Lange termijn spooragenda
| Mee bezig Aan dit artikel of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen. Toelichting: Thom91 Groeiend artikel, verwacht tot minimaal 6 februari bezig te zijn |
De Lange Termijn Spooragenda (Verder LTSA) is een programma van de Rijksoverheid om de toekomst van het spoorvervoer in Nederland te bepalen. Het doel van dit programma is om de kwaliteit van het spoor als vervoerproduct te verbeteren zodat de trein voor de reiziger en verlader in toenemende mate een aantrekkelijke vervoersoptie is[1]. Hierbij is van belang dat de wensen van de reiziger en verlader centraal staan, en de focus ligt op de gehele deur-tot-deur keten. Om te voldoen aan deze wens is er een structuurvisie Infrastructuur en Ruimte opgezet die het eindbeeld schetst voor Nederland in 2040. De LTSA vult het spoordeel van deze ambitie in is voor de middellange termijn tot 2028.
Inhoud
Doel en ambities
Het doel is omschreven als 'De kwaliteit van het spoor als vervoerproduct verbeteren zodat de reiziger en verlader de trein in toenemende mate als een aantrekkelijke vervoersoptie zien en gebruiken.' Door het hoofddoel te verwezenlijken wordt een modal shift verwacht richting de spoorsector en zal daarmee aandeel winnen in het vervoeren van reizigers en goederen, met name in dichtbevolkte gebieden en de Rotterdamse haven.
Ambities
Bij het maken van een plan als de LTSA zijn er ook ambities, en deze zorgen ervoor dat het spoor aan aantrekkelijker product wordt. De ambities in de LTSA zijn als volgt gedefinieerd:
- Voor de reiziger, met name in de grote vervoerstromen in de brede Randstad en van- en naar de landsdelen, is het spoor op de mobiliteitsmarkt een aantrekkelijke vervoersoptie
- Voor de verladers vormt het spoor een meer volwaardige en aantrekkelijke modaliteit in een (synchromodaal) logistiek transportsysteem tussen de mainports, overige zeehavens, brainport, greenports, het Nederlandse en het Internationale achterland
- Het veiligheidsniveau van het spoor is verhoogd, ondermeer door invoering van ERTMS
- De dienstverlening van het spoor in termen van betrouwbaarheid, reistijd, reisgemak, toegankelijkheid en informatievoorziening is substantieel verbeterd
- De ketenregie spoorgoederenvervoer functioneert optimaal: de punctualiteit en de voorspelbaarheid van aankomst- en vertrektijden is verbeterd
- De dienstverlening op het spoor sluit aan bij de ontwikkeling van het woonwerkverkeer en de wensen van de reizigers daarbij
- De OV-keten waar het spoor onderdeel van uitmaakt, is in termen van de totale ketenreistijd, reisgemak en informatievoorziening substantieel verbeterd ondermeer door goed functionerende multi-modale knooppunten
- Er zijn goede en meer naadloze internationale verbindingen voor reiziger en verlader. Technische en juridische belemmeringen voor grensoverschrijdend vervoer zijn opgelost (interoperabiliteit)
- Vervoer per trein is het meest duurzame personenvervoer na de fiets en het meest duurzame goederenvervoer
- Het vervoer per spoor vormt een betaalbaar product voor reiziger en verlader. De beschikbare middelen voor het spoor worden hiertoe op een effectieve en efficiënte wijze ingezet
Doelen
Voor de invulling van de bovenstaande ambities zijn bepaalde doelen gesteld. Doelen versterken elkaar en sommige doelen zijn op zichzelf staande doelen. Deze doelen zijn gecategoriseerd in drie subcategorieën die verder beschreven worden. Deze doelen hebben een grote onderlinge band en kunnen ook in een driehoek gezet worden en het centrum van deze driehoek is een optimaal resultaat.
Aantrekkelijk klantproduct
Deze doelen zijn bedoeld om het spoor als geheel een aantrekkelijk product te maken waarbij de wensen van de reiziger en verlader centraal staan.
- Verbeteren deur-tot-deur reistijd
- Verbeteren van het reisgemak
- Regie over eigen reis
- Verbeteren doorlooptijd goederen
- Vergemakkelijken aanbieden en ontvangen lading per spoor
- Verbeteren van informatie-uitwisseling
Kwaliteit spoorsysteem
Deze doelen zijn er om de dagelijkse operatie op het spoor te versoepelen door optimale inzet van de assets (Infra, materieel, personeel en systemen).
- Verhogen van de snelheid
- Verbeteren van de betrouwbaarheid
- Borgen leidende positie als duurzaam vervoermiddel
Capaciteit spoorsysteem
Deze doelen spreken vrij voor zich, de capaciteit van het spoorsysteem tot een optimum brengen.
- Ruimte bieden aan de groei van het reizigersvervoer
- Ruimte bieden aan de groei van het goederenvervoer
Operationele uitwerking
Met de ambities en doelen in het achterhoofd zijn NS & ProRail van start gegaan met het operationaliseren van deze doelen[2]. In grote lijnen is uitgezet wat de spoorsector gaat doen tot en met 2028. Voor deze relatief lange termijn is het lastig goede prognoses te maken vanwege de onzekerheden. De operationalisering is gemaakt voor 2025 met een blik tot aan 2035. De doelstelling die de spoorbedrijven daarbij hebben aangesloten is 'Eerst beter, dan meer', eerst de betrouwbaarheid van het spoorsysteem verbeteren en daarna de frequenties omhoog. Belangrijke speerpunten zijn dan ook reissnelheid, betrouwbaarheid en rechtstreeksheid.
Voor de ontworpen spoorconcepten is voornamelijk gevarieerd in verschillende maten van frequenties en rechtstreeksheid. Voor de frequenties is gevarieerd met het 6/6, 8/8, 4/8 en 8/4 (Intercity's/sprinters per uur) concepten en wat de gevolgen daarvan zijn. Voor de 6/6 diensten is gezocht naar nette 10' diensten en voor de 8 diensten is dat minder strak uitgezocht. Rechtstreeksheid is de parameter hoeveel stations direct met elkaar verbonden zijn, en dus in feite de mate van vervlechting in het netwerk.
Trajecten
De ambities voor het intercity en sprinternetwerk zijn in de afbeelding hiernaast weergegeven. Voor het hoogfrequente netwerk is het mogelijk dat het een tien minuten dienst of een combinatie van twee kwartiersdiensten waar dus acht treinen per uur gaan rijden. Als er gekeken wordt naar de richting 2035 gelden dezelfde intercity trajecten met hoogfrequent vervoer met daar bovenop de volgende trajecten die hoogfrequent spoorvervoer krijgen:
- Amsterdam - Haarlem - Leiden
- Amsterdam - Schiphol - Leiden
- Amsterdam - Rotterdam (HSL)
- Den Haag Laan van NOI - Den Haag HS
- Den Haag C/Rotterdam C - Utrecht - Amersfoort
Het traject Almere - Zwolle heeft naar verwachting 2035 een kwartiersdienst ten opzichte van de halfuursdienst in 2025.
Door het toepassen van deze strategie wordt de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer vergroot doordat de wachttijden verkleind worden, spoorboekloos gereisd kan worden binnen het hoogfrequente reisgebied en hogere frequenties zorgen voor betere spreiding en dus een hogere kans op een zitplek. Bij het verhogen van de frequentie van de frequentie zijn er altijd reizigers die hier voordeel van hebben en reizigers die er op juist op achteruit gaan.
