Treinnummering: verschil tussen versies

Uit OV in Nederland Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken
k (Voor- en volgtreinen)
k (Verschrijving)
(Labels: Bewerking via mobiel, Bewerking via mobiele website)
 
(47 tussenliggende versies door 16 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Om de verschillende treinen in Nederland uit elkaar te kunnen houden, hebben ze allemaal een uniek nummer. [[ProRail]], de beheerder van de spoorinfrastructuur in Nederland, gebruikt treinnummers om te zien waar treinen rijden en om rijwegen in te stellen.
+
Op het Nederlandse spoor wordt gewerkt met '''treinnummers''' om de verschillende treinritten op één dag uit elkaar te kunnen houden. Iedere treinrit heeft een een uniek nummer. [[ProRail]], de beheerder van de spoorinfrastructuur in Nederland, gebruikt treinnummers om te zien waar treinen rijden en om rijwegen in te stellen.
  
Treinnummers zijn terug te vinden in het spoorboekje en in de NS-Reisplanner.
+
Treinnummers zijn terug te vinden in een diverse reisplanners en andere vormen van reisinformatie, al communiceren veel spoorvervoerders (waaronder [[NS]]) de nummers niet actief. De nummers zijn in de [[NS-reisplanner]] alleen zichtbaar als mouseover bij de treinsoort onder ''reisdetails''. Op het station worden meestal alleen treinnummers aangekondigd voor internationale treinen.
  
=Algemene regel=
+
==Algemene regel==
Veelal zijn treinnummers 4 of 5-cijferige getallen, waarbij de laatste 2 cijfers (of bij sommige internationale treinen alleen het laatste cijfer) bepaald worden door de tijd waarop ze rijden, en de eerste 2/3 (of nog meer) worden bepaald door de treinserie. Trein {{t|1520}} (Deventer - Amersfoort - Amsterdam Centraal) is dus te verdelen in '''15''' (de treinserie van alle Intercities Deventer - Amersfoort - Amsterdam Centraal, [[serie 1500]]) en '''20''' (het nummer van de trein binnen de serie, vertrektijd Deventer 07:08).
+
Treinnummers van reizigerstreinen zijn veelal 3-, 4- of 5-cijferige getallen, waarbij de laatste 2 cijfers (of bij sommige internationale treinen alleen het laatste cijfer) bepaald worden door de tijd waarop ze rijden, en de eerste 2 à 3 (of nog meer) worden bepaald door de treinserie. Trein {{t|5520}} (Baarn - Utrecht Centraal) is dus te verdelen in '''55''' (de treinserie van alle Sprinters Baarn - Utrecht Centraal, serie {{S|5500}}) en '''20''' (het nummer van de trein binnen de serie, vertrektijd Baarn 07.49).
  
== Treinseries ==
+
=== Treinserie ===
De treinserie bestaat uit het honderdtal van een treinnummer. Van trein {{t|1520}} is de treinserie '''[[serie 1500|1500]]''', van trein {{t|536}} is de treinserie '''[[serie 500|500]]''' en van trein {{t|31319}} is de treinserie '''[[serie 31300|31300]]'''. Treinseries zou je kunnen vergelijken met de lijnnummers van bussen en trams.
+
De treinserie bestaat uit het honderdtal van een treinnummer. Van trein {{t|5520}} is de treinserie '''serie {{S|5500}}''', van trein {{t|536}} is de treinserie '''serie {{S|500}}''' en van trein {{t|31319}} is de treinserie '''serie {{S|31300}}'''. Treinseries zou je kunnen vergelijken met de lijnnummers van bussen en trams.
  
== Volgnummer ==
+
=== Volgnummer ===
Meestal is het zo dat het treinnummer van de trein van een half uur later verschilt met +2, dus in dit geval is dat dan {{t|1522}} (vertrek Deventer 07:38). Niet alle treinen binnen een treinserie hoeven te beginnen en te eindigen op het zelfde station als andere treinen binnen de serie, zo beginnen en eindigen niet alle treinen uit de 1500 serie in Deventer, maar rijden de meesten vanaf/tot Amersfoort.
+
Meestal is het zo dat het treinnummer van de trein van een half uur later 2 hoger is, dus in dit geval is dat dan {{t|5522}} (vertrek Baarn 08.19). Niet alle treinen binnen een treinserie hoeven te beginnen en te eindigen op het zelfde station als andere treinen binnen de serie.
  
=Richting=
+
===Richting===
Aan het nummer kan je ook zien welke kant de trein op gaat. Even nummers gaan een andere kant op als oneven nummers. De 1520 rijdt richting Amsterdam, en de 1521 rijdt dus vanaf Amsterdam. Over het algemeen gaat ook de regel op dat even nummers de kant van Amsterdam op rijden, en oneven nummers weg van Amsterdam. Natuurlijk komen niet alle treinen in Amsterdam, en soms is het misschien moeilijk in te schatten welke kant nou geldt als richting Amsterdam, maar bijvoorbeeld bij de [[serie 5000]] (stoptrein Dordrecht - Leiden Centraal) geldt dat richting Leiden Centraal de treinen even nummers hebben, en andersom dus oneven.
+
Aan het nummer kan je ook zien welke kant de trein op gaat. Even nummers gaan een andere kant op dan oneven nummers. De 5520 rijdt richting Utrecht. De 5521 rijdt daarentegen vanaf Utrecht. Over het algemeen gaat ook de regel op dat even nummers de kant van Amsterdam op rijden, en oneven nummers weg van Amsterdam. Natuurlijk komen niet alle treinen in Amsterdam en zijn er treinseries die Amsterdam slechts als tussenstop hebben of in Amsterdam doorgaand aan elkaar gekoppeld zijn. Bovendien wijken diverse treinseries ook zonder deze omstandigheden af van deze regel. Daarom is het bij een aantal treinseries moeilijk in te schatten in welke richting de nummers even of oneven zijn.
  
=Logica in volgnummers=
+
De serie {{S|700}} (Den Haag Centraal - Groningen) heeft bijvoorbeeld richting Groningen de oneven nummering en richting Den Haag Centraal de even nummering. Deze serie sluit op Leiden Centraal aan op de {{S|2200}} (Vlissingen - Amsterdam Centraal) die daardoor richting Amsterdam Centraal de oneven nummering en richting Vlissingen de even nummering heeft. De treinseries die deels hetzelfde traject volgen, de serie {{S|2100}} (Den Haag Centraal - Amsterdam Centraal) en de serie {{S|2400}} (Dordrecht - Lelystad Centrum) hebben richting Amsterdam Centraal/Lelystad Centrum juist de even nummering en richting Den Haag Centraal/ Dordrecht de oneven nummering.
Ook in de volgnummers zit logica. De enige treinserie die hier van af wijkt zijn de treinen van het Nachtnet, de [[serie 1400]] Rotterdam - Schiphol - Utrecht, de [[serie 21400]] Rotterdam - Eindhoven en Utrecht - Eindhoven, en de [[serie 21420]] 's-Hertogenbosch - Tilburg.
 
  
In principe beginnen de treinnummers te tellen vanaf het begin van de dienstregeling, dus om 04.00 uur. Natuurlijk rijden nog niet alle treinseries op dat tijdstip, waardoor er aan het begin van de volgnummers een aantal nummers missen. De [[serie 3000]] begint bijvoorbeeld met trein {{t|3008}}, om 06.20 uit Alkmaar naar Den Helder. De volgende trein, van 06.50 uit Alkmaar, heet dan {{t|3010}}, etcetera. Aan de hand van deze treinserie kunnen ook de andere volgnummers ongeveer bepaald worden.
+
==Logica in volgnummers==
 +
Ook in de volgnummers zit logica. De enige treinseries die hier van afwijken zijn de treinen van het [[Nachtnet]] en internationale treinen.
  
===Voorbeeld===
+
===Nummering===
Trein {{t|837}} is om 11.04 in Utrecht Centraal. Hier wordt aansluiting gegeven op trein {{t|2037}} (vertrek 11.07 uit Utrecht Centraal naar Arnhem), op trein {{t|7437}} (vertrek 11.15 uit Utrecht Centraal naar Rhenen) en op trein {{t|537}} (vertrek 11.20 naar Groningen).
+
In principe beginnen de treinnummers te tellen vanaf het begin van de dienstregeling, dus om 04.00 uur. Natuurlijk rijden nog niet alle treinseries op dat tijdstip, waardoor er aan het begin van de volgnummers enkele nummers missen. De serie {{S|3000}} begint bijvoorbeeld met trein {{t|3008}}, om 06.19 uit Alkmaar naar Den Helder. De volgende trein, van 06.49 uit Alkmaar, heet dan {{t|3010}}, etcetera. Aan de hand van deze treinserie kunnen ook de andere volgnummers ongeveer bepaald worden.
  
Dezelfde trein 837 is om 11.57 in Eindhoven, waar aansluiting wordt gegeven op trein {{t|6437}} (vertrek 12.19 naar Weert). In Roermond geeft trein 837 (aankomst 12.32) aansluiting op trein {{t|6837}} (vertrek 12.39 naar Maastricht Randwijck).
+
Als een treinserie op een bepaald traject een kwartierdienst vormt met een andere treinserie, zijn de volgnummers van de verschillende treinen meestal gelijk.  
  
Natuurlijk klopt deze logica niet overal, maar het geeft wel een aardige leidraad.
+
====Voorbeeld====
 +
Trein {{t|837}} vertrekt om 09.57 uit Alkmaar. De daaropvolgende trein uit de serie 3000 is de {{t|3037}}. Hierna volgt trein {{t|839}}, etcetera.
  
=Voor- en volgtreinen=
+
===Aansluitende volgnummers===
Een voortrein rijdt voor de oorspronkelijke trein, een volgtrein rijdt achter een oorspronkelijke trein. Bijvoorbeeld als een trein te lang is voor de perrons, of omdat het combineren niet wil lukken, rijdt er een voor- of een volgtrein. Treinennummers van voor- of volgtreinen bestaan altijd uit zes cijfers. Voortreinen beginnen daarbij met een '''1''', volgtreinen met een 2. Een voortrein van trein {{t|120}} heeft dus het nummer '''100120''', en volgtrein van trein {{t|13672}} heet trein ''213672''.
+
Aan de hand van de Intercity-series zijn de volgnummers van de aansluitende stoptreinseries en andere Intercity-series af te leiden.  
 +
Natuurlijk geldt deze logica niet overal, maar het geeft wel een aardige leidraad.
  
===Voorbeeld 1===
+
====Voorbeeld====
Trein {{t|562}} moet combineren in Zwolle, maar dat lukt niet. Het eerste treindeel vertrekt gewoon als trein 562 naar Amersfoort en Utrecht, het tweede treindeel rijdt als '''200562''' achter de 562 aan naar Utrecht.
+
Trein {{t|837}} is om 11.00 in Utrecht Centraal. Hier wordt aansluiting gegeven op trein {{t|3137}} (vertrek 11.09 uit Utrecht Centraal naar Nijmegen), op trein {{t|637}} (vertrek 11.18 naar Leeuwarden) en op trein {{t|7437}} (vertrek 11.25 uit Utrecht Centraal naar Rhenen). Dezelfde trein 837 is om 11.54 in Eindhoven, waar aansluiting wordt gegeven op trein {{t|4437}} (vertrek 12.06 naar Deurne) en {{t|6437}} (vertrek 12.16 naar Weert).
  
===Voorbeeld 2===
+
==Voor- en volgtreinen==
Trein {{t|534}} rijdt met 10 bakken tussen Groningen en Zwolle. In Zwolle moet worden gecombineerd met trein {{t|10534}} uit Leeuwarden, die bestaat uit 7 bakken. Omdat trein 534 dan met 17 bakken over de Veluwe zou rijden, terwijl het maximale aantal bakken 15 is, wordt trein 534 niet gecombineerd in Zwolle. Het deel uit Leeuwarden gaat weg voordat de trein uit Groningen in Zwolle aankomt, en rijdt dus voor de vertrektijd van trein 534. Deze trein krijgt dan het nummer '''100534'''. Het treindeel uit Groningen rijdt gewoon onder nummer 534 verder.
+
Een voortrein rijdt voor de oorspronkelijke trein, een volgtrein rijdt achter een oorspronkelijke trein. Bijvoorbeeld als een trein te lang is voor de perrons, of omdat het combineren niet wil lukken, rijdt er een voor- of een volgtrein. Treinnummers van voor- of volgtreinen bestaan altijd uit zes cijfers. Voortreinen beginnen daarbij met een '''1''', volgtreinen met een 2. Een voortrein van trein {{t|120}} heeft dus het nummer '''100120''', een volgtrein van trein {{t|14672}} heet trein ''214672''.
  
=Vleugeltreinen=
+
====Voorbeeld 1====
Vleugeltreinen zijn treinen die gedeeltelijk samen rijden met een andere trein. Hiervan zijn een aantal verschillende voorbeelden.
+
Trein {{t|564}} moet combineren in Zwolle, maar dat lukt niet. Het eerste treindeel vertrekt gewoon als trein 564 naar Amersfoort en Utrecht, het tweede treindeel rijdt als '''200564''' achter de 564 aan naar Utrecht.
  
Een voorbeeld is de [[serie 4300]] (stoptrein Lelystad - Hoofddorp):<br>
+
====Voorbeeld 2====
De 4316 en 4318 rijden een half uur na elkaar, maar daartussenin rijdt nog een extra spitstrein, zodat er een kwartierdienst ontstaat. Aangezien er geen even nummers zitten tussen de 4316 en 4318, hebben we een probleem, dat opgelost wordt door er het cijfer 1 voor te zetten, dus de 14318. De 14318 rijdt voor de 4318 en is dus de voortrein ervan. Overigens is de 14318 een InterCity, die onderweg alleen stopt in Almere Buiten, - Centrum, Duivendrecht, Amsterdam Zuid en Schiphol.
+
Trein {{t|536}} rijdt met [[ICM]] tussen Groningen en Zwolle. In Zwolle moet worden gecombineerd met een gereedstaande trein, maar die bestaat uit [[VIRM]]. Omdat dit twee verschillende soorten materieel zijn, wordt trein 536 niet gecombineerd in Zwolle. Het eerste deel gaat weg voordat de trein uit Groningen in Zwolle aankomt, en rijdt dus voor de vertrektijd van trein 536. Deze trein krijgt dan het nummer '''100536'''. Het treindeel uit Groningen rijdt gewoon onder nummer 536 verder.
  
Een ander voorbeeld is te vinden in het combineren en splitsen van treinen:
+
==Vleugeltreinen==
 +
Op een aantal stations wordt er gecombineerd en gesplitst in treinen met verschillende bestemmingen. Een van de twee delen hiervan is een [[Vleugeltreinen|vleugeltrein]]. Vleugeltreinen hebben nummers die aansluiten op de trein waarmee gecombineerd wordt. Hierbij hebben vleugeltreinen altijd nummers van 5 cijfers, beginnend met een 1 of een 2.
  
Binnen sommige treinseries vindt geregeld koppelen en splitsen van treinstellen plaats. Zo rijden de Intercities vanaf Groningen en Leeuwarden apart van elkaar naar Zwolle, worden ze daar gecombineerd tot één Intercity naar Utrecht, en daar weer gesplitst om apart van elkaar naar Rotterdam en Den Haag te gaan.
+
==Afwijkingen van de normale dienstregeling==
 +
Als een trein in verband met werkzaamheden, omleidingen, verstoringen of een andere reden opnieuw wordt ingelegd (oftewel de trein zal via een alternatieve route rijden), dan zal het treinnummer ook veranderen, om aan te geven dat de trein niet zijn normale route zal rijden.
  
In dat geval kan niet alles rijden onder één treinnummer, maar hebben we 3 verschillende nummers, waarvan 1 de leidraad in het verhaal vormt. De hoofdas is Groningen - Den Haag Centraal, met in dit voorbeeld het nummer 534. De Intercity Leeuwarden - Zwolle is in dit geval een vleugeltrein van trein 534, en de Intercity Utrecht - Rotterdam is een andere vleugeltrein van de 534.
+
===Ongeplande wijzigingen===
 +
Bij verstoringen in het treinverkeer kunnen treinen worden opgeheven, rijden op meerdere deeltrajecten, of worden omgeleid. Omdat een trein niet twee keer onder hetzelfde nummer mag rijden, worden hiervoor de treinnummers aangepast.
  
Ook in dit voorbeeld wordt voor een vleugeltrein het cijfer 1 voor het treinnummer geplaatst, alleen wordt hier ook weer aangevuld tot 5 cijfers. De Intercities Leeuwarden - Zwolle rijden dus in de serie 10500, de Intercities Utrecht - Rotterdam in de serie 20500.
+
===Ongeplande omleidingen===
 +
Als een trein door een verstoring wordt omgeleid, gebeurt dat onder het normale treinnummer.
  
In de spits rijden de treinen niet gecombineerd tussen Zwolle en Utrecht, en rijdt er een trein Groningen - Den Haag en een trein Leeuwarden - Rotterdam. Op die momenten heeft de trein Leeuwarden - Rotterdam de gehele reis het treinnummer in de serie 12500, ook van Rotterdam naar Leeuwarden (ene kant op dus even en andere kant op dus oneven).
+
===Treinen die op deeltrajecten rijden===
 +
Treinen die op een deel van het traject opnieuw worden ingelegd krijgen het nummer '''300000''' bij het oorspronkelijke treinnummer. Als deze treinen daarna weer opnieuw worden opgeheven en (ergens anders) worden ingelegd krijgen ze het nummer '''330000''' bij het oorspronkelijke treinnummer.
  
 +
====Voorbeeld 1====
 +
Er is een wisselstoring bij Breukelen en de {{t|3058}} (Intercity Nijmegen - Den Helder) wordt opgeheven vanaf Utrecht. De trein gaat dus niet meer verder. Maar in Amsterdam wordt een ander treinstel geregeld voor het stuk naar Den Helder. Het nummer van de nieuwe trein wordt daarom '''303058'''.
  
 +
====Voorbeeld 2====
 +
De '''303058''' wordt weer opgeheven in Zaandam, maar in Alkmaar hebben ze een ander treinstel wat tot Den Helder kan rijden. Die trein krijgt dan het nummer '''330000 + 3058 = 333058'''.
  
In sommige treinseries van 5 cijfers is nog te zien welke serie er vroeger op een traject gereden heeft. De serie '''14600''', stoptrein Roosendaal - Vlissingen, is bijvoorbeeld ontstaan toen de serie '''4600''' (toen nog Zwolle - Vlissingen) in twee delen gesplitst werd in Roosendaal. Roosendaal - Vlissingen werd voortaan onder nummer 14600 gereden. De treinen Zwolle - Roosendaal zijn uiteindelijk allemaal onder nummer 3600 (nu [[serie 3600|3600]] en [[serie 3700|3700]]) gaan rijden. De [[serie 4600]] wordt nu gebruikt voor stoptreinen Amsterdam Centraal - Almere Oostvaarders.
+
==Werkzaamheden==
 +
Bij werkzaamheden rijden veel treinen maar een deel van het traject, of worden er treinen via een andere route geleid dan normaal. Hiervoor worden de treinnummers aangepast.
  
=Afwijkingen van de normale dienstregeling=
+
===Geplande omleidingen===
Als een trein in verband met werkzaamheden, omleidingen, verstoringen of een andere reden opnieuw wordt ingelegd (oftewel de trein zal via een alternatieve route rijden), dan zal het treinnummer ook veranderen, om aan te geven dat de trein niet zijn normale route zal rijden.
+
Treinen die worden omgeleid krijgen het nummer '''690000''' + oorspronkelijke treinnummer;
 +
 
 +
====Voorbeeld====
 +
Er zijn werkzaamheden bij Breukelen en trein {{t|3042}} (Nijmegen - Utrecht - Amsterdam - Den Helder) wordt tussen Utrecht en Amsterdam via Hilversum omgeleid. De trein krijgt dan het nummer '''690000 + 3042 = 693042'''.
 +
 
 +
===Treinen die op deeltrajecten rijden===
 +
Er zijn verschillende mogelijkheden te bedenken waarbij treinen alleen op een of meerdere deeltrajecten rijden. Voor het eerste deeltraject waar een treinserie rijdt, worden gewoon de normale nummers gebruikt. Rijdt deze nog op een tweede deeltraject, dan wordt het treinnummer opgehoogd met '''700000'''. Merk op dat bij treinen de andere kant op het eerste deel onder het gewijzigde nummer wordt gereden. De treinseries zijn op een bepaald trajectdeel altijd in beide richtingen gelijk.
 +
 
 +
====Voorbeeld 1====
 +
Er zijn werkzaamheden bij Breukelen. Treinserie serie {{S|7400}} rijdt alleen tussen Rhenen en Utrecht Centraal. Hiervoor worden de normale nummers gebruikt. Trein {{t|7424}} rijdt normaal Rhenen - Breukelen, en rijdt nu onder zijn eigen treinnummer, dus als '''7424''', op het deeltraject Rhenen - Utrecht Centraal.
  
==Treinen die opnieuw worden ingelegd==
+
====Voorbeeld 2====
Treinen die opnieuw worden ingelegd krijgen het nummer '''300000''' + oorspronkelijke treinnummer. Als deze treinen weer opnieuw worden opgeheven en daarna (ergens anders) ingelegd krijgen ze het nummer '''330000''' + oorspronkelijke treinnummer.
+
Er zijn werkzaamheden bij Woerden en trein {{t|4048}} rijdt tussen Rotterdam en Gouda Goverwelle, en tussen Breukelen en Uitgeest. Het eerste deel van het traject rijdt onder het eigen nummer, dus '''4048'''. Het tweede deel rijdt onder een gewijzigd nummer, dat wordt dus '''700000 + 4048 = 704048'''. In dit geval rijden dus alle treinen van de serie {{S|4000}} tussen Uitgeest en Breukelen als treinserie '''704000''', en alle treinen tussen Gouda Goverwelle en Rotterdam onder treinnummers uit de serie '''4000'''.
  
===Voorbeeld 1===
+
===Ongeplande wijzigingen bij geplande omleidingen===
Er is een wisselstoring bij Breukelen en de {{t|3058}} (Intercity Nijmegen - Den Helder) wordt opgeheven vanaf Utrecht. De trein gaat dus niet meer verder. Maar in Amsterdam wordt een ander treinstel ingelegd voor het stuk naar Den Helder. Het nummer van de nieuwe trein wordt daarom '''303058'''.
+
Als een trein die gepland wordt omgeleid in meerdere delen rijdt, rijdt het eerste deel van die trein onder het gebruikelijke omleidingstreinnummer. Het tweede deel van het traject wordt onder het normale 300000-nummer gereden, dus 300000 + het ''oorspronkelijke'' treinnummer.
  
===Vorrbeeld 2===
+
===Uitzonderingen===
De '''303058''' wordt weer opgeheven in Zaandam, maar in Alkmaar hebben ze een ander treinstel wat tot Den Helder kan rijden. Die trein krijgt dan het nummer '''330000 + 3058 = 333058'''.
+
Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen op de regel. Bekende uitzonderingen zijn internationale treinen, die in de meeste gevallen onder hun eigen treinnummer worden omgeleid omdat de systemen in België en Duitsland niet overweg kunnen met onze zescijferige treinnummers. Bij verstoringen worden ook niet altijd de 300000-treinnummers gebruikt, maar wordt ook wel eens onder treinnummers gereden die toebedeeld worden door de bijsturing. Meestal zijn dit vijfcijferige nummers, die beginnen met een 2.
  
==Treinen die gepland worden omgeleid==
+
==Externe links==
Treinen die worden omgeleid krijgen het nummer '''690000''' + oorspronkelijke treinnummer;
+
*[http://www.somda.nl/dienstregeling Dienstregeling op basis van treinnummer]
Er zijn werkzaamheden bij Breukelen en trein 842 (Maastricht/Heerlen - Utrecht - Amsterdam - Alkmaar) wordt tussen Utrecht en Amsterdam via Hilversum omgeleid. De trein krijgt dan het nummer '''690000 +842 = 690842'''.
+
**[http://www.somda.nl/grafisch Grafisch]
  
 
[[Categorie:Treinserie]]
 
[[Categorie:Treinserie]]
 +
[[Categorie:Dienstregeling]]
 +
[[Categorie:Naslagwerk]]

Huidige versie van 15 nov 2023 om 21:40

Op het Nederlandse spoor wordt gewerkt met treinnummers om de verschillende treinritten op één dag uit elkaar te kunnen houden. Iedere treinrit heeft een een uniek nummer. ProRail, de beheerder van de spoorinfrastructuur in Nederland, gebruikt treinnummers om te zien waar treinen rijden en om rijwegen in te stellen.

Treinnummers zijn terug te vinden in een diverse reisplanners en andere vormen van reisinformatie, al communiceren veel spoorvervoerders (waaronder NS) de nummers niet actief. De nummers zijn in de NS-reisplanner alleen zichtbaar als mouseover bij de treinsoort onder reisdetails. Op het station worden meestal alleen treinnummers aangekondigd voor internationale treinen.

Algemene regel

Treinnummers van reizigerstreinen zijn veelal 3-, 4- of 5-cijferige getallen, waarbij de laatste 2 cijfers (of bij sommige internationale treinen alleen het laatste cijfer) bepaald worden door de tijd waarop ze rijden, en de eerste 2 à 3 (of nog meer) worden bepaald door de treinserie. Trein 5520 (Baarn - Utrecht Centraal) is dus te verdelen in 55 (de treinserie van alle Sprinters Baarn - Utrecht Centraal, serie 5500) en 20 (het nummer van de trein binnen de serie, vertrektijd Baarn 07.49).

Treinserie

De treinserie bestaat uit het honderdtal van een treinnummer. Van trein 5520 is de treinserie serie 5500, van trein 536 is de treinserie serie 500 en van trein 31319 is de treinserie serie 31300. Treinseries zou je kunnen vergelijken met de lijnnummers van bussen en trams.

Volgnummer

Meestal is het zo dat het treinnummer van de trein van een half uur later 2 hoger is, dus in dit geval is dat dan 5522 (vertrek Baarn 08.19). Niet alle treinen binnen een treinserie hoeven te beginnen en te eindigen op het zelfde station als andere treinen binnen de serie.

Richting

Aan het nummer kan je ook zien welke kant de trein op gaat. Even nummers gaan een andere kant op dan oneven nummers. De 5520 rijdt richting Utrecht. De 5521 rijdt daarentegen vanaf Utrecht. Over het algemeen gaat ook de regel op dat even nummers de kant van Amsterdam op rijden, en oneven nummers weg van Amsterdam. Natuurlijk komen niet alle treinen in Amsterdam en zijn er treinseries die Amsterdam slechts als tussenstop hebben of in Amsterdam doorgaand aan elkaar gekoppeld zijn. Bovendien wijken diverse treinseries ook zonder deze omstandigheden af van deze regel. Daarom is het bij een aantal treinseries moeilijk in te schatten in welke richting de nummers even of oneven zijn.

De serie 700 (Den Haag Centraal - Groningen) heeft bijvoorbeeld richting Groningen de oneven nummering en richting Den Haag Centraal de even nummering. Deze serie sluit op Leiden Centraal aan op de 2200 (Vlissingen - Amsterdam Centraal) die daardoor richting Amsterdam Centraal de oneven nummering en richting Vlissingen de even nummering heeft. De treinseries die deels hetzelfde traject volgen, de serie 2100 (Den Haag Centraal - Amsterdam Centraal) en de serie 2400 (Dordrecht - Lelystad Centrum) hebben richting Amsterdam Centraal/Lelystad Centrum juist de even nummering en richting Den Haag Centraal/ Dordrecht de oneven nummering.

Logica in volgnummers

Ook in de volgnummers zit logica. De enige treinseries die hier van afwijken zijn de treinen van het Nachtnet en internationale treinen.

Nummering

In principe beginnen de treinnummers te tellen vanaf het begin van de dienstregeling, dus om 04.00 uur. Natuurlijk rijden nog niet alle treinseries op dat tijdstip, waardoor er aan het begin van de volgnummers enkele nummers missen. De serie 3000 begint bijvoorbeeld met trein 3008, om 06.19 uit Alkmaar naar Den Helder. De volgende trein, van 06.49 uit Alkmaar, heet dan 3010, etcetera. Aan de hand van deze treinserie kunnen ook de andere volgnummers ongeveer bepaald worden.

Als een treinserie op een bepaald traject een kwartierdienst vormt met een andere treinserie, zijn de volgnummers van de verschillende treinen meestal gelijk.

Voorbeeld

Trein 837 vertrekt om 09.57 uit Alkmaar. De daaropvolgende trein uit de serie 3000 is de 3037. Hierna volgt trein 839, etcetera.

Aansluitende volgnummers

Aan de hand van de Intercity-series zijn de volgnummers van de aansluitende stoptreinseries en andere Intercity-series af te leiden. Natuurlijk geldt deze logica niet overal, maar het geeft wel een aardige leidraad.

Voorbeeld

Trein 837 is om 11.00 in Utrecht Centraal. Hier wordt aansluiting gegeven op trein 3137 (vertrek 11.09 uit Utrecht Centraal naar Nijmegen), op trein 637 (vertrek 11.18 naar Leeuwarden) en op trein 7437 (vertrek 11.25 uit Utrecht Centraal naar Rhenen). Dezelfde trein 837 is om 11.54 in Eindhoven, waar aansluiting wordt gegeven op trein 4437 (vertrek 12.06 naar Deurne) en 6437 (vertrek 12.16 naar Weert).

Voor- en volgtreinen

Een voortrein rijdt voor de oorspronkelijke trein, een volgtrein rijdt achter een oorspronkelijke trein. Bijvoorbeeld als een trein te lang is voor de perrons, of omdat het combineren niet wil lukken, rijdt er een voor- of een volgtrein. Treinnummers van voor- of volgtreinen bestaan altijd uit zes cijfers. Voortreinen beginnen daarbij met een 1, volgtreinen met een 2. Een voortrein van trein 120 heeft dus het nummer 100120, een volgtrein van trein 14672 heet trein 214672.

Voorbeeld 1

Trein 564 moet combineren in Zwolle, maar dat lukt niet. Het eerste treindeel vertrekt gewoon als trein 564 naar Amersfoort en Utrecht, het tweede treindeel rijdt als 200564 achter de 564 aan naar Utrecht.

Voorbeeld 2

Trein 536 rijdt met ICM tussen Groningen en Zwolle. In Zwolle moet worden gecombineerd met een gereedstaande trein, maar die bestaat uit VIRM. Omdat dit twee verschillende soorten materieel zijn, wordt trein 536 niet gecombineerd in Zwolle. Het eerste deel gaat weg voordat de trein uit Groningen in Zwolle aankomt, en rijdt dus voor de vertrektijd van trein 536. Deze trein krijgt dan het nummer 100536. Het treindeel uit Groningen rijdt gewoon onder nummer 536 verder.

Vleugeltreinen

Op een aantal stations wordt er gecombineerd en gesplitst in treinen met verschillende bestemmingen. Een van de twee delen hiervan is een vleugeltrein. Vleugeltreinen hebben nummers die aansluiten op de trein waarmee gecombineerd wordt. Hierbij hebben vleugeltreinen altijd nummers van 5 cijfers, beginnend met een 1 of een 2.

Afwijkingen van de normale dienstregeling

Als een trein in verband met werkzaamheden, omleidingen, verstoringen of een andere reden opnieuw wordt ingelegd (oftewel de trein zal via een alternatieve route rijden), dan zal het treinnummer ook veranderen, om aan te geven dat de trein niet zijn normale route zal rijden.

Ongeplande wijzigingen

Bij verstoringen in het treinverkeer kunnen treinen worden opgeheven, rijden op meerdere deeltrajecten, of worden omgeleid. Omdat een trein niet twee keer onder hetzelfde nummer mag rijden, worden hiervoor de treinnummers aangepast.

Ongeplande omleidingen

Als een trein door een verstoring wordt omgeleid, gebeurt dat onder het normale treinnummer.

Treinen die op deeltrajecten rijden

Treinen die op een deel van het traject opnieuw worden ingelegd krijgen het nummer 300000 bij het oorspronkelijke treinnummer. Als deze treinen daarna weer opnieuw worden opgeheven en (ergens anders) worden ingelegd krijgen ze het nummer 330000 bij het oorspronkelijke treinnummer.

Voorbeeld 1

Er is een wisselstoring bij Breukelen en de 3058 (Intercity Nijmegen - Den Helder) wordt opgeheven vanaf Utrecht. De trein gaat dus niet meer verder. Maar in Amsterdam wordt een ander treinstel geregeld voor het stuk naar Den Helder. Het nummer van de nieuwe trein wordt daarom 303058.

Voorbeeld 2

De 303058 wordt weer opgeheven in Zaandam, maar in Alkmaar hebben ze een ander treinstel wat tot Den Helder kan rijden. Die trein krijgt dan het nummer 330000 + 3058 = 333058.

Werkzaamheden

Bij werkzaamheden rijden veel treinen maar een deel van het traject, of worden er treinen via een andere route geleid dan normaal. Hiervoor worden de treinnummers aangepast.

Geplande omleidingen

Treinen die worden omgeleid krijgen het nummer 690000 + oorspronkelijke treinnummer;

Voorbeeld

Er zijn werkzaamheden bij Breukelen en trein 3042 (Nijmegen - Utrecht - Amsterdam - Den Helder) wordt tussen Utrecht en Amsterdam via Hilversum omgeleid. De trein krijgt dan het nummer 690000 + 3042 = 693042.

Treinen die op deeltrajecten rijden

Er zijn verschillende mogelijkheden te bedenken waarbij treinen alleen op een of meerdere deeltrajecten rijden. Voor het eerste deeltraject waar een treinserie rijdt, worden gewoon de normale nummers gebruikt. Rijdt deze nog op een tweede deeltraject, dan wordt het treinnummer opgehoogd met 700000. Merk op dat bij treinen de andere kant op het eerste deel onder het gewijzigde nummer wordt gereden. De treinseries zijn op een bepaald trajectdeel altijd in beide richtingen gelijk.

Voorbeeld 1

Er zijn werkzaamheden bij Breukelen. Treinserie serie 7400 rijdt alleen tussen Rhenen en Utrecht Centraal. Hiervoor worden de normale nummers gebruikt. Trein 7424 rijdt normaal Rhenen - Breukelen, en rijdt nu onder zijn eigen treinnummer, dus als 7424, op het deeltraject Rhenen - Utrecht Centraal.

Voorbeeld 2

Er zijn werkzaamheden bij Woerden en trein 4048 rijdt tussen Rotterdam en Gouda Goverwelle, en tussen Breukelen en Uitgeest. Het eerste deel van het traject rijdt onder het eigen nummer, dus 4048. Het tweede deel rijdt onder een gewijzigd nummer, dat wordt dus 700000 + 4048 = 704048. In dit geval rijden dus alle treinen van de serie 4000 tussen Uitgeest en Breukelen als treinserie 704000, en alle treinen tussen Gouda Goverwelle en Rotterdam onder treinnummers uit de serie 4000.

Ongeplande wijzigingen bij geplande omleidingen

Als een trein die gepland wordt omgeleid in meerdere delen rijdt, rijdt het eerste deel van die trein onder het gebruikelijke omleidingstreinnummer. Het tweede deel van het traject wordt onder het normale 300000-nummer gereden, dus 300000 + het oorspronkelijke treinnummer.

Uitzonderingen

Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen op de regel. Bekende uitzonderingen zijn internationale treinen, die in de meeste gevallen onder hun eigen treinnummer worden omgeleid omdat de systemen in België en Duitsland niet overweg kunnen met onze zescijferige treinnummers. Bij verstoringen worden ook niet altijd de 300000-treinnummers gebruikt, maar wordt ook wel eens onder treinnummers gereden die toebedeeld worden door de bijsturing. Meestal zijn dit vijfcijferige nummers, die beginnen met een 2.

Externe links