Wijzigingen

Ga naar: navigatie, zoeken

Metro van Amsterdam

12.795 bytes toegevoegd, 3 apr 2021 22:20
geen bewerkingssamenvatting
|spoorbreedte=1435 millimeter
|opening=14 oktober 1977
|passagiers=340.000 per dag
|stations=39
}}
[[Bestand:CAF Duivendrecht.JPG|290px|thumb|right|Rijdende metro's op station [[Duivendrecht]]]]Het [[metro|metronet]] van Amsterdam bestaat uit 4 5 lijnen, en heeft een lengte van 42,5 kilometer. Het eerste deel van het net is geopend op 14 oktober 1977, toen de trajecten [[Amsterdam Weesperplein|Weesperplein]]-[[Amsterdam Gaasperplas|Gaasperplas]] en Weesperplein-[[Amsterdam Holendrecht|Holendrecht]] in gebruik werden genomen. Het netwerk wordt geëxploiteerd door stadsvervoerder [[GVB]].
==Eerste plannen==
In de jaren '50 laaide de discussie over ondergronds openbaar vervoer weer op. De stad begon echt dicht te slibben en de trams konden de vervoersstromen niet meer aan. In 1968 nam de gemeenteraad de definitieve beslissing tot het aanleggen van een metronet, hetgeen in fases zou geschieden. Er zouden vier lijnen komen.
*Een '''Noord-Zuidlijn''', die in twee takken in Noord zou beginnen die bij het Buikslotermeerplein zouden samenkomen en dan naar het Centraal Station zouden leiden. Vervolgens gingen de takken bij het Weteringcircuit weer uit elkaar. De linkertak voerde naar het Haarlemmermeerstation, de [[Amsterdam Amstelveenseweg|Amstelveenseweg]] en Amstelveen, de rechter liep via de Ferdinand Bolstraat naar het Europaplein en [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]] naar het zuiden van Amstelveen, waar de lijnen weer samenkwamen vlak voor het eindpunt in Schiphol Oost. Het deel BuikslotermeerpleinNoord-Station Zuid wordt momenteel gebouwd en zal door is op 22 juli 2018 in gebruik genomen als lijn [[Noord/Zuidlijn|M52]] bereden worden. Het gedeelte Station Zuid-Marne is in 1990 geopend als sneltramlijn [[Lijn 51 Amsterdam CS Centraal Station - Amstelveen Westwijk|M51]].
*Een '''Oost-Westlijn''' die van Geuzenveld, via de [[Amsterdam Jan van Galenstraat|Jan van Galenstraat]], de Singelgracht, het [[Amsterdam Muiderpoort|Muiderpoortstation]] en de Middenweg naar [[Amsterdam Gaasperplas|Gaasperplas]] voert. Het gedeelte [[Diemen Verrijn Stuartweg|Verrijn Stuartweg]]-Gaasperplas is aangelegd en wordt nu gebruikt door lijn [[Lijn 53 Amsterdam, Centraal Station - Gaasperplas|M53]]. Onder metrostation [[Amsterdam Weesperplein|Weesperplein]] bevindt zich een station in ruwbouw, waar deze lijn de Oostlijn zou kruisen.
*De '''Ringlijn''' gaat vanaf de [[Amsterdam Isolatorweg|Isolatorweg]] langs de West- en Zuiderringspoorbaan naar [[Diemen|station Diemen]]. Voor het grootste gedeelte is deze lijn echt gebouwd en wordt door lijn [[Lijn 50 Amsterdam, Isolatorweg - Gein|M50]] gebruikt, tot station [[Duivendrecht Van der Madeweg|Van der Madeweg]]. Vanaf hier tot [[Diemen Zuid]] maakt lijn M53 gebruik van het traject.
 Rond het jaar 2000 zou dit net klaar moeten zijn. Zoals we allemaal weten Deze datum is deze datum niet gehaald, hoewel het huidige metronet wel grote delen van de oorspronkelijk geplande routes omvat.
==De metro wordt gebouwd==
Het traject Weesperplein-Centraal Station opende op 11 oktober 1980. Een tegeltableau met de tekst ''Het spoor groet de metro - oktober 1980'' bij de noordelijke uitgangen herinnert hieraan. Het Centraal Station is nog altijd het ondergrondse eindpunt van de lijn. Doortrekkingen naar de Isolatorweg of Osdorp/Schiphol zijn in studie. Het traject Holendrecht-Gein kwam gereed op 27 augustus 1982, enkele maanden eerder was juist [[Amsterdam Spaklerweg|station Spaklerweg]] geopend.
Voorlopig was de Oostlijn voltooid. In 1993 echter werd er nog een station toegevoegd: [[Duivendrecht]]. Dit station werd geopend op de plek waar de spoorlijn [[Amsterdam Centraal|Amsterdam]]-[[Utrecht Centraal|Utrecht]] kruiste met de nieuwe Zuidtak ([[SchipholAirport]]-[[Weesp]]). Ook de metro kreeg een plekje in dit station. Het 700 meter noordelijker gelegen metrostation Duivendrecht kreeg nu de nieuwe naam 'Van der Madeweg'. Nog heel lang heeft op de naamborden de toevoeging ''Duivendrecht Centrum'' onder de naam gestaan.
==Verdere uitbreidingen ==
=== Sneltram 51 ===
Door de problemen die ontstonden na de aanleg van Oostlijn, werd besloten die lijn wel af te bouwen, maar verder geen metro's meer aan te leggen. Toch kwamen er nog uitbreidingen van het metronet met de komst van lijn 51. Amstelveen wilde graag een metro, maar Amsterdam niet, het begrip 'metro' lag nog altijd gevoelig. En dus werd er voor een tussenvorm gekozen. Lijn 51 opende op 1 december 1990 en reed het traject Centraal Station-[[Amstelveen Poortwachter|Poortwachter]], dat in de wijk Middenhoven in Amstelveen ligt. Na Spaklerweg buigt boog de metrolijn af van de Oostlijn, en via de stations [[Amsterdam Overamstel|Overamstel]] en [[Amsterdam RAI|Station RAI]] komt kwam de lijn bij [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]]. Tot hier is was de lijn een volwaardige metro, maar op dit station bouwen bouwden de stellen zich om tot [[sneltram]]. De pantografen gaan gingen omhoog en de treeplanken worden werden ingeklapt. Dit laatste omdat de perrons aan het sneltramtraject slechts geschikt zijn waren voor 2,65 meter breed materieel, maar de andere stations voor materieel van 3 meter. De metro rijdt reed nu verder als sneltram. Het verschil met de metro is was dat het traject niet conflictvrij iswas: gelijkvloerse overwegen en gelijkvloerse kruisingen met andere sporen. Ook [[Lijn 5 Amsterdam, Centraal Station - Amstelveen, Binnenhof|stadstramlijn 5]] rijdt reed van Station Zuid mee over de sneltramsporen, tot [[Amstelveen Oranjebaan|Oranjebaan]]. Voor het sneltrambedrijf zijn waren de stellen uitgerust met een bel en knipperlichten. Over een vrije trambaan, maar wel met gelijkvloerse kruisingen met wegen, rijdt reed de sneltram naar Poortwachter.
Op 13 september 2004 is werd de lijn met drie haltes verlengd, [[Amstelveen Spinnerij|Spinnerij]], [[Amstelveen Sacharovlaan|Sacharovlaan]], en het nieuwe eindpunt [[Amstelveen Westwijk|Westwijk]].
=== De Ringlijn ===
Langs de Westerringspoorbaan naar Station Zuid is halverwege de jaren '90 de Ringlijn aangelegd, waar metro 50 de lijnen M50 en M51 nu rijdtrijden. De lijn ligt geheel bovengronds en loopt van Isolatorweg naar GeinStation Zuid. Tussen Station Zuid en Overamstel wordt over de sporen van lijn 51 gereden, tussen Van der Madeweg en Gein rijdt de lijn mee met metro 54. Tussen Overamstel en Van der Madeweg zijn twee sierlijke hoge verbindingsbogen aangelegd. Oorspronkelijk werd deze lijn een sneltramlijn genoemd, nog steeds omdat het begrip 'metro' gevoelig lag in de Amsterdamse politiek. Toch ligt de lijn geheel conflictvrij , geëlektrificeerd met derde rail en is dus een volwaardige metrolijn. Het werd geopend op 1 juli 1997. Ook op deze lijn waren de perrons slechts geschikt voor materieel dat 2,65 meter breed is, en de hiervoor bestelde [[GVB S3/M4|CAF]]-metro's passen hier goed op. De lijn bleek echter ongekend populair te zijn, en al snel werd er een strook van alle perrons afgezaagd zodat ook het 3 meter brede [[Zilvermeeuw|LHB]]-materieel hierop kon rijden, die hebben een grotere capaciteit. Nog steeds wordt laatstgenoemd materieel vast ingezetNa het ter zijde stellen van de LHB-metro's verscheen zijn opvolger, al hebben de CAFjes wel Metropolis (M5) op de overhandlijn. Materieel wordt nu gemengd ingezet.
== Het huidige metronet = Noord-Zuidlijn ===[[Afbeelding:Lijnennetkaart metro AmsterdamNog tijdens de bouw van de Ringlijn werd er verder gekeken naar uitbreiding van het netwerk.png|290px|right|thumb|Lijnennetkaart]][[Afbeelding:LHB SpaklerwegDe Noord-Zuidlijn werd het meest dringend geacht en in 1996 werd er een referendum gehouden over het bouwen van de lijn.jpg|290px|right|thumb|Metro op [[Amsterdam Spaklerweg|Spaklerweg]]]]Het metronet bestaat uit vier lijnenDe tegenstemmers waren in de meerderheid, 50, 51maar de opkomst was te laag om geldig verklaard te worden. In 2003 ging uiteindelijk de eerste schep de grond in voor de bouw van de 10 kilometer lange lijn. Ook de bouw van deze lijn verliep niet geheel vlekkeloos en is geplaagd door bouwproblemen, 53 verzakkingen en 54kostenoverschrijdingen. Lijn 52 Jaren later dan gepland is momenteel de lijn uiteindelijk op 22 juli 2018 in aanbouw en opent naar verwachting in 2017gebruik genomen, na een feestelijke opening een dag eerder.
[[Afbeelding:M50== Voormalige trajecten ==De hybride metro/sneltramlijn M51 heeft tot en met 2 maart 2019 het traject naar Amstelveen bediend. Het telkens ombouwen van de stellen van metro naar sneltram was erg storingsgevoelig en ook gebeurden er nogal eens ongelukken met wegverkeer op het sneltramtraject. Het materieel had te maken met een hoge defectenstand waardoor regelmatig enkele stellen reden in plaats van dubbele. Vertragingen zorgden haast dagelijks dat sommige ritten werden ingekort tot Spaklerweg in plaats van Centraal Station. Het zorgde er ook voor dat het de dienstregeling op de overige metrolijnen verstoorde.<br>Om de betrouwbaarheid van de lijn en het metronetwerk als geheel te vergroten is besloten het traject in Amstelveen af te stoten van het metronet en om te bouwen tot een hoogwaardige lagevloers-tramlijn met minder haltes en minder gelijkvloerse kruisingen.png|112px|]] [[Lijn 50 AmsterdamMet ingang van 3 maart 2019 rijdt de nu volwaardige metrolijn M51 niet meer naar Amstelveen, maar volgt het de ringlijn naar Isolatorweg - Gein|''(hoofdpagina)'']]. Daardoor is de M51 nu een bijna volledige ringlijn en ontlast het de drukke M50 op de westring.
Lijnsymbool:[[afbeelding:lijnkleur50.svg|20px]] Lengte: 20,5 kilometer Stations: 21 Materieel: [[CAF]], [[Zilvermeeuw|LHB]] Opening: 1 juli 1997 Instappers per dag: 100 200 == Het huidige metronet ==[[AfbeeldingHet metronet bestaat uit vijf lijnen:M51M50 t/m M54.png|112px|]] [[Lijn 51 Amsterdam CS - Amstelveen Westwijk|''(hoofdpagina)'']]
Lijnsymbool:[[afbeeldingAfbeelding:lijnkleur51M50.svgpng|90px|]] [[Lijn 50 Amsterdam, Isolatorweg - Gein|20px''(hoofdpagina)'']]
Lijnsymbool: [[afbeelding:lijnkleur50.svg|20px]]<br>Lengte: 19 20,5 kilometer<br>Stations: 21<br>Materieel: [[BN]], [[GVB S3/M4|CAF]], [[Metropolis]]<br>Opening: 1 juli 1997<br>Instappers per dag: 100.200
Stations: 29, waarvan 19 sneltramhaltes
Materieel: [[BNAfbeelding:M51.png|90px|]], [[CAFLijn 51 Amsterdam, Centraal Station - Isolatorweg|CAF S3''(hoofdpagina)'']]
Lijnsymbool: [[afbeelding:lijnkleur51.svg|20px]]<br>Lengte: 18,5 kilometer<br>Stations: 19<br>Materieel: [[BN]], [[GVB S3/M4|CAF]], [[Metropolis]]<br>Opening: 1 december 1990<br>Instappers per dag: 60.800
Instappers per dag: 60 800
[[Afbeelding:M52.png|90px|]] [[Lijn 52 Amsterdam, Noord - Station Zuid|''(hoofdpagina)'']]
Lijnsymbool: [[Afbeeldingafbeelding:M52 afwijkendlijnkleur52.png|112pxsvg|20px]] <br>Lengte: 9,7 kilometer<br>Stations: 8<br>Materieel: [[Noord/Zuidlijn|''(hoofdpagina)''Metropolis]]<br>Opening: 22 juli 2018<br>Instappers per dag: 105.000
Lijnsymbool:[[afbeeldingAfbeelding:lijnkleur52M53.svgpng|90px|]] [[Lijn 53 Amsterdam, Centraal Station - Gaasperplas|20px''(hoofdpagina)'']]
Lijnsymbool: [[afbeelding:lijnkleur53.svg|20px]]<br>Lengte: 911,7 6 kilometer<br>Stations: 14<br>Materieel: [[GVB S3/M4|CAF]], [[Metropolis]]<br>Opening: 14 oktober 1977<br>Instappers per dag: 60.600
Stations: 8
Materieel[[Afbeelding: M6M54.png|90px|]] [[Lijn 54 Amsterdam, Centraal Station - Gein|''(hoofdpagina)'']]
Lijnsymbool: [[afbeelding:lijnkleur54.svg|20px]]<br>Lengte: 12,4 kilometer<br>Stations: 15<br>Materieel: [[GVB S3/M4|CAF]], [[Metropolis]]<br>Opening: 201714 oktober 1977<br>Instappers per dag: 73.500
Instappers ===Feiten en cijfers===*Kortste stationsafstand: Nieuwmarkt - Waterlooplein, 550 m*Langste stationsafstand: Amstelveenseweg - Henk Sneevlietweg, 2.270 m*Langste ondergrondse stationsafstand: De Pijp - Europaplein, 1.390 m*Diepste station: De Pijp, perron richting Station Zuid, NAP -26*Drukste station: Centraal Station, 89.570 reizigers per dag*Rustigste station: Verrijn Stuartweg, 1.609 reizigers per dag*Oudste traject: onbekendVenserpolder - Verrijn Stuartweg, in 1973 als testbaan in gebruik genomen.<br>Het talud van de ringspoorlijn was echter al in de jaren 1930 gereed!<br>Op de ondergrondse stations van de Oostlijn (Centraal Station t/m Wibautstraat) wordt licht klassieke muziek gedraaid.
== Architectuur ==
Op het Amsterdamse metronetwerk zijn de verschillende lijnen duidelijk van elkaar te onderscheiden door de stationsarchitectuur. De Oostlijnen komen uit de jaren 1970, de Amstelveenlijn uit 1990, de Ringlijn uit 1997 en de Noord-Zuidlijn uit 2018. De verschillende opvattingen die in de loop van de jaren zijn ontstaan over het functioneren van een station komen in hun verschijningsvorm duidelijk tot uitdrukking.
[[Afbeelding:M53De metrostations langs de Oostlijnen zijn gebouwd in de jaren 1970.png|112px|]] [[Lijn 53 Amsterdam, Centraal Station - Gaasperplas|Zij hebben alle gemeen dat ze gebouwd zijn volgens de architectuurstijl 'brutalisme'. Het is een in die tijd populaire bouwstijl die uit Frankrijk is komen overwaaien. Een niet te missen kenmerk is het zichtbare kale beton (hoofdpagina)Frans: ''beton brut'']], vandaar de naam brutalisme). Op ondergrondse stations is het direct overgeschilderd met witte verf of kunstuitingen, maar het is duidelijk te zien dat het kaal beton is. Stationshallen zijn ruim opgezet. Op bovengrondse stations zijn de perrontoegangen aan de buitenzijde onbewerkt gelaten. Graffiti werd in de jaren 1970 nog niet gespoten, er werd vooral krijt gebruikt en dat ging niet op de ruwe betonnen muren. Op perrons werden betonnen muurtjes met rondingen gebruikt om een vorm van knusheid te creëeren.
Lijnsymbool:[[afbeelding:lijnkleur53Bij de opening van de Amstelveenlijn werden de stations sober en vooral functioneel gebouwd. Een perron, betonnen liften, bordjes, hekjes en bankjes, puur functioneel zonder opsmuk. Standaardabri's werden neergezet om de reiziger beschutting te bieden; totale overkappingen werden (ook uit kostenoverwegingen) achterwege gelaten. Kunstuitingen die nu op muren te vinden zijn, zijn pas later toegevoegd.svg|20px]]
Lengte: 11In 1997,6 kilometerbij de opening van de Ringlijn, is meer aandacht aan reizigerscomfort geschonken. De stations kenmerken zich door een paddestoelvormige overkapping van de perrontoegangen in de kleuren geel en lavendel. Deze overkappingen zijn van glas om de zichtbaarheid en sociale veiligheid te vergroten (zien en gezien worden). Volgens de oorspronkelijke ontwerpen hadden de perrons geen overkapping, maar omdat de lijn goedkoper bleek te zijn dan vooraf gedacht is er toch voor een overkapping op de perrons gezorgd. Het is een grijze overkapping, meestal smaller dan het perron, gedragen door zuilen die roze en paars betegeld zijn. Ook het al in 1990 geopende station RAI kreeg een dergelijke kap. Glazen windschermen met zitjes bieden extra beschutting, op de schermen zijn opschriften aangebracht zoals de stationsnaam en uitgangsbewegwijzering.
Stations: 14Bij de Noord-Zuidlijn nemen veiligheid en transparantie een belangrijke rol in bij de stationsontwerpen. Er worden veel lichte materialen gebruikt en looplijnen zijn zo kort mogelijk gehouden. De kappen van de bovengrondse stations bestaan alleen uit glas en staal. Alle stations zijn overzichtelijk met directe zichtlijnen; potentieel onveilige hoekjes zijn vermeden. Net als bij de Oostlijnen krijgen kunstuitingen ook weer aandacht.
Materieel: ===Renovatie Oostlijnen===De stations langs de Oostlijnen, uit de jaren 1970, zijn in de loop der jaren behoorlijk verrommeld. Informatiepunten, reclame-uitingen en bewegwijzering zijn op onlogische plaatsen verschenen, en wat in de openingstijd nog 'knusse hoekjes' werden genoemd, zijn tegenwoordig vooral plaatsen waar zich onveilige situaties kunnen voordoen. Begin jaren '00 werd daarom het plan 'Metromorfose' gepresenteerd, om de stations flink onder handen te nemen. Station [[ZilvermeeuwGanzenhoef]] aan lijn M53 was als eerste aan de beurt en is in 2003 heropend. Het is volledig opnieuw opgebouwd en een grote glazen overkapping is over het hele station aangebracht. Op het perron staat alleen het noodzakelijke meubilair zonder onoverzichtelijke hoekjes. De hal is ruim en licht opgezet, een glazen lift loopt schuin langs de roltrappen.<br> De renovatie van station Ganzenhoef bleek echter flink veel geld te kosten. Zoveel geld, dat alleen de oostelijke toegang van station [[Amsterdam Reigersbos|LHBReigersbos]]nog volgens dezelfde stijl werd afgebouwd, maar de rest van het project 'Metromorfose' werd stilgelegd.<br>Rond 2010 werden alle bovengrondse stations wel provisorisch opgeknapt omdat het verbeteren van de sociale veiligheid noodzakelijk was. De perrons werden geasfalteerd, zitmuurtjes werden weggehaald en vervangen door glazen abri's, en de kloeke verlichtingsarmaturen werden vervangen door lichte exemplaren.<br>Station Kraaiennest is in 2013 geheel opnieuw opgebouwd, samen met de opknapbeurt die de gehele stationsomgeving kreeg.<br>De andere stations langs de Oostlijnen, met uitzondering van de stations die met de NS worden gedeeld, zijn in de periode maart 2016 - 2018 grondig opgeknapt in het kader van het project 'Renovatie Oostlijn' (ROL). Hierbij is de oorspronkelijke brutalisme-architectuur behouden, maar wel verbeterd. Hoekjes zijnn rechtgetrokken, ruimtes zijn beter uitgelicht, liften zijn van glas. Informatie-elementen werden weer op logische plaatsen geclusterd neergezet, en de algehele informatievoorziening is vernieuwd. Station Holendrecht werd als eerste aangepakt, waarna de stations Centraal en Van der Madeweg volgden. Station Gein was als laatste aan de beurt en is eind 2018 voltooid.
Opening: 14 oktober 1977== Huisstijl ==Zoals in het vorige hoofdstuk beschreven is, heeft elke Amsterdamse metrolijn zijn eigen identiteit als het gaat om de stationsarchitectuur. Ook in de bewegwijzering kwam deze identiteit tot uitdrukking.
Instappers per dag: 60 600Bij de opening van de metro in 1977 is er een complete huisstijl ontwikkeld voor alle borden en aanwijzers, met de naam M.O.L., dat geen afkorting is maar een verwijzing naar het gelijknamige dier dat in eerste instantie ook de mascotte van de Amsterdamse metro zou worden. Het was een tijdloos ontwerp met afgeronde letters, gebaseerd op de vele afgeronde vormen die ook in het stationsmeubilair terugkwamen. Elk bord was blauw met witte letters en een rode bovenrand. De kleur rood kwam ook terug op de toen gebruikte treinaanwijzers en de biezen en deuren van de metrotreinen. Het was een huisstijl die zeer consequent werd toegepast.
Al bij de eerste nieuw gebouwde lijn, de Amstelveenlijn in 1990, werd weer van deze huisstijl afgestapt. De stations kregen effen blauwe naamborden met witte letters in een op Helvetica gelijkend vetgedrukt smalschrift. De M.O.L.-metrokubussen die de stationstoegangen markeerden werden echter wél toegepast. Het was het begin van een huisstijl-potpourri die nog lang in de Amsterdamse metro zou blijven.
[[Afbeelding:M54Bij de opening van de Ringlijn M50 in 1997 werd er weer een nieuwe huisstijl ontwikkeld voor de nieuwe stations.png|112px|]] [[Lijn 54 AmsterdamBorden waren nu gebroken wit met donkerblauwe letters in Frutiger, Centraal Station met aan de linkerkant een blauwe bies met het GVB- Gein|''(hoofdpagina)'']]logo erin. Naamborden werden nu ook vaak toegepast als simpele sticker op windschermen. De herkenningskubus kwam niet meer terug, wél kreeg elk station een groot naambord bij de uitgang.
LijnsymboolIn een provisorische poging de bovengrondse Oostlijnstations op te knappen in 2008-2010 kregen alle stationsborden langs die lijn een modernere huisstijl. Borden werden blauw met witte tekst in Frutiger, met blauwe en lichtblauwe blokjes langs de bovenrand en een witte bies met GVB-logo links. Er werd begonnen met het gebruiken van pictogrammen om naar de tram en bus te verwijzen, pictogrammen die in Duitsland vaak worden gebruikt:[[afbeelding:lijnkleur54een rood vierkant met het woord 'Tram', en een paarse cirkel met het woord 'BUS' erin. Ook werden in deze tijd de nu nog gebruikte metrolijnkleuren op de borden geplaatst. De herkenningskubus kwam terug en werd een witte M linksonderin de hoek op een blauw veld.svg|20px]]
LengteOp dit moment bestonden er vier huisstijlen op de Amsterdamse metro. Op station Overamstel waren ze zelfs alle vier op één station aan te treffen. Andere station hadden in de loop der tijd een mix gekregen, station Wibautstraat heeft meerdere verschillende naamborden hangen. Op station Nieuwmarkt is zelfs een M.O.L.-gekleurd bord met Frutiger-tekst aan te treffen. Om een eind aan deze potpourri te maken is in 2015 begonnen aan een compleet nieuwe huisstijl dat op het gehele netwerk zal worden toegepast. Het bestaat uit donkerblauwe borden met witte tekst in het lettertype Profile. Metrokleuren worden wel gebruikt, pictogrammen voor overige modaliteiten niet. Ook de herkenningskubus wordt vernieuwd, het is een witte M midden op een donkerblauw veld, met een rode bies onderop met het woord 'R-NET' erin. Tijdens deze opknapbeurt zijn er ook routevorken verschenen op de stations: 12een grote routestrip op driehoekvormige borden die de reiziger de nog af te leggen route laten zien. De DRIS-schermen boven de perrons zijn vervangen door lcd-schermen die niet de kloktijd weergeven waarop de volgende metro zal vertrekken,4 kilometermaar het aantal minuten aftelt.
Stations: 15 Materieel: [[Zilvermeeuw|LHB]] Opening: 14 oktober 1977 Instappers per dag: 73 500 === Routestrips ===[[Bestand:Routestrip M50De huisstijl van 2008 is alleen nog aan te treffen op perronwandbordjes op station Wibautstraat.png|700px|left]] [[Bestand:Routestrip M51De laatste borden van het type M.png|700px|left]] [[Bestand:Routestrip M53O.png|700px|left]] [[Bestand:Routestrip M54L. waren nog tot eind 2018 op de stations Waterlooplein en Wibautstraat aan te treffen maar zijn inmiddels helemaal verdwenen.png|700px|left]]
== Materieel ==
[[Afbeelding{|class="wikitable ovnl"!width=10%| Type! style="text-align:LHB Amstel.JPGleft;" |290pxOpmerkingen over serie! Foto|thumb-|rightBN|LHB-Voor de nieuwe sneltramlijn 51 zijn in 1989/1990 nieuwe metro's bij besteld van het type [[Amsterdam AmstelGVB S1/S2|AmstelstationBN]]. Bijzonder hieraan is dat ze als metro kunnen rijden en als sneltram (met stroomafname van de derde rail respectievelijk bovenleiding). Ze dragen de nummers 45 - 69 en zijn in twee series geleverd, 23 juni 2008S1 en S2.]][[Afbeelding:BN OveramstelZe hebben een lengte van 31 meter en zijn 2,65 meter breed.JPG|290px|thumb|right|Een BNOmdat ze smaller zijn dan de LHB-stel bij [[Overamstel]]metro's die op de rest van het metronet reden, zijn ze voorzien van treeplanken om het breedteverschil op de metrostations te kunnen overbruggen. Bij Station Zuid worden deze ingeklapt omdat de stations op het sneltramtraject in Amstelveen wel geschikt zijn voor 2, 24 februari 201065 meter breed materieel. Vanwege dit sneltramtraject zijn de treinen voorzien van een trambel en richtingaanwijzers. Na het afstoten van het sneltramtraject in maart 2019 zijn deze verwijderd.]][[Afbeelding:CAF 53<br>Dit materieel is in principe alleen op de lijnen M50 en M51 te vinden.JPG|290px|thumb-|rightCAF|Twee CAFjes rijden onder station In 1996/1997 zijn de [[DuivendrechtGVB S3/M4|CAF]] langs-metro's geleverd voor bedrijf op de in 1997 geopende Ringlijn. De nummers 70 - 73 vormen de serie S3 en zijn voorzien van een pantograaf, 23 februari 2010waardoor ze ook geschikt zijn om op lijn 51 te rijden.]]De eerste metrotreinen die nummers 74 - 106 zijn de serie M4. Ook dit materieel is slechts 2,65 meter breed en ze zijn daarom ook voorzien van treeplanken voor op het Amsterdamse metronet . Anders dan de rest van het wagenpark hebben deze metro's slechts twee deuren per wagen in plaats van drie of vier, hetgeen de doorstroming niet ten goede komt. De M4-metro's zijn op alle lijnen te vinden waren, zijn die van het type behalve de M52.| |-| [[ZilvermeeuwMetropolis|LHBM5]], bijgenaamd ''Zilvermeeuw(Metropolis)''| Ter vervanging van het LHB-materieel zijn op 18 februari 2010 nieuwe metrotreinen besteld bij de Franse fabrikant Alstom. De eerste 28 stellen vormen de serie M5. Later volgt nog een tweede serie van 12 stellen, serie M6, voor de Noord/Zuidlijn. Gekscherend worden ze ook wel De metro's, uit de 'koektrommels'Metropolis' of ''containers'' genoemd. Qua uiterlijk -familie van Alstom, bestaan uit 6 bakken en zijn ze afgeleid van de Hamburgse metrostellenvolledig doorloopbaar. Ze zijn 37,5 116 meter lang en hebben een breedte van 3 meterbieden plaats aan 960 personen. Ze dragen de nummers 1 - 44 en ze zijn De eerste metro is in 2012 geleverd in drie series: M1, M2 en M3waarna er enkele maanden proefgereden werd. De serie M1 bestaat uit de stellen 1 In 2015 zijn alle LHB- 4metro's vervangen, en die tegen die tijd bijna 40 jaar oud waren oorspronkelijk bedoeld als prototypes en zouden na het testbedrijf vernietigd worden. Veel onderdelen uit deze Deze metro's zijn echter gebruikt om de stellen weer opnieuw momenteel op alle metrolijnen aan te bouwen. De series M2 en M3 treffen, op lijn M52 zijn identiek aan elkaar. Het ze zelfs het enige verschil met de M1-serie is de vorm van de cabinedeureningezette type.| |}
Deze metro===Voormalig materieel==={|class="wikitable ovnl"!width=10%| Type! style="text-align:left;" | Opmerkingen over serie! Foto|-| LHB ''(Zilvermeeuw)''s doen voornamelijk dienst | De eerste metrotreinen die op de lijnen 53 en 54het Amsterdamse metronet te vinden waren, maar zijn die van het type [[Zilvermeeuw|LHB]], bijgenaamd ''Zilvermeeuw''. Gekscherend worden ze ook op wel ''koektrommels'' of ''containers'' genoemd. Qua uiterlijk zijn ze afgeleid van de 50 te vindenHamburgse metrostellen. Aangezien de treinen momenteel ruim 30 jaar oud Ze zijn37, worden ze binnen enkele jaren vervangen door de nieuwe serie M5 5 meter lang en M6, dit gebeurt naar verwachting in de loop hebben een breedte van 20123 meter. Om Ze dragen de nummers 1 - 44 en ze tot die tijd nog toonbaar te houdenzijn geleverd in drie series: M1, worden ze nu voorzien van kunst aan M2 en M3. De serie M1 bestaat uit de binnenkantstellen 1 - 4, en krijgen ze blauwe deuren waren oorspronkelijk bedoeld als prototypes en zouden na het testbedrijf vernietigd worden. Veel onderdelen uit deze metro's zijn echter gebruikt om de stellen weer opnieuw op te bouwen. De series M2 en blauwe biezen, conform M3 zijn identiek aan elkaar. Het enige verschil met de M1-serie is de huisstijl vorm van [[GVB]]de cabinedeuren.
Voor de nieuwe sneltramlijn 51 zijn in 1989/1990 nieuwe Deze metro's besteld van het type [[BN]]. Bijzonder hieraan is dat ze als metro kunnen rijden deden voornamelijk dienst op de lijnen M53 en als sneltramM54, maar waren ook op de 50 te vinden. Ze dragen De treinen zijn in de nummers 45 periode 2012- 69 en zijn in twee series geleverd2015, S1 en S2. Ze hebben op een lengte leeftijd van 31 meter en zijn 2ruim 35 jaar oud,65 meter breedvervangen door de nieuwe serie [[Metropolis|M5]]. Omdat Om ze smaller zijn dan in de LHB-metro'slaatste jaren van hun inzet nog toonbaar te houden, zijn waren ze voorzien van treeplanken om het breedteverschil op kunst aan de binnenkant, en kregen ze blauwe deuren en blauwe biezen, conform de metrostations te kunnen overbruggen. Bij Station Zuid worden deze ingeklapthuisstijl van [[GVB]].
In 1996/1997 Op 4 december 2015 zijn de [[CAF]]-metro's geleverd. De nummers 70 - 73 vormen de serie S3 en zijn voorzien allerlaatste treinen van een pantograaf, waardoor ze ook geschikt zijn om op lijn 51 te rijden. De nummers 74 - 106 zijn dit type afgevoerd naar de serie M4sloper. Ook dit materieel Alleen stel 23 is slechts 2overgebleven,65 meter breed en zijn hetzelfde stel waarmee ook voorzien van treeplanken. Anders dan de rest van het wagenpark hebben deze Amsterdamse metro's slechts 4 deuren per zijde werd geopend in plaats van 6, hetgeen de doorstroming niet ten goede komt1977. Op 19 december is hiermee een officiële afscheidsrit gereden. Het stel zal een museumfunctie krijgen.| [[Afbeelding:LHB Amstel. De M4JPG|290px|LHB-metro's zijn in principe alleen op lijn 50 te vindenbij het [[Amsterdam Amstel|Amstelstation]], heel af en toe duiken er wat op op de lijnen 53 en 5423 juni 2008.]]|}
Ter vervanging == Dienstuitvoering ==Het metronet is in bedrijf van het LHB5:30 uur 's morgens tot 0:30 uur 's nachts. Op de lijnen M50, M51, M53 en M54 wordt gewoonlijk een 10-materieel zijn op 18 februari 2010 nieuwe metrotreinen besteld bij minutendienst gereden. In de Franse fabrikant Alstom. De eerste 23 stellen vormen spitsuren wordt de serie M5frequentie verhoogd naar een 8-minutendienst. Later volgt nog Na 20:00 uur, en in het weekend ook tot 10:00 uur, wordt een tweede serie van 12 stellen, serie M6-minutendienst gereden. Deze vier lijnen rijden veel samen op gemeenschappelijke trajecten, voor waardoor de Noord/Zuidlijnfrequentie daar twee of drie keer hoger ligt. De metro's, uit de ''Metropolis''-familie <br>Lijn M52 rijdt als enige geheel los van Alstom, bestaan uit 6 bakken andere lijnen en zijn volledig doorloopbaarheeft een afwijkende dienstregeling: gewoonlijk elke zes minuten. Ze zijn 116 meter lang In het weekend tot 10:00 uur en bieden plaats aan 960 personen. Naar verwachting zal de eerste metro begin 2012 geleverd wordendagelijks na 22:15 uur wordt er een 7, waarna er enkele maanden proefgereden wordt. Eind 2012 moeten de LHB5-metro's zijn vervangen, die tegen die tijd bijna 40 jaar oud zijnminutendienst gereden.
== Dienstuitvoering ==De allervroegste rit op werkdagen vertrekt om 5:30 uit [[Afbeelding:Derde rail.jpgAmsterdam Noord|290pxNoord]] naar [[Amsterdam Zuid|thumb|right|De metro neemt met een stroomafnemer aan de onderzijde van het voertuig stroom af van de derde rail.Station Zuid]]Het metronet is in bedrijf van 5.30 uur 's morgens tot 0.30 uur 's nachts. Er wordt een 10-minutendienst gereden op alle dagen van , de week. Tijdens spitsuren wordt deze frequentie verhoogd naar een 7,5 minutendienst. Op het gezamenlijke traject allerlaatste rit van de lijnen 51, 53 en 54, tussen Centraal Station en Spaklerweg, betekent dit dus dat er elke 2,5 minuut een metro langskomtdag komt om 1:10 aan in Noord.
Op alle de lijnen M50, M51, M53 en M54 wordt gewoonlijk met twee gekoppelde stellen (vier bakken) zeswagentreinen geredenbestaande uit de types [[GVB S3/M4|CAF]] en [[Metropolis]]. Op Ook vierwagentreinen CAF en BN kunnen voorkomen. De types rijden gemengd, alleen lijn 51 is dit het hoogst haalbare M52 rijdt alleen met Metropolissen. Langere treinen zijn technisch mogelijk maar komen in de reizigersdienst nooit voor in verband met de perronlengte op het sneltramgedeelte van 65 (150 meter. In principe passen er 8 bakken op een metrostationde Oostlijnen, 125 meter op de Oostlijn hebben de perrons een lengte van 150 meter. Op lijn 50 wordt gewoonlijk met 6 bakken gereden (3 stellenRing- en Noord-Zuidlijn). Met een perronlengte van 125 meter is 8 bakken CAF, of 6 bakken LHB, het hoogst haalbare.
== Lijst van Amsterdamse metrostations ==
{|class="wikitable ovnl"
!
! Naam
! Lijn(en)
! Andere modaliteiten in/bij dit station
|-
|colspan="4" align="center"|
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam Amstel|Amstelstation]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Amstelveen Centrum]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| |- | [[Afbeelding:M.png|40px]]Amsterdam Amstelveenseweg| [[Amstelveenseweg]]| [[Afbeelding:M50.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Arent Janszoon Ernststraat]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam Bijlmer ArenA|Bijlmer ArenA]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.pngAmsterdam Bullewijk|40px]]| [[Brink]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Bullewijk]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam Centraal|Centraal Station]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]][[Afbeelding:Veer.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[De Boelelaan/VU]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam De Pijp|De Pijp]] ''(open in 2017)''| [[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam De Vlugtlaan|De Vlugtlaan]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Diemen Zuid]]
| [[Afbeelding:M53.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Duivendrecht]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam Europaplein|Europaplein]] ''(open in 2017)''| [[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px|]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Gaasperplas|40px]]| [[Gaasperplas]]
| [[Afbeelding:M53.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Ganzenhoef|40px]]| [[Ganzenhoef]]
| [[Afbeelding:M53.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Gein|40px]]| [[Gein]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.pngAmsterdam Heemstedestraat|40px]]| [[GondelHeemstedestraat]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| |- | [[Afbeelding:MM50.png|40px]]| [[Heemstedestraat]]| [[Afbeelding:M50M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Henk Sneevlietweg|40pxHenk Sneevlietweg]]| [[Henk SneevlietwegAfbeelding:M50.png|40px]]| [[Afbeelding:M50M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam Holendrecht|Holendrecht]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Isolatorweg|40pxIsolatorweg]]| [[IsolatorwegAfbeelding:M50.png|40px]]| [[Afbeelding:M50M51.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Jan van Galenstraat|40pxJan van Galenstraat]]| [[Jan van GalenstraatAfbeelding:M50.png|40px]]| [[Afbeelding:M50M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Kraaiennest|40px]]| [[Kraaiennest]]
| [[Afbeelding:M53.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]
| [[Kronenburg]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam Lelylaan|Lelylaan]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.pngAmsterdam Nieuwmarkt|40px]]| [[Marne]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| |- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Meent]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| |- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Nieuwmarkt]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam Noord|Noord]] ''(open in 2017)''| [[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px]]| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam Noorderpark|Noorderpark]] ''(open in 2017)''| [[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Onderuit]]| [[Afbeelding:M51.pngAmsterdam Noorderpark|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]|- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Oranjebaan]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[OuderkerkerlaanNoorderpark]]| [[Afbeelding:M51M52.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Overamstel|40px]]| [[Overamstel]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:sneltram.pngAmsterdam Postjesweg|40pxPostjesweg]]| [[PoortwachterAfbeelding:M50.png|40px]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Postjesweg]]| [[Afbeelding:M50.png|40px]]| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam RAI|RAI]]| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]Reigersbos| [[Reigersbos]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam Rokin|Rokin]] ''(open in 2017)''| [[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]
| [[Sacharovlaan]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam Sloterdijk|Sloterdijk]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Spaklerweg|40px]]| [[Spaklerweg]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
|
|-
| [[Amsterdam RAI|Station RAI]]| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:sneltramM51.png|40px]]| [[SpinnerijAfbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png| 30px]][[Afbeelding:M51BUS.png|40px30px]]|
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]
| [[Sportlaan]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]
| [[Amsterdam Strandvliet|Strandvliet]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Uilenstede]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Duivendrecht Van Boshuizenstraat]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]der Madeweg| [[Van der Madeweg]]
| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Venserpolder|40px]]| [[Venserpolder]]
| [[Afbeelding:M53.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:M.pngDiemen Verrijn Stuartweg|40px]]| [[Verrijn Stuartweg]]
| [[Afbeelding:M53.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam Vijzelgracht|Vijzelgracht]] ''(open in 2017)''| [[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Waterlooplein|40px]]| [[Waterlooplein]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Weesperplein|40px]]| [[Weesperplein]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
| [[Afbeelding:Tram.png|30px]]
|-
| [[Afbeelding:sneltram.pngAmsterdam Wibautstraat|40px]]| [[Westwijk]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Wibautstraat]]
| [[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M53.png|40px]][[Afbeelding:M54.png|40px]]
|
|-
| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Zonnestein]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| |- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]]| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]][[Afbeelding:M52 afwijkend.png|40px]]
| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]
|}
=='Spookstations'==
Zoals in wel meer metrosteden het geval is, is er ook in Amsterdam infrastructuur gebouwd voor de metro, die nooit in gebruik is genomen.
===Weesperplein===
Eén van de meest bekende en mysterieuze stations is wel station [[Amsterdam Weesperplein|Weesperplein]]. Onder het huidige station ligt namelijk nóg een station, dat nooit in gebruik is genomen. Het in ruwbouw gebouwde station ligt dwars onder het huidige, en is tegelijk met de rest van het station in de jaren '70 gebouwd, als voorbereiding voor een eventuele Oost-Westlijn. Wanneer men de trappen afgaat richting het perron, is een ruime soort hal te zien. Hier was plek om roltrappen te bouwen naar het onderliggende perron.
<br> Aangezien de metro is gebouwd tijdens de Koude Oorlog, is er ook rekening gehouden met een eventuele nucleaire aanval op Amsterdam. In dat geval kon het spookstation in gebruik worden genomen als schuilbunker, waar circa 10.000 Amsterdammers een tijd konden doorbrengen. Ook rondom de stationshal zijn 10 kleinere bunkers aanwezig. Er zijn ook nog aggregaten en sanitaire voorzieningen.
<br> Verder bevindt zich meteen ten noorden van het huidige metrostation een waterkering, die in 2,5 minuut gesloten kan worden wanneer het IJ of de Amstel overstroomt. Hierachter bevindt zich ook een driesporig stuk tunnel, waarvan het middelste spoor een kopspoor is. In de eerste drie jaar van de lijn eindigden de metro's op dit kopspoor totdat de lijn naar het Centraal Station werd doorgetrokken. Incidenteel wordt dit kopspoor nog steeds gebruikt. Volgens de eerste plannen uit 1964 was hier echter geen sprake van een kopspoor, maar van twee naast elkaar gelegen doorgaande sporen. Het meest oostelijk gelegen spoor, dat nu het doorgaande spoor richting Centraal is, zou een verbindingsspoor worden uit de richting Alexanderplein aan een Oost-Westlijn. In theorie is door de bouw van de tunnel nog steeds mogelijk een dergelijke sporenconfiguratie te maken, de verbindingsboog zou echter wel de sloop van een aantal bovengelegen panden betekenen.
<br> Naast Weesperplein zijn ook de stations [[Amsterdam Nieuwmarkt|Nieuwmarkt]] en [[Amsterdam Wibautstraat|Wibautstraat]] zijn zó gebouwd dat ze hermetisch afgesloten konden worden en als schuilbunkers voor 6000 personen per station konden dienen.
===IJburglijn===
Nabij het [[Amsterdam Centraal|Centraal Station]] bevindt zich een complete tunnel die nooit in gebruik is genomen. De huidige tramlijn 26 naar IJburg zou volgens de oorspronkelijke planningen een metrolijn worden. Aangezien spoor 15 van het treinstation gerenoveerd en verlengd werd, is in 1993/1994 alvast een circa 200 meter lange tunnel direct ten noorden van de sporen gebouwd omdat die tunnel na de renovatie van het treinspoor zeer moeilijk nog in te bouwen zou zijn. De tunnel is echter niet in gebruik genomen en na zijn bouw vergeten; de metrolijn is slechts een semi-sneltramlijn geworden. In 2006 is de oude tunnel weer 'herontdekt' en is verbouwd tot onderdeel van een in 2011 geopend chocolademuseum.
<br>Overigens is de tramtunnel van Rietlandpark naar Zuiderzeeweg, onderdeel van tram 26 en parallel aan de Piet Heintunnel voor wegverkeer, met slechts kleine aanpassingen te verbouwen tot metrotunnel. Ook station Rietlandpark is al voorbereid op een verlenging van de tramperrons naar metrostandaard.
<br>Op IJburg zijn de funderingen van alle bruggen in de IJburglaan en Pampuslaan voorzien van een grote uitsparing, om een metrotunnel erdoorheen te kunnen leggen.
Eén ===Andere bouwvoorbereidingen===Bij de aanleg van de meest bekende en mysterieuze stations is wel station [[Weesperplein]]. Onder het huidige station ligt namelijk nóg een station, dat nooit in gebruik is genomen. Het in ruwbouw gebouwde station ligt dwars onder het huidigemetrolijn M50, en is tegelijk met de rest van het station in de midden jaren '70 gebouwd90, als voorbereiding voor waren er plannen om een eventuele Oost-Westlijn. Wanneer men de trappen afgaat richting het perron, is een ruime soort hal te zien. Hier was plek om roltrappen metro naar Schiphol aan te bouwen naar het onderliggende perron.<br> Aangezien de metro is gebouwd tijdens de Koude Oorlogleggen, is er ook rekening gehouden met een eventuele nucleaire aanval op Amsterdam. In dat geval kon het spookstation in gebruik worden genomen als schuilbunker, waar circa 10 000 Amsterdammers een tijd konden doorbrengen. Ook rondom parallel aan de stationshal zijn 10 kleinere bunkers aanwezigtreinsporen. Er zijn ook nog aggregraten en sanitaire voorzieningen. De witte platen die aan het plafond hangen in Dit is de hal zijn ook geen gewone plafondversiering, maar ondersteboven gehangen opklaptafels die in reden waarom de bunker van nut konden zijn.<br> Verder bevindt zich meteen ten noorden van het huidige metrostation een waterkering, die metrosporen in 2,5 minuut gesloten kan worden wanneer het IJ of de Amstel overstroomt.<br> Ook in de stations boog [[NieuwmarktAmsterdam Amstelveenseweg|Amstelveenseweg]] en -[[WaterloopleinHenk Sneevlietweg]] bevinden zich enkele schuilbunkerseen behoorlijk eind uit elkaar liggen. Op deze plek kon zo makkelijk een conflictvrije kruising gebouwd worden voor een metrolijn naar Schiphol.
Nabij het [[Verder zijn er nog meer 'verstopte' bouwvoorbereidingen en ruimtereserveringen in Amsterdam Centraal|Centraal Station]] bevindt zich een complete tunnel die nooit in gebruik is genomenvoor de metro. <br>De 'Oost-Westlijn via Centraal' zou uit de richting Gaasperplas na Verrijn Stuartweg eigenlijk rechtdoor gaan richting de Middenweg, de huidige tramlijn 26 boog naar IJburg Diemen Zuid zou volgens de oorspronkelijke planningen slechts een metrolijn verbindingsboogje worden. Aangezien spoor 15 van het treinstation gerenoveerd en verlengd werd, Wel is in 1993/1994 alvast een circa 200 meter lange tunnel direct ten noorden van Diemen Zuid nog de sporen gebouwd, maar daarna vergeten. De metrolijn is slechts een semi-sneltramlijn geworden. In 2006 is ruimte waar de oude tunnel weer 'herontdekt' en momenteel wordt het verbouwd tot onderdeel metro eigenlijk had moeten lopen vrijgehouden van een chocolademuseum, dat in 2011 zal openenbebouwing.<br>Overigens is Tot de tramtunnel jaren 1980 was dit ook het geval in het verlengde van Rietlandpark naar Zuiderzeewegde Cornelis Lelylaan, onderdeel van tram 26 maar dat is inmiddels volgebouwd. De oorspronkelijke metrobaan tussen het Surinameplein en parallel aan de Piet Heintunnel Meer en Vaart is inmiddels in gebruik voor wegverkeer, met slechts kleine aanpassingen te verbouwen tot metrotunneltram 1 en 17.
Bij de aanleg bouw van metrolijn 50, midden jaren '90, waren de Noord-Zuidlijn M52 zijn enkele voorbereidingen voor uitbreidingen van het metronetwerk ingebouwd. Zo kunnen er ook nog plannen om een metro naar Schiphol aan te leggenzowel bij Vijzelgracht als Centraal Station kruisende lijnen passeren (beide boven de Noord-Zuidlijn gelegen ruimtereserveringen), parallel aan de treinsporen. Dit en is ook de reden waarom de metrosporen in er nabij de boog [[Amstelveenseweg]]-[[Henk Sneevlietweg]] Sixhaven een behoorlijk eind uit elkaar liggen. Op deze plek kon zo makkelijk breder stuk tunnel gebouwd waar een conflictvrije kruising gebouwd station kan worden voor ingebouwd met een metrolijn aftakking naar SchipholZaandam.
Verder zijn er nog meer 'verstopte' bouwvoorbereidingen en ruimtereserveringen in Amsterdam voor de metro.==Toekomst==<br>Het keerspoor ten noorden van Weesperplein ligt hier Nu de Noord/Zuidlijn klaar is, is Amsterdam aan het nadenken over verdere metrolijnen. Een Oost/Westlijn staat hoog op de verlanglijst maar men is er nog niet geheel toevallighelemaal over uit hoe die precies moet lopen. Tussen 1977 De meest waarschijnlijke variant loopt van het westen van de stad (Osdorp) via de Overtoom naar het Leidseplein, en 1980 was dan verder naar Vijzelgracht (M52), Weesperplein (M51-4) naar het eindpunt oosten. Wat het traject in 'het westen' en keerden de metro's op dit keerspoorhet oosten' moet worden is nog erg onzeker. In het westen is na Osdorp Badhoevedorp en Schiphol een mogelijke verlenging, dat nu in het oosten naar Muiderpoort en IJburg. Ook kan er nog steeds af worden gekozen na Leidseplein niet naar het oosten te gaan maar naar Centraal. Vijzelgracht en toe wordt gebruiktCentraal zijn beide bouwkundig voorbereid op de komst van een kruisende metrolijn. Het keerspoor  <br>Voor station Sixhaven (in jargon ook wel 'tailtrack' genoemdzie vorige hoofdstuk) ligt hier tussen de beide doorgaande sporen is ineerste instantie alleen ruimte overgehouden, maar nu de tunnel noordelijke IJ-oevers zich onverwacht zo snel ontwikkelen is het afbouwen en openen toch weer een serieuze optie geworden. Hoe dit precies moet gebeuren en of er dan meteen een aftakking naar Zaandam moet komen is hier dus drie sporen breednog onbekend. Echter,  <br>Voorgenoemde plannen staan niet op zichzelf maar hangen samen met nog weer andere plannen die één en ander mogelijk of juist onmogelijk maken. Schiphol per metro ontsluiten kan immers ook door de Noord/Zuidlijn door te trekken van station Zuid langs de eigenlijke bedoeling was dat dit keerspoor het doorgaande spoor in noordelijke richting zou wordentreinsporen. Het meest oostelijke spoor zou een verbindingsboog worden uit is de goedkoopste manier maar ook de manier die het minste rendement oplevert door het parallelverkeer met de trein en de weinige bebouwing langs de richting Alexanderpleinlijn.
<br>De 'Oost-Westlijn via ringlijn kan worden gesloten tot een échte ringlijn door het traject tussen Centraal' zou uit de richting Gaasperplas na Verrijn Stuartweg eigenlijk rechtdoor gaan richting de Middenweg, de huidige boog naar Diemen Zuid zou slechts een verbindingsboogje worden. Wel is in Diemen Zuid nog altijd de ruimte waar de metro eigenlijk had moeten lopen vrijgehouden van bebouwingen Isolatorweg af te bouwen.<br>Tot de jaren 1980 was Ook dit ook het geval in het verlengde van kan op een dure of goedkope manier: langs de Cornelis Lelylaantreinsporen met een bovengronds station Westerpark, maar dat is inmiddels volgebouwd. De oorspronkelijke metrobaan tussen het Surinameplein en of grotendeels ondergronds langs de Meer en Vaart is inmiddels in gebruik voor tram 1 en 17Houthavens.
[[Categorie:Metrolijnen]]
[[Categorie:Metronetwerken]]
140.305
bewerkingen

Navigatiemenu