ap_users, beheerders
3.236
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
|-
|
[[Afbeelding:Kaart Asd in regio.png|270px290px|thumb|right|De ligging van station Amsterdam Centraal in de metropoolregio.]]
|-
|
[[Afbeelding:Amsterdam Centraal hoofdingang.JPG|270px290px|thumb|right|De hoofdingang, 31 oktober 2011.]]
|-
|
[[Afbeelding:Amsterdam Centraal.JPG|270px290px|thumb|right|Het stationsgebouw, gezien uit oostelijke richting. 4 maart 2010.]]
|-
|
[[Afbeelding:Amsterdam Centraal perronkappen.JPG|270px290px|thumb|right|De perronoverkappingen, met links de oudste kap uit 1889. 2 mei 2010.]]
|-
|
[[Afbeelding:Amsterdam Centraal perron 5-7.JPG|270px290px|thumb|right|Perron 5/7.]]
|-
|
[[Afbeelding:Cuypershal.JPG|270px290px|thumb|right|De zogeheten Cuypershal in het middendeel van het stationsgebouw. 25 december 2009.]]
|-
|
[[Afbeelding:Amsterdam Centraal middentunnel.JPG|270px290px|thumb|right|De middelste van de drie tunnels die de perrons met elkaar verbinden. Twee poortvrije doorgaande tunnels zijn in aanbouw. 20 augustus 2014.]]
|-
|
[[Afbeelding:Amsterdam Centraal spoor 8-10.JPG|270px290px|thumb|right|De kap over de sporen 8, 9 en 10, 20 augustus 2014.]]
|}
Station [[Amsterdam Centraal]] is het grootste en drukste station van Amsterdam. Tegelijkertijd is het station het drukste binnen Nederland. Vele treinen hebben hier een tussenstop of het station als eindpunt. Dit station is het beginpunt van de [[Rhijnspoorweg]] naar Arnhem.
<br>Het door Pierre Cuypers ontworpen stationsgebouw is geopend op 15 oktober 1889. De vanuit het westen en oosten komende spoorlijnen eindigden vóór die tijd op de tijdelijke eindstations Westerdok en Oosterdok. Door de opening van het nieuwe Centraal Station zijn deze spoorlijnen aan elkaar geknoopt. Het stationsareaal is gebouwd op drie kunstmatig aangelegde eilanden.
<br>De centrale stationshal is vernoemd naar de architect en heet daarom ook wel Cuypershal. Vanuit deze hal gaat een middentunnel onder alle perrons door en vanuit deze, en ook vanuit de aan de zijkant gelegen west- en oosttunnel, zijn alle perrons bereikbaar. Tussen deze tunnels door lopen de IJ- en Amstelpassage die geen toegang geven tot de perrons, maar waardoor men zonder OV-chipkaart door het station heen kan lopen.
Het station en directe omgeving was decennialang een grote bouwput, vanwege de op 22 juli 2018 geopende [[Noord/Zuidlijn]]. Daarnaast is het busstation van de Centrum- naar de IJzijde van het stationsgebouw verhuisd. Aanstaande projecten zijn de bouw van een nieuwe ondergrondse fietsenstalling onder het Open Havenfront, en het herinrichten van de wisselstraten ten westen en ten oosten van het station waardoor de lijnvoering ontvlochten kan worden en treinen sneller kunnen binnenkomen en vertrekken. Hierbij worden ook de perrons verbreed en perronloze middensporen opgeheven.
== Dienstregeling 2019 ==
|overstap=Ja
}}
[[Afbeelding:M51.png|112px|link=Lijn 51 Amsterdam, Centraal Station - Isolatorweg]][[Afbeelding:M52.png|112px|link=Lijn 52 Amsterdam, Noord - Station Zuid]][[Afbeelding:M53.png|112px|link=Lijn 53 Amsterdam, Gaasperplas - Centraal Station]][[Afbeelding:M54.png|112px|link=Lijn 54 Amsterdam, Gein - Centraal Station]]
Onder het oostelijke deel van het stationsplein , en midden onder het station door, bevindt zich een metrostation van het [[GVB]]. Dit metrostation is geopend op 11 oktober 1980 bij de 2e fase van de metrotunnel, als eindpunt, van de Oostlijn. Het metrostation bestaat uit een breed eilandperron, de sporen die erlangs liggen lopen enkele meters ten westen van het perron dood. Meteen ten oosten van het perron ligt een kruiswissel. Er zijn sponningen bevestigd om een waterkering in te bouwen voor het geval het IJ overstroomt. Meteen na het perron begint een lange krappe bocht naar rechts waar een maximumsnelheid van 40 km/h geldt. Deze bocht is aangelegd om het metrostation parallel aan het treinstation aan te kunnen leggen en zo een verlenging richting het westen mogelijk te maken. Deze verlenging is tot op heden nog niet gebouwd, maar is wel in studieen bouwkundig voorbereid.<br>Midden onder het treinstation liggen op 21 meter diepte de perrons voor de Noord-Zuidlijn. Dat station heeft twee zijperrons. Aan de zuidzijde zijn deze perrons met dat van de Oostlijn en de stationshal verbonden in een grote hal dat door de hoogte en de kloeke kolommen ook wel ''de Kathedraal'' wordt genoemd.<br>Het station heeft uitgangen aan twee drie kanten. Aan de kant van het Centraal Station bevinden zich drie roltrappen, twee vaste trappen en een lift naar de hal, waarin zich een AH to go en diverse kaartautomaten bevinden. De uitgang aan de Kamperbrug is alleen met vaste trappen te bereiken. Er bevindt zich een hal naar het tussenniveau, vanwaar er vier trappen naar de straat leiden. Via het noordelijke einde van de Noord-Zuidlijnperrons zijn de IJhal, het busstation, en de aanlandingen van de veerdiensten aan de achterkant van het Centraal Station bereikbaar.
Metrostation Amsterdam Centraal is het drukste metrostation van Amsterdam, in het derde kwartaal van 2018 passeren er op werkdagen gemiddeld 89.570 reizigers door de poortjes.
