noodkassa's. De tijdelijke kaarten zijn in de zomer van 2009 alleen nog te gebruiken als anonieme kaarten, het studentenproduct is verlopen.
Het GVB gaat vanaf 27 augustus ook tijdelijke chipkaarten verstrekken voor studenten zonder chipkaart. De kaart zal maximaal twee maanden te gebruiken zijn.
Beveiliging OV-chipkaart
In 2007 vonden onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam fouten aan in de wegwerpvariant van de OV-chipkaart. Uit dit onderzoek bleek dat het onder andere mogelijk was om meerdere keren uit te checken en dat er gratis gereisd kon worden door één pas telkens te manipuleren. [7]
Ongeveer een halfjaar later, eind 2007, kwam de OV-chipkaart veelvuldig negatief in het nieuws vanwege het feit dat de kaart niet goed beveiligd zou zijn. Duitse beveiligingsexperts[8] hadden het algoritme van de Mifare Classic (waar de OV-chipkaart op gebaseerd is) achterhaald en troffen hierin fouten aan. Deze variant chip wordt gebruikt voor de anonieme en persoonlijke chipkaarten, waar ook abonnementen en saldo op geladen kunnen worden.
De kern van de in gevonden problemen met de Mifare Classic lag in het gebruikte encryptiealgoritme dat ernstige fouten bevatte. Hierdoor kan een chipkaart met relatief weinig middelen en in korte tijd gemanipuleerd of gekloond worden. Fraudeurs kunnen bijvoorbeeld zo de chipkaart van een reiziger met een jaarabonnement klonen en zo gratis kunnen reizen.
TLS reageerde in eerste instantie afwijzend op de stelling dat er gratis gereisd zou kunnen worden met de OV-chipkaart.[9] Enkele weken bleek echter dat dat wel mogelijk was: verslaggevers van RTV Rijnmond konden dagenlang reizen met een gemanipuleerde kaart.[10]
Zie ook
- OV-chipkaart.nl
- Studenten Reisbewijs (OV-chipkaart voor studenten)
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
