60.052
bewerkingen
Wijzigingen
→Busstation IJzijde
|naam=Amsterdam Centraal
|geopend=15 oktober 1889
|verkorting=Asd
|fecode=058
|vervoerders=[[NS Reizigers]] , [[NS International]] en , [[ThalysEurostar]], [[European Sleeper]], [[Arriva]].
}}
Station [[Amsterdam Centraal]] is het grootste en drukste station van Amsterdam. Tegelijkertijd is het station het drukste binnen Nederland. Vele treinen hebben hier een tussenstop of het station als eindpunt. Dit station is het beginpunt van de [[Rhijnspoorweg]] naar Arnhem.
<br>Het door Pierre Cuypers ontworpen stationsgebouw is geopend op 15 oktober 1889. De vanuit het westen en oosten komende spoorlijnen eindigden vóór die tijd op de tijdelijke eindstations [[Amsterdam Westerdok|Westerdok]] en [[Amsterdam Oosterdok|Oosterdok]]. Door de opening van het Centraal Station zijn deze spoorlijnen aan elkaar geknoopt. Het stationsareaal is gebouwd op drie kunstmatig aangelegde eilanden.
<br>De centrale stationshal is vernoemd naar de architect en heet daarom ook wel Cuypershal. Vanuit deze hal gaat een middentunnel onder alle perrons door en vanuit deze, en ook vanuit de aan de zijkant gelegen west- en oosttunnel, zijn alle perrons bereikbaar. Tussen deze tunnels door lopen de IJ- en Amstelpassage die geen toegang geven tot de perrons, maar waardoor men zonder OV-chipkaart door het station heen kan lopen.
Het station en directe omgeving is was decennialang een grote bouwput, omdat in de toekomst vanwege de op 22 juli 2018 geopende [[Noord-/Zuidlijn hier halteert]]. Daarnaast verhuist is het busstation van de Centrum- naar de IJzijde van het gebouwstationsgebouw verhuisd. Aanstaande projecten zijn de bouw van een ondergrondse fietsenstalling onder het Open Havenfront en het herinrichten van de wisselstraten ten westen en ten oosten van het station waardoor de lijnvoering ontvlochten kan worden en treinen sneller kunnen binnenkomen en vertrekken. Hierbij worden de perrons verbreed en perronloze middensporen opgeheven.
== Dienstregeling 2016 2024 ===== Richting Zaandam / Hoorn - Enkhuizen Alkmaar ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .04 09 | 3000 | [[Den Helder]] |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .13 | 4000 | [[Uitgeest]] |10a| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | 4700 .23 | 7400 | [[Uitgeest]] (tot 20:00 ma-vr) |7a| [[Sprinter]] | [[NS]]| spits ma-do}}{{PatRij1 | .09 28 | 1500 800 | [[EnkhuizenAlkmaar]] (- [[Den Helder]] ) |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]]| tot 18:30 ma-do en vr na 15:00}}{{PatRij1 | .12 39 | 3000 | [[Den Helder]] |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .17 43 | 4000 | [[Uitgeest]] |10a| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .22 53 | 14500 7400 | [[EnkhuizenUitgeest]] (middagspits) |7a| [[IntercitySprinter]] | [[NS]]| spits ma-do}}{{PatRij1 | .27 58 | 800 | [[Alkmaar]] (- [[SchagenDen Helder]]) (tot 19:00 ma-za) |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]]| tot 18:30 ma-do en vr na 15:00}}}} === Richting Hoorn - Enkhuizen ==={{PatTop |{{PatRij1 | .34 06 | 4700 4500 | [[UitgeestEnkhuizen]] (tot 20:00 ma-vr) |7a| [[SprinterIntercity]] | [[NS]]| ma-do om 17.06}}{{PatRij1 | .39 19 | 1500 3900 | [[Enkhuizen]] |8a| [[Intercity]] | [[NS]]| tot 19:30 ma-do}}{{PatRij1 | .42 23 | 3000 2900 | [[Den HelderEnkhuizen]] |8a| [[Intercity]] | [[NS]]| na 19:30 en vr-zo}}{{PatRij1 | .47 36 | 4000 4500 | [[UitgeestEnkhuizen]] |7a| [[SprinterIntercity]] | [[NS]]| ma-do om 17.36}}{{PatRij1 | .52 49 | 14500 3900 | [[Enkhuizen]] (middagspits) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]| tot 19:30 ma-do}}{{PatRij1 | .57 53 | 800 2900 | [[AlkmaarEnkhuizen]] (- [[Schagen]]) (tot 19:00 ma-za) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]| na 19:30 en vr-zo}}
}}
=== Richting Haarlem ===
{{PatTop |
{{PatRij1 PatRij4 | .04 05 | 14800 {{S| [[Alkmaar]] - [[Hoorn]] | [[Sprinter]] | [[NS]]2200}}/{{PatRij1 S| .12 | 2200 2300}} | [[DordrechtVlissingen]] |4a| [[Intercity]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .19 10 | 5400 | [[Zandvoort aan Zee]] |2b| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .27 20 | 2100 | [[Den Haag Centraal]] |4a| [[Intercity]] | [[NS]]| Ma-do 6:00-22:00, vr 15:00-21:00, za/zo 11:00-22:00}}{{PatRij1 | .34 25 | 14800 4800 | [[Alkmaar]] (- [[Hoorn]]) |2b| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .42 35 | 2200 | [[DordrechtVlissingen]] |4a| [[Intercity]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .49 40 | 5400 | [[Zandvoort aan Zee]] |2b| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .57 50 | 2100 | [[Den Haag Centraal]] |4a| [[Intercity]] | [[NS]]| Ma-do 6:00-22:00, vr 15:00-21:00, za/zo 11:00-22:00}}{{PatRij1 | .55 | 4800 | [[Alkmaar]] (- [[Hoorn]]) |2b| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}
}}
=== Richting Schiphol ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .10 01 | 1000 5800 | [[Rotterdam CentraalHoofddorp]] |14b| [[Intercity directSprinter]] | [[NS]]| spits en weekend}}{{PatRij1 | .13 08 | 5800 900 | [[HoofddorpBreda]] |11a/15a| [[SprinterIntercity direct|IC direct]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .25 11 | 900 4600 | [[BredaLeiden Centraal]] (- [[Den Haag Centraal]] ) |15a| [[Intercity directSprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .28 25 | 2600 1000 | [[VlissingenRotterdam Centraal]] |11a| [[Intercitydirect|IC direct]] | [[NS]]| zondag niet tussen 9:00 en 12:00}}{{PatRij1 | .33 31 | 5800 | [[Hoofddorp]] |14b| [[Sprinter]] | [[NS]]| spits en weekend}}{{PatRij1 | .40 38 | 1000 900 | [[Rotterdam CentraalBreda]] |14a| [[Intercity direct|IC direct]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .55 41 | 900 4600 | [[BredaLeiden Centraal]] (- [[Den Haag Centraal]] ) |15a| [[Intercity directSprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .58 55 | 2600 1000 | [[VlissingenRotterdam Centraal]] |11a| [[Intercitydirect|IC direct]] | [[NS]]| zondag niet tussen 9:00 en 12:00}}
}}
=== Richting Weesp - Hilversum / Almere ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .01 00 | 1500 | [[AmersfoortCentraal]] (- [[Deventer]]) (1x/2 uur) |11b| [[Intercity]] | [[NS]]| 1x/2 uur doordeweeks}}{{PatRij1 | .01 00 | 140 | [[Berlin Ostbahnhof]] (|10a| [[Intercity]] | [[NS International|NS Intern.]] | 1x/2 uur; soms als [[Treinserie 240 ({{drgljaar}})|240]])| [[Intercity]] | [[NS International]]}}{{PatRij1 | .07 08 | 2600 | [[Lelystad Almere Centrum]] |11b/13b| [[Intercity]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .10 11 | 4600 5800 | [[ZwolleAmersfoort Vathorst]] |10b/11a| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .22 23 | 5800 4600 | [[AmersfoortAlmere Oostvaarders]] (- [[Amersfoort Vathorst|Vathorst]]) 10b/11b| [[Sprinter]] | [[NS]]| spits ma-do}}{{PatRij1 | .31 30 | 1500 | [[AmersfoortCentraal]] (- [[Deventer]]) |13b/14b| [[Intercity]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .37 38 | 2600 | [[Lelystad Almere Centrum]] |11b/13b| [[Intercity]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .40 41 | 4600 5800 | [[ZwolleAmersfoort Vathorst]] |10a/10b| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .52 53 | 5800 4600 | [[AmersfoortAlmere Oostvaarders]] (- [[Amersfoort Vathorst|Vathorst]]) 10b| [[Sprinter]] | [[NS]]| spits ma-do}}
}}
=== Richting Amsterdam Amstel - Gouda / Utrecht ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .08 05 | 800 | [[Maastricht]] |4b/5b| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 18:30 ma-do}}{{PatRij1 | .09 | 7400 | [[Utrecht Centraal]] (- [[Driebergen-Zeist]]) |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]] | spits}}{{PatRij1 | .10 | 2900 | [[Maastricht]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]]| na 19:30 en vr-zo}}{{PatRij1 | .17 15 | 3900 | [[Heerlen]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 19:30 ma-do}}{{PatRij1 | .19 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |5| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .23 24 | 3000 | [[Nijmegen]] |4| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .35 | 800 | [[Maastricht]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]]| tot 18:30 ma-do}}{{PatRij1 | .29 39 | 7400 | [[RhenenUtrecht Centraal]] (spits- [[Driebergen-Zeist]]) |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]| spits}}{{PatRij1 | .38 40 | 800 2900 | [[Maastricht]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]]| na 19:30 en vr-zo}}{{PatRij1 | .47 45 | 3900 | [[Heerlen]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 19:30 ma-do}}{{PatRij1 | .49 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]| }}{{PatRij1 | .53 54 | 3000 | [[Nijmegen]] |4| [[Intercity]] | [[NS]]| }}}} === Nachtnet (vrijdag- en zaterdagnacht) ==={{PatTop |{{PatRij1 | .59 19 | 7400 1400 | [[Utrecht Centraal]] (- [[Nijmegen]]) |4a/7a/11a| [[Intercity]] | [[NS]] | van 1.19 t/m 5.19; eerste trein naar Nijmegen}}{{PatRij1 | .20 | 32790 | [[Groningen]] |??| [[Nachttrein]] | [[Arriva]] | vr/za-nacht om 5.20; speciaal tarief}}{{PatRij1 | .25/.26 | 1400 | [[Utrecht Centraal]] |2b/8b| [[Intercity]] | [[NS]] | vr/za-nacht om 6.26 en za/zo-nacht om 6.25}}{{PatRij1 | .34 | 32790 | [[Schiphol Airport]] |??| [[Nachttrein]] | [[Arriva]] | vr/za-nacht om 3.34; speciaal tarief}}{{PatRij1 | .43/.46 | 1400 | [[Rotterdam Centraal]] |7a/11a| [[Intercity]] | [[NS]] | van 1.46 t/m 4.46, za/zo-nacht tot 5.43}}{{PatRij1 | .46 | 21500 | [[Utrecht Centraal]] |13a| [[Intercity]] | [[NS]] | vr/za- en za/zo-nacht om 2.46}}{{PatRij1 | .50 | 22200 | [[Haarlem]] |8a| [[Intercity]] | [[RhenenNS]] | vr/za- en za/zo-nacht om 2.50 en 3.50}}}} === Nachtnet (spitsoverige nachten) ==={{PatTop |{{PatRij1 | .18/.19 | 1400 | [[Utrecht Centraal]] |2a/2b/<br>4a/7a/11a| [[Intercity]] | [[NS]] | van 1.19 t/m 5.19}}{{PatRij1 | .46 | 1400 | [[Rotterdam Centraal]] |7a/11a| [[SprinterIntercity]] | [[NS]]| van 1.46 t/m 4.46}}
}}
=== Internationaal ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .17 15 | 9300 | [[Paris-Nord]] |14b| [[ThalysEurostar]] | [[NS International|NS Intern.]]| }}{{PatRij1 | .17 28 | 9900 9200 | [[Lille EuropeBrussel-Zuid]] |15a| [[ThalysIntercity direct|IC direct]] | [[NS International|NS Intern.]]| }}{{PatRij1 | .35 38 | 100 | [[Frankfurt (M) Hbf]] (|2b| [[ICE]] | [[NS International|NS Intern.]] | soms als [[Treinserie 200 ({{drgljaar}})|200]]) | [[ICE]] | [[NS International]]}}{{PatRij1 | .52 47 | 9200 9100 | [[Brussel-ZuidLondon St. Pancras International]] |15| [[IntercityEurostar]] | [[NS InternationalEurostar]]| 1-2x/dag}}
}}
=== Nachtnet Internationale nachttrein ==={{PatTop |{{PatRij1 | 6.17 31 | 1400 450 | [[Utrecht CentraalBrussel-Zuid]] |5/5a| [[European Sleeper]] | [[European Sleeper]] | ma + wo + vr; speciaal tarief}}{{PatRij1| 19.00 | 420 | [[Innsbruck Hbf]] / [[Wien Hbf]] |10b| [[IntercityNightjet]] | [[NSÖBB]]| }}{{PatRij1 | 20.45 28 | 1400 400 | [[Rotterdam CentraalZürich HB]] |7| [[IntercityNightjet]] | [[NSÖBB]]| }}{{PatRij1| 22.34 | 450 | [[Praha hl.n.]] |8| [[European Sleeper]] | [[European Sleeper]] | ma + wo + vr; speciaal tarief}}
}}
{{PatVoetnoot}}
''Aan de dagranden wordt dit station soms ook bediend door Sprinter {{s|7300}}.''
{{HistBedienLink}}
===Volgende stations===
[[Amsterdam Sloterdijk]]-hoog ''5.3 km richting Schiphol''
|afkorting=CS
|metronetwerk=[[Metro van Amsterdam|Amsterdam]]
|lijn=[[Afbeelding:M51.png|45px|link=Lijn 51 Amstelveen Westwijk Amsterdam, Centraal Station - Isolatorweg]][[Afbeelding:M52.png|45px|link=Lijn 52 Amsterdam CS|51, Noord - Station Zuid]], [[Afbeelding:M53.png|45px|link=Lijn 53 Amsterdam, Gaasperplas - Centraal Station|53]], [[Afbeelding:M54.png|45px|link=Lijn 54 Amsterdam, Gein - Centraal Station|54]]|overstap=Ja
}}
Metrostation Amsterdam Centraal is het drukste metrostation van Amsterdam, in het derde kwartaal van 2018 passeren er op werkdagen passeren er gemiddeld 2289.369 570 reizigers door de poortjes.
Het metrostation wordt op het moment is verbouwd en uitgebreid voor de [[Noord/Zuidlijn]]. In het bestaande metrostation komen en vertrekken de volgende lijnen:
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Station Amsterdam Centraal|type=Metro}}
''[[Metro van Amsterdam|Klik hier voor een uitgebreid artikel over de Amsterdamse metro.]]''
{{HistMetroLink}}
===Volgende stations===
[[Afbeelding:M51.png|30px|]][[Afbeelding:M53.png|30px|]][[Afbeelding:M54.png|30px|]] [[Amsterdam Nieuwmarkt|Nieuwmarkt]] >> ''(850m richting Gaasperplas/Gein/WestwijkIsolatorweg)''<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]] [[Amsterdam Rokin|Rokin]] (in bouw) >> ''(1100m richting Station Zuid)''<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]]<< [[Amsterdam Noorderpark|Noorderpark]] (in bouw) ''(1740m richting BuikslotermeerpleinNoord)''
== Tram ==
|naam=Centraal Station
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam(2012-2024)|Stadsvervoer Amsterdam]]
|vervoerders=[[GVB]]
}}
Het stationsplein is verdeeld in twee delen: een westzijde en een oostzijde. Beide keerlussen zijn voorzien van vier sporen.
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Tram Westzijde)|type=Tram}}
=== Stationsplein oost Oost (van/naar Damrak of De Ruyterkade) ===
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Tram Oostzijde)|type=Tram}}
{{HistTramLink}}
== Bus ==
=== Busplatform CS Busstation IJzijde ===
{{BusstationInfo
|naam=CS Centraal Station IJzijde
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam(2012-2024)|Stadsvervoer Amsterdam]], [[Concessie Zaanstreek-Waterland (20122024-20192033)|Zaanstreek-Waterland]], [[Concessie ZaanstreekAmstelland-Meerlanden (2018-2032)|Amstelland-Meerlanden]], [[Concessie Busvervoer Almere (2018-2027)|ZaanstreekBusvervoer Almere]]|vervoerders=[[GVB]], [[EBS]], [[Connexxion]], [[Keolis Nederland]]
|vorm=Eilandbusstation
|type=statisch
}}
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal IJzijde|type=Bus}}
=== Stationsplein Oost/Kamperbrug/Sint Nicolaaskerk ([[GVB]] en [[Connexxion]]) Langeafstandsbussen ==={{BusstationInfo|naam=Centraal Station|plaats=Amsterdam|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam|Stadsvervoer Amsterdam]]|vervoerders=[[GVB]]|vorm=Perronbusstation|type=statisch}}{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Sint Nicolaaskerk)|type=Bus}}Aan de Prins Hendrikkade, aan de voorzijde van het station, stopten in het verleden langeafstandsbussen. Er is historische bedieningsinformatie beschikbaar.
== Veer ==
|naam=Centraal Station
|plaats=Amsterdam
|concessie=''geen''[[Concessie IJ- en Noordzeekanaalveren (2019-2024)|IJ- en Noordzeekanaalveren]]
|vervoerders=[[GVB]]
}}
Aan de ''De Ruijterkade'' aan de achterzijde IJzijde van het station ligt een aantal steigers waar de volgende veren vertrekken:
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (veer)|type=Veer}}
{{HistVeerLink}}
== Verbouwing ==
[[Categorie:Rhijnspoorweg]][[Categorie:Oosterspoorweg]][[Categorie:Staatslijn K]][[Categorie:Oude Lijn]]