Busstation
Een busstation is een locatie waar verschillende buslijnen samenkomen. Het is aan de vervoerders en/of de opdrachtgever(s) om zo'n locatie ook daadwerkelijk de naam 'busstation' mee te geven. Niet alle locaties waar buslijnen samenkomen worden namelijk busstation genoemd.
Busstations zijn vaak te vinden in de directe nabijheid van treinstations, aan de randen van een stad of juist in de centra van steden. Vaak zijn busstations voorzien van (uitgebreide) wachtruimtes en informatiepanelen.
Inhoud
Vorm
Busstations bestaan in allerlei vormen en maten. De meeste busstations zijn in de volgende vormcategorieën in te delen.
- Perronbusstation. Enkele busperrons liggen naast elkaar zoals getoond op de tekening.
- Eilandbusstation. Deze ontleent zijn naam aan het feit dat de bushaltes rond een centraal groot eilandperron liggen zoals getoond op de tekening.
- Stripbusstation. Er bestaat een lange strip waarop enkele bussen achter elkaar kunnen halteren, meestal langs de openbare weg. In feite is dit een verlenge bushalte.
Perronbusstation
Het perronbusstation wordt voornamelijk gebruikt bij treinstations, omdat het overstapgemak van trein op bus daar meestal belangrijker is dan het overstapgemak tussen bussen. Het busstation is ook altijd zo opgebouwd dat de koersdisplays van de bussen naar de uitgang van het station wijzen, zodat personen die uit de trein komen direct zien waar hun bus staat. Komend vanuit een andere bus heeft men echter weinig overzicht over de bussen.
Er zijn natuurlijk ook uitzonderingen op de regel. Busstation Mooie Paal is perronbusstation en busstation Zernike ook. Andere voorbeelden van perronbusstations zijn Beverwijk, Leiden, Assen, Holwerd en Enschede.
Eilandbusstation
Het eilandbusstation wordt voornamelijk gebruikt bij busstations waarbij de overstap tussen bussen onderling de belangrijkste functie is. Dit is dan ook het meest gebruikte busstation voor busstations 'in the middle of nowhere'. In een blik ziet de reiziger die uit de bus komt waar de volgende bus staat, en hij kan cross-platform overstappen.
Ook sommige busstations bij treinstations zijn eilandbusstations, zoals Tiel en Hoorn. Andere voorbeelden zijn busstation Wittenberg, busstation Den Oever, busstation Stadskanaal, busstation Druten en busstation Veghel.
Stripbusstation
Voorbeelden van stripbusstations zijn busstation Zandvoort, busstation Egmond aan Zee, busstation Harlingen, busstation Buikslotermeerplein in Amsterdam en busstation Oosterwolde.
Combinaties
Veel grotere busstations zijn combinaties van verschillende types. Busstation Almere Centrum heeft twee lange dynamische strips en nog enkele statische perrons langs eilandperrons. Busstation Groningen heeft veel perrons en daarnaast nog een eilandperron. Busstation Veendam vormt een combinatie tussen een stripbusstation en een perronbusstation. Ook komt het voor dat er bijvoorbeeld twee eilandperrons bestaan, zoals bij busstation Almere Buiten.
Statisch en dynamisch busstation
De bussen die halteren op een busstation hebben soms een vaste, eigen (gedeelde) halte, een statisch busstation, maar soms wordt de halte ook pas toegewezen vlak voor het moment dat de bus moet vertrekken, een dynamisch busstation.
Statisch busstation
Bij een statisch busstation hebben de lijnen die het bustation aandoen een eigen (gedeelde) halte.
De voordelen daarvan zijn:
- Makkelijk in aanleg;
- Vaste vertrekplaatsen van de bussen;
- Door de vaste vertrekplaatsen kunnen regelmatige reizigers alvast bij de halte gaan staan waardoor centrale wachtgelegenheden niet direct noodzakelijk zijn.
Enkele nadelen van een statisch busstation:
- Veel ruimtebeslag
- Inefficiënt gebruik van de ruimte/haltes
Overzicht van statische busstations
Dynamisch busstation
Een dynamisch busstation is een busstation waar een gedeelte of alle lijnen die het busstation aandoen geen vaste halte heeft, maar waar informatieschermen aangeven welke bus waar gaat stoppen.
De voordelen daarvan zijn onder meer:
- Er is minder fysieke ruimte nodig doordat de haltes efficiënter (vaker) benut worden;
- Het is overzichtelijker doordat goede informatieschermen duidelijk aangeven waar een bus gaat halteren.
Nadelen zijn onder meer:
- Bij drukte moeten alle passagiers op één centraal punt wachten. Hierdoor kunnen opstoppingen en onwenselijke situaties ontstaan;
- Vertrekinformatie is slechts op één of enkele locaties geplaatst;
- Er is geen spreiding van de passagiers over de verschillende haltes;
- Problematisch bij uitval informatieschermen;
- Bij verstoringen in de dienstuitvoering kan er onvoldoende wacht- of bufferruimte voor bussen ontstaan.
De aanleg van dynamische informatiesystemen neemt hogere kosten met zich mee. Toch hoeft een dynamisch busstation niet per definitie duurder te zijn. Er is immers minder ruimtebeslag en er kunnen kleine schaalvoordelen bij de wachtgelegenheden ontstaan, waardoor kosten bespaard worden.
