Vleugeltreinen

Vleugeltreinen zijn treinen die gedeeltelijk samen rijden met een andere trein. Dat kan als losse trein (versterkingstrein) of als apart treindeel dat onderweg combineert en splitst met de normale trein.

De NS en voorlopers hebben jarenlang vleugeltreinen gebruikt. Sinds dienstregeling 2013 is de NS van dit systeem afgestapt. De reden hiervan was de opening van de Hanzelijn en de storingsgevoeligheid van het systeem.

Combineren en splitsen

Een van de situaties waarbij vleugeltreinnummers gebruikt worden, is bij het combineren en splitsen van treinen.

Binnen sommige treinseries vindt geregeld koppelen en splitsen van treinstellen plaats. Zo rijden de Intercities vanaf Groningen en Leeuwarden apart van elkaar naar Zwolle, worden ze daar gecombineerd tot één Intercity naar Utrecht, en daar weer gesplitst om apart van elkaar naar Rotterdam en Den Haag te gaan.

In dat geval kan niet alles rijden onder één treinnummer, maar hebben we 3 verschillende nummers, waarvan 1 de leidraad in het verhaal vormt. De hoofdas is Groningen - Den Haag Centraal, met in dit voorbeeld het nummer 534. De Intercity Leeuwarden - Zwolle is in dit geval een vleugeltrein van trein 534, en de Intercity Utrecht - Rotterdam is een andere vleugeltrein van de 534.

Ook in dit voorbeeld worden voor vleugeltreinen vijfcijferige treinnummers gebruikt, die eindigen op het treinnummer waar ze op aansluiten. Zo ontstaan de treinnummers 10534 voor de vleugel Leeuwarden - Zwolle, en 20534 voor de vleugel Utrecht Centraal - Rotterdam Centraal.

Versterkingstreinen

In de spits werden de vleugeltreinen van de NoordOost niet gecombineerd en gesplitst van de normale trein, maar reden de treinen los door. Omdat hierbij een ander traject werd gereden (het traject Utrecht - Zwolle wordt dan ook als losse trein afgelegd) werden hierbij andere vleugeltreinnummers gebruikt. Deze bestonden uit een combinatie van de beide vleugeltreinnummers, en zo ontstonden de 12500 als samenvoeging van de series 10500 en 20500, en de 12700 als samenvoeging van de series 10700 en 21700.

Een ander voorbeeld van een versterkingstrein is de 4500 (Intercity Amersfoort Schothorst - Enkhuizen):

De 4554 en 4556 rijden een half uur na elkaar, maar daartussenin rijdt nog een extra (spits)trein, zodat er een kwartierdienst ontstaat tussen Amsterdam Centraal en Enkhuizen. Aangezien er geen even nummers zitten tussen de 4554 en 4556, hebben we een probleem, dat opgelost wordt door er het cijfer 1 voor te zetten, dus de 14556. De 14556 rijdt voor de 4556 en is dus de voortrein ervan.