ICM

ICM
Bijnaam	Plan Z
Fabrikant	Talbot
Aantal	ICM-0, ICM-1 en ICM-2: 94 ICM-3 en ICM-4: 50
Aantal delen	3 en 4
In dienst	1977, 1983-1994
Buiten dienst	ICM-0: 2003
Tractie	Elektrisch
Snelheid	max. 160 km/h
Vervoerder(s)	NS
Zitplaatsen	1e klas: 35, 59
	2e klas: 152, 194
Merknaam	Koploper

ICM (een afkorting van intercitymaterieel) is een type treinstel, het eerste NS-materieel dat speciaal werd ontworpen voor intercitydiensten, bestaande uit 3 of 4 bakken. De afkorting staat voor Intercitymaterieel. Uniek aan ICM was de doorloopkop (vandaar de officiële bijnaam Koploper), maar sinds 2005 wordt deze niet meer gebruikt. Hierdoor konden reizigers voorheen tussen verschillende treinstellen lopen tijdens de reis. In 2007 werd begonnen aan de revisie van de eerste serie ICM. Om treinstellen die zijn gereviseerd te onderscheiden van de niet-gereviseerde stellen, werden de gereviseerde stellen ICMm genoemd.

Geschiedenis

In 1977 werden 7 driedelige prototreinstellen geproduceerd door Talbot in Aken. Deze stellen werden 4001-4007 genummerd. Uiterlijk lijken ze veel op de huidige generatie Koplopers, maar er zijn ook verschillen. Zo hadden deze treinstellen onder meer een andere vorm van de kop, een andere cabinedeur, afwijkende koersdisplays, andere bagagerekken en een andere raamindeling. Deze serie wordt ICM-0 genoemd en is in 2003 buiten dienst gesteld vanwege de hoge onderhoudskosten van de kleine deelserie. Een aantal stellen wordt nu gebruikt als oefenobject voor de brandweer; de andere stellen zijn gesloopt.

Tussen 1984 en 1987 is de vervolgorder voor driedelige treinstellen besteld. Dit zijn de series ICM-1 (genummerd van 4011 tot 4050 en aangedreven met behulp van rijweerstanden) en de serie ICM-2 (4051-4097, aangedreven met choppers). De rijtuigen type ICR zijn grotendeels gebaseerd op de middenbak van deze ICM-serie, en hadden een soortgelijk interieur tot de ICRm-verbouwing.

Tussen 1990 en 1994 zijn 50 treinstellen in de series ICM-3 en ICM-4 gebouwd, genummerd 4201-4250. Deze treinstellen bestaan uit vier bakken en hebben in tegenstelling tot ICM-1 en ICM-2 magneetremmen.

Bijzondere stellen

Treinstel 4231 was bijzonder: dit stel werd in 1996 omgenummerd naar 4444 en kreeg meer eersteklaszitplaatsen om te dienen als ambtenarentrein vanuit Groningen naar Den Haag. Inmiddels is dit grotendeels ongedaan gemaakt, maar er zijn enkele afwijkingen te vinden: de aanwezigheid van gordijnen en stopcontacten in één tweedeklasbak.

Toen in 1986 de Westtak in Amsterdam, die het centrum van Amsterdam met de luchthaven verbond, geopend werd zijn twee stellen voorzien van totaalreclame van bekende luchtvaartmaatschappijen. Dit waren de 4011 (KLM) en 4012 (Martinair). Later kwamen andere bedrijven ook op het idee NS te betalen voor totaalreclame en volgde de 4024 (Aegon); de 4011 en 4012 werden ook omgestickerd in de Aegon-totaalreclame. Een ander voorbeeld is stel 4050, dat voorzien is geweest van reclame van de firma's Randstad en De Lage Landen.

Van 1999 tot en met 2007 heeft stel 4023 gereden met reclame voor het Groninger Museum. Door hobbyisten werd dit ook het Mendini-stel genoemd, naar de kunstenaar waarop het ontwerp van deze reclame gebaseerd is. In 2004 heeft de 4028 met totaalreclame rondgereden voor de Kinderboekenweek.

Sinds 2004 is stel 4241 voorzien geweest van een oranje bestickering ter promotie van de sponsoring door NS van NOC*NSF. In 2005 zijn daar de 4201 en 4240 bijgekomen. Beide stellen zijn later weer ontdaan van de bestickering in verband met revisie.

Modernisering

De gehele vloot is gemoderniseerd. De gemoderniseerde treinen worden aangeduid als ICMm. Bij de renovatie is onder meer een airco geplaatst, een toilet verwijderd en het interieur volledig vernieuwd. De tweedeklasstoelen zijn blauw en de eersteklasstoelen rood. Ook zijn informatieschermen geplaatst en is het display digitaal geworden. Verder is de doorloopkop definitief verwijderd uit de treinstellen en zijn de kopdeuren vervangen door een dichte plaat op de neus.

Opvallend is dat bij de modernisering de vierdelige treinstellen in tegenstelling tot de drietjes willekeurig achter elkaar zijn aangepakt. Bij de driedelige treinstellen werden de treinstelnummers aangehouden om de volgorde te bepalen.

De modernisering werd uitgevoerd door NedTrain in Haarlem.

Deelseries

ICM bestaat uit vijf deelseries.

Vervoerder	Serie	Type	Bouwjaar	Status	Concessie(s)	Opmerkingen	Afbeelding
NS	4001 - 4007	ICM-0	1977	Buiten dienst	Hoofdrailnet	Alleen de 4001 en 4004 bestaan nog
	4011 - 4050	ICM-1	1984 t/m 1987	Buiten dienst	Hoofdrailnet	4011 naar Spoorwegmuseum
	4051 - 4097	ICM-2	1987 t/m 1990	Deels in dienst	Hoofdrailnet
	4201 - 4230	ICM-3	1990 t/m 1992	Deels in dienst	Hoofdrailnet
	4231 - 4250	ICM-4	1992 t/m 1993	Deels in dienst	Hoofdrailnet

Inzet in dienstregeling 2025

In de huidige dienstregeling is ICMm voornamelijk actief in de series:

Treinserie	Treinsoort	Vervoerder	Traject
11400	Intercity	NS	Rotterdam Centraal - Schiphol Airport - Utrecht Centraal
1400	Intercity	NS	Rotterdam Centraal - Amsterdam Centraal - Utrecht Centraal
1500	Intercity	NS	Amsterdam Centraal - Amersfoort Centraal (- Deventer)
1700	Intercity	NS	Enschede - Den Haag Centraal
2000	Intercity	NS	Utrecht Centraal - Rotterdam Centraal
2600	Intercity	NS	Almere Centrum - Amsterdam Centraal
2800	Intercity	NS	Rotterdam Centraal - Utrecht Centraal
700	Intercity	NS	Groningen - Schiphol Airport
800	Intercity	NS	Leeuwarden - Schiphol Airport

Galerij

• 

  Een ICM-stel op Utrecht Centraal