Nachtnet
Het Nachtnet is een spoorverbinding die sinds 1986 's nachts wordt onderhouden tussen de vier grote steden en Schiphol. Daarnaast worden er in diverse nachten op andere verbindingen nachttreinen aangeboden.
Regulier nachtnet
Het normale Nachtnet (serie 1400) rijdt iedere dag van de week. Exploitant van het Nachtnet is NS. De frequentie is één trein per uur. De volgende stations worden aangedaan:
- Rotterdam Centraal
- Delft
- Den Haag HS
- Leiden Centraal
- Schiphol Airport
- Amsterdam Centraal
- Utrecht Centraal
In beide richtingen stopt de eerste Nachtnettrein ook op Amsterdam Bijlmer ArenA.
Werkzaamheden aan het spoor
Werkzaamheden aan het spoor vinden ook vaak 's nachts plaats. De nachtnettreinen worden dus regelmatig op delen van het traject door bussen vervangen. Rondom Schiphol en rondom Delft gebeurt dit structureel, op vaste dagen in de week. Daarnaast worden nachtnettreinen ook incidenteel geraakt op deze en op andere trajecten.
Bediening Schiphol
Tot en met dienstregeling 2013 werd Schiphol alle nachten normaal bediend. In dienstregeling 2014 werd in de nachten van zondag op maandag, maandag op dinsdag en dinsdag op woensdag Schiphol niet meer aangedaan door het nachtnet. Tussen Leiden en Schiphol reed een pendeltrein, tussen Schiphol en Amsterdam Sloterdijk reden bussen, het nachtnet stopte elke nacht op Amsterdam Sloterdijk.
Vanaf dienstregeling 2015 werd Schiphol weer aangedaan in de nachten van zondag op maandag en maandag op dinsdag. Alleen in de nacht van dinsdag op woensdag is het nachtnet rond Schiphol nog aangepast. In deze nacht rijdt het nachtnet vanaf Leiden non-stop naar Amsterdam Centraal. Tussen Amsterdam Centraal en Utrecht Centraal wordt altijd op Amsterdam Bijlmer ArenA gestopt. Tussen Leiden Centraal, Schiphol en Amsterdam Bijlmer ArenA rijdt een pendeltrein.
Bediening Delft
Ook sinds dienstregeling 2014 wordt in de nachten van woensdag op donderdag en donderdag op vrijdag Delft niet meer aangedaan. Het nachtnet rijdt in die nachten tussen Den Haag HS en Rotterdam Centraal via Gouda en is ongeveer een half uur langer onderweg. Van en naar Delft rijden bussen.
Uitbreidingen van het Nachtnet
Diverse lokale en regionale overheden en belangenorganisaties ijveren voor het rijden van nachtnettreinen naar hun gemeente. Op diverse plaatsen zijn daar, met wisselend succes, proeven mee gedaan.
Vervoerconcessie
In de concessie hoofdrailnet, die geldt sinds dienstregeling 2015, is NS verplicht om in de nachten van vrijdag op zaterdag en zaterdag op zondag na 01.00 uur nog een verbinding te bieden vanuit de Randstad naar de eerstvolgende intercitystations. Er rijden in deze nachten dus intercity's naar Alkmaar, Zwolle en Deventer. Op vrijdagnacht wordt sinds dienstregeling 2016 ook doorgereden naar Groningen. In de overige richtingen reden al sprinters of zijn andere nachttreinen.
Nachtnet Brabant
Sinds 2007 wordt het Nachtnet donderdagnacht, vrijdagnacht en zaterdagnacht uitgebreid met treinen naar Brabant. In dienstregeling 2016 rijden deze treinen alleen nog in de vrijdag- en zaterdagnacht tot 02.00 uur.
Rotterdam - Utrecht
Vanaf het begin van dienstregeling 2009 werd in de nachten van donderdag op vrijdag, van vrijdag op zaterdag en van zaterdag op zondag (bij wijze van driejarige proef) het normale Nachtnet uitgebreid met een kortere verbinding van Utrecht naar Rotterdam, via Gouda. Deze verbinding werd per 12 april 2009 niet meer geboden in de nacht van donderdag op vrijdag, zie de adviesaanvraag aan het Locov. Deze treinserie 2400 bestond t/m dienstregeling 2011 en stopte tussen Utrecht en Rotterdam alleen in Gouda. Na dienstregeling 2011 bleef alleen de eerste trein in beide richtingen bestaan, die reed alleen niet meer als nachtnettrein maar als reguliere trein.
Enschede - Schiphol
Na een proef in 2009 reed alleen in dienstregeling 2010 er een nachttrein tussen Schiphol en Enschede. Deze trein reed in de zomermaanden één keer per nacht per richting en had bijna dezelfde route als IC 1700, maar reed na Utrecht Centraal non-stop naar Schiphol.
Utrecht - Nijmegen
Vanaf dienstregeling 2015 rijden er in de nacht van vrijdag op zaterdag en zaterdag op zondag nachtnettreinen tussen Utrecht en Nijmegen. Richting Nijmegen wordt 1 trein gereden, in de andere richting 2.
Utrecht - Amersfoort
Ook sinds dienstregeling 2015 rijden er in de vrijdagnacht en de zaterdagnacht nachttreinen tussen Utrecht en Amersfoort.
Plannen voor nieuwe nachtnetverbindingen
- De provincie Noord-Holland wil in de toekomst de Zaanlijn aan het Nachtnet aansluiten, met optie tot verlenging naar Alkmaar en de aansluiting van Haarlem. De komst hiervan is vrij onzeker, doordat de provincie moet bezuinigen op het openbaar vervoer.
- Ook Flevoland, met Almere en Lelystad, wil al enkele jaren aangesloten worden op het nachtnet. Met de opening van de Hanzelijn is hiermee ook Zwolle een kandidaat geworden.
Niet-concessiegebonden nachttreinen
Vanaf 16 december 2022 rijdt Arriva in de nacht van vrijdag op zaterdag een niet concessiegebonden nachttrein tussen Maastricht en Schiphol Airport en vanaf 20 januari 2023 ook een nachttrein tussen Groningen en Schiphol Airport. In deze treinen geldt een reserveringsplicht en een vast tarief van €10 per rit. Kaartjes kunnen alleen gekocht worden via de Glimble-app.