1.276
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
== Route ==
Tussen het Centraal Station en de Dam rijdt lijn 5 samen met diverse buslijnen en de tramlijnen [[Lijn 1 Amsterdam, Centraal Station - Osdorp de Aker|1]], [[Lijn 2 Amsterdam, Centraal Station - Nieuw Sloten|2]], [[Lijn 13 Amsterdam, Geuzenveld - Centraal Station|13]] en [[Lijn 17 Amsterdam, Osdorp Dijkgraafplein - Centraal Station|17]]. Vanaf de Dam rijdt lijn 5 samen met tram 1 en 2 verder naar het Leidseplein. Tussen het Leidseplein en de Van Baerlestraat rijdt lijn 5 alleen nog samen met tram 2. Tussen de Van Baerlestaat en het Roelof Hartplein rijdt lijn 5 vervolgens samen met de tramlijnen [[Lijn 3 Amsterdam, Zoutkeetsgracht - Muiderpoortstation|3]] en [[Lijn 12 Amsterdam, Station Sloterdijk - Amstelstation|12]]. Bij het Museumplein komt [[Lijn 24 Amsterdam, VU medisch centrum - Centraal Station|tram 24 ]] erbij, die het traject deelt tot de Stadionweg. Daar komt buslijn [[Lijn 15 Amsterdam, Station Sloterdijk - Muiderpoortstation|15]] erbij die tot Station Zuid de trambaan met lijn 5 deelt.
{{RouteTop |
==Historie==
In 1978 werd het nieuwe Station Zuid geopend en meteen aangesloten op het tramnet met [[Lijn 5 Amsterdam, Station Zuid - Centraal Station (1978-1982)|lijn 5]]. De lijn liep toen vanaf het CS via de route van lijn [[Lijn 24 Amsterdam, VU medisch centrum Olympiaweg - Centraal Station(1945-2002)|24]] naar de Beethovenstraat en vanaf daar via de Strawinskylaan naar het Zuidplein. In 1982 werd de lijn verlegd en werd het meer dan een zijtakje van de 24. De lijn begon voortaan aan de andere kant van het CS en ging via de Nieuwezijds Voorburgwal, Leidsestraat, Overtoom, Vondelbrug en Van Baerlestraat naar het Roelof Hartplein, waar de vroegere route weer werd opgepakt.
In 1991 werd de lijn, gezamenlijk met [[Lijn 51 Amsterdam CS - Amstelveen Westwijk|lijn 51]], verlengd naar Amstelveen. Lijn 5 buigt na Oranjebaan af vanaf lijn 51 en eindigt op de halte Binnenhof op het Handelsplein. Lijn 5 heeft als enige Amsterdamse tramlijn geen keerlus op het eindpunt (Binnenhof). De gemeente Amstelveen wilde alleen instemmen met een tram, onder de voorwaarde dat het Handelsplein niet volledig ingenomen zou worden door keerpuntvoorzieningen. Er werd gekozen voor een keerpunt met drie kopsporen. Gevolg hiervan is dat er wel tweerichtingstrams (trams met twee koppen en aan beide zijden deuren) nodig waren. Als leuke bijkomstigheid van het gebruik van tweerichtingstrams konden sommige haltes met een relatief goedkoper middenperron aangelegd worden (Uilenstede, Onderuit en Oranjebaan).
Op het gezamenlijke traject met lijn 51, de vrije trambaan in de middenberm van de Buitenveldertselaan en Beneluxbaan, gebruiken beiden verschillende perrons. De 51 gebruikt hoge metroperrons, die door een trap en hellingbaan met de lagevloerperrons van lijn 5 verbonden zijn.
Na de aanleg van de [[Amstelveenlijn]] tot en met mei 2008 was de halte Station Zuid van tram 5 aan hetzelfde perron als de metrolijnen [[Lijn 50 Amsterdam, Isolatorweg - Gein|50]] en [[Lijn 51 Amstelveen Westwijk - Amsterdam CS|51]], waardoor een [[cross-platform]] overstap mogelijk was.
Door de aanleg van de [[Noord/Zuidlijn]] was het echter noodzakelijk om tram 5 te verleggen over de Strawinskylaan, omdat de Noord-Zuid lijn zijn keerspoor op die plek krijgt. Sindsdien wordt er gereden van de Beethovenstraat, via de Strawinskylaan en de Parnassusweg naar de vrije trambaan in het midden van de Buitenveldertselaan. De halte van Station Zuid is gelegen op de Strawinskylaan ter hoogte van het Zuidplein en het World Trade Center.
== Toekomst ==
De komst van de Noord-Zuidlijn en de ouderdom van het sneltrammaterieel zijn beiden aanleiding geweest om te onderzoeken of de Amstelveenlijn in zijn huidige vorm toekomstvast is.
=== Noord-Zuidlijn ===
De Noord-Zuidlijn zal in de beginjaren zijn zuidelijke eindpunt hebben op Station Zuid. Na 2020 is het echter de bedoeling dat Station Zuid samen met de A10 onder de grond verdwijnen, om erboven plaats te maken voor kantoren en appartementen. In het kader van dit dokmodel zal het eindpunt van de Noord-Zuidlijn zuidwaarts verplaatst worden ter hoogte van de Vrije Universiteit; Station Buitenveldert. Dit omdat er dan op Station Zuid niet meer gekeerd kan worden, gestopt wordt er uiteraard wel. Het dokmodel maakt ook een einde aan de mogelijkheid om aan te takken op lijn 51. Het noordelijke eindpunt van lijn 51 zou dan ook de Boelelaan/VU worden, waar overgestapt kan worden op de Noord-Zuidlijn en tram 5.
=== Capaciteit ===
Bij de overweging om het huidige sneltrammaterieel te vervangen, speelt de capaciteit dat zulk materieel heeft mee. De huidige lijn heeft perrons die 2 stellen kunnen ontvangen. Dit is echter onvoldoende in de toekomst, bij het groeien van de Zuidas, de functie als werklocatie van Amstelveen en de Vrije Universiteit. Ook vanwege de lage betrouwbaarheid van sneltrammaterieel geniet een metro-exploitatie de voorkeur. Een laatste argument op materieelgebied is dat éénzelfde materieelsoort op (een groot deel van) het metronet exploitatievoordelen met zich mee brengt. Denk bijvoorbeeld aan uitwisselingsmogelijkheden en onderhoud(scontracten).
Als er overgestapt moet worden op de NoordZuid-lijn op station Buitenveldert, zal het aantal gebruikers van de 51 wel drastisch afnemen.
Lijn 5, die wel een directe verbinding met het centrum van Amsterdam geeft, zal met capaciteitstekorten kampen. Om alle passagiers te kunnen vervoeren zouden er 30 trams per uur per richting nodig zijn. Dit staat haaks op de groei van het autoverkeer op de kruising De Boelelaan / Buitenveldertselaan, waar al deze trams nooit tussendoor kunnen zonder vertragingen. Ook is er in het centrum van Amsterdam, in bijvoorbeeld de Leidsestraat, geen ruimte voor al deze trams; de noodzaak voor dit aantal speelt daar ook veel minder. Een oplossing zou kunnen zijn om een alternatief eindpunt voor tram 5 te maken, om het overbodige deel uit het centrum te weren.
De stadsregio Amsterdam had dan ook in eerste instantie de intentie om de Amstelveenlijn om te bouwen tot metro. De voorkeursvariant was om de Amstelveenlijn aan te sluiten op de NoordZuid-lijn. Eerste mogelijkheid hiervoor zou zijn dat het zuidelijke eindpunt van de NoordZuid-lijn bij de huidige halte Sportlaan in Amstelveen gelegd wordt; lijn 51 zou dan een pendeltram tussen Sportlaan en Westwijk worden. Een andere optie was om de gehele Amstelveenlijn te vermetro'en. Zowel het ondergronds brengen van de Amstelveenlijn, als het verhoogd aanleggen van een metroviaduct is onderzocht.
Uiteindelijk heeft men besloten de Amstelveenlijn los te koppelen van het metronet en om te bouwen tot een regiotram. Dit besluit is voornamelijk voortgekomen uit financiële motieven. Er zullen uiteindelijk twee of drie tramlijnen vanuit Amstelveen naar Amsterdam gaan rijden. Eén of meerdere daarvan zouden eventueel verlengd kunnen worden naar Uithoorn.
