Wijzigingen

|concessie=Treindienst Groningen-FrieslandNoordelijke treindiensten

De '''concessie treindienst Groningen-FrieslandNoordelijke treindiensten''' omvat de dieseltreinen op de [[Noordelijke Nevenlijnen]]. Onder de noemer '''Noordelijke Nevenlijnen''' worden de zes [[elektrificatie|niet-geëlektrificeerde]] spoorlijnen voor reizigersvervoer in de [[provincie Groningen]] en [[provincie Friesland]] verstaan. Dit zijn de lijnen:*[[Spoorlijn Groningen - Delfzijl|Groningen – Delfzijl]]*[[Hogelandspoor|Groningen – Roodeschool]]*[[Spoorlijn Leeuwarden - Stavoren|Leeuwarden – Stavoren]],en de drie delen van de zgn. [[Staatslijn B]] (Harlingen - Nieuweschans):*van [[Harlingen Haven]] naar [[Leeuwarden]]*van Leeuwarden naar [[Groningen]]*van Groningen naar [[Nieuweschans]]. Tot 1999 was de exploitatie van deze lijnen in handen van de [[Nederlandse Spoorwegen]]. Tussen 1999 en 2005 werden ze geëxploiteerd door [[NoordNed]]. Sinds het ingaan van de nieuwe concessie in december 2005 is de exploitatie voortgezet onder de vlag van [[Arriva]]. De concessie loopt tot eind 2020. ==Geschiedenis==De lijn Harlingen – Leeuwarden – Groningen – Nieuweschans werd door de Staat der Nederlanden aangelegd als Staatslijn B en in exploitatie gegeven in de periode 1863-1868. Het traject Harlingen – Leeuwarden werd geopend in 1863 en was de tweede door de Staatsspoorwegen in gebruik genomen spoorlijn. Drie jaar later, in 1866, werd de lijn verlengd naar Groningen en in 1868 werd de lijn verlengd naar Nieuweschans bij de Duitse grens. Hierdoor was er een rechtstreekse verbinding ontstaan tussen de haven van Harlingen en het Duitse achterland. In 1884 werd de spoorlijn Groningen – Delfzijl geopend en in 1893 de zijtak van Sauwerd naar Roodeschool. De spoorlijn Leeuwarden – [[Sneek]] – Stavoren werd in 1883-1885 in gebruik genomen door de HSM als onderdeel van de verbinding tussen Amsterdam en de Friese hoofdstad, via de route Amsterdam – Enkhuizen – Stavoren – Leeuwarden. Tussen Enkhuizen en Stavoren was een veerdienst over de Zuiderzee; deze wordt nu nog in de zomermaanden onderhouden voor het toeristisch fietsverkeer en voor dagtoerisme. Vanaf 1917 gingen de spoorlijnen over in de belangengemeenschap de Nederlandse Spoorwegen (NS). Daarmee verviel het aspect van concurrentie van de lijn via Stavoren, zeker toen na 1952 Leeuwarden per elektrische trein via [[Zwolle]] kon worden bereikt (de zgn. [[Staatslijn A]]). ==NoordNed/Arriva==In 1999 werd de exploitatie van de drie Friese lijnen door de Nederlandse Spoorwegen overgedragen aan [[NoordNed]], een bedrijf waarvan NS aanvankelijk nog mede-eigenaar was. Een jaar later volgden de drie Groninger lijnen. Sinds 2003 zijn alle aandelen in bezit van [[Arriva]]. De [[Wadloper]]s werden in 2006-2007 succesievelijk vervangen door nieuw dieselelektrisch materieel, type [[GTW]], gefabriceerd door de Zwitserse firma [[Stadler Rail]]. De nieuwe treinstellen werden door Arriva '[[Spurt]]' gedoopt.