29.323
bewerkingen
Wijzigingen
een vrijwel volledige geschiedenis :)
==Dienstregeling==
Op maandag tot en met zaterdag wordt overdag viermaal per uur gereden. De eindpunten te Velp Zuid en IJsseloord 2 worden alternerend aangedaan. Tussen station Arnhem en deze eindpunten wordt alleen doordeweeks overdag gereden. In de ochtendspits rijdt er achtmaal per uur een bus van Weezenhof naar station Nijmegen en in de middagspits rijdt er achtmaal per uur een bus in omgekeerde richting. 's Avonds en op zondag wordt de frequentie tussen station Arnhem en de Nijmeegse wijk Weezenhof gehalveerd. Op koopzondagen in Nijmegen rijden extra ritten tussen Weezenhof en Plein 1944. Vanaf Weezenhof rijdt vanaf het middaguur een kwartierdienst richting Plein 1944 tot ongeveer drie uur 's middags. Vanaf dat moment rijdt er tot het einde van de middag een kwartierdienst richting Weezenhof.
{{FTop|
{{FRij| Ma-Vr ochtendspits | Nijmegen Weezenhof -> Nijmegen CS | 8x/uur}}
{{FRij| Zo, Za en avond | Arnhem CS - Arnhem IJsseloord 2/Velp Zuid | 0x/uur}}
}}
Lijn 331 is een sneldienst en bedient onderweg niet alle haltes. Diverse andere buslijnen nemen die stops over: [[Lijn 7 Arnhem, Rijkerswoerd - Geitenkamp|lijn 7]] binnen Arnhem, [[Lijn 14 Arnhem Centraal Station - Nijmegen Brakkenstein|lijn 14]] rondom Elst, [[Lijn 13 Wijchen Randweg Noord - Oosterhout Peperstraat|lijn 13]] te Oosterhout en de lijnen [[Lijn 2 Nijmegen, Lindenholt West - Sint Maartenskliniek|2]] en [[Lijn 99 Nijmegen Centraal Station - Uden Busstation|99]] tussen station Nijmegen en station [[Nijmegen Dukenburg]].
=== Arnhem Station - Nijmegen Station ===
==== GTW tot aan de Tweede Wereldoorlog ====
Op 9 november 1931 werd de autobusdienst van Van Eldik overgenomen door de [[Gelderse Tramweg-Maatschappij]] (GTM). Per 15 mei 1934 besloot een vijftal tramwegmaatschappijen voortaan onder één naam naar buiten te treden, de [[Gelderse Tramwegen]] (GTW). Op papier bleef de GTM echter bestaan. Op 10 april 1935 werd de Rijnbrug te Arnhem geopend; de lijn tussen Lent en de schipbrug ten zuiden van de Rijn werd doorgetrokken naar het GTW-station aan het Velperplein te Arnhem. Tussen Arnhem en Lent reed voortaan elke dertig minuten een bus. In 1936 vond nog een verdere uitbreiding plaats toen op 16 juni van dat jaar de Waalbrug werd geopend. Voortaan zouden er twee halfuusrdiensten tussen Arnhem en het [[NS]]-station te Nijmegen gaan rijden: Gendringen - Dieren - Arnhem - Nijmegen en Zutphen - Dieren - Arnhem - Nijmegen, allebei onder lijnnummer 1. De buslijn van de GTW was zo succesvol dat in de zomer van 1937 tot achtmaal per uur op het traject gereden ging worden op zondagen; een jaar later zou deze frequentie ook op werkdagen gaan gelden. Dit tot onvrede van de NS die de reizigersaantallen tussen Arnhem en Nijmegen met meer dan 75% terug zag lopen. Het plan van de GTW in 1940 om de gehele dag een tienminutendienst te gaan rijden tussen Nijmegen, Arnhem en Dieren vond geen doorgang wegens de start van de Tweede Wereldoorlog.
==== Tweede Wereldoorlog en Velox ====
Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog heeft het busvervoer van de GTW een tijdlang platgelegen. Per 13 mei 1940 kon echter weer een halfuursdienst gereden worden op de lijn tussen Arnhem en Lent. Het ging echter niet goed met de busdiensten. Nadat eerst het busvervoer op zondag flink beperkt werd, werd het later zelfs verboden. Tegelijkertijd met het verbod werd besloten dat de buslijnen in de Over-Betuwe door [[Velox]] te Andelst uitgevoerd gingen worden, een dochter van NS.
==== Periode na de Tweede Wereldoorlog en verdere strubbelingen met NS ====
Na het eind van de Tweede Wereldoorlog waren er bijna geen bussen meer die ingezet konden worden. Na het opknappen van enkele bussen ging de GTW vanaf 24 augustus 1945 weer bussen rijden tussen Zutphen, Dieren, Arnhem, Elst/Bemmel en Nijmegen. De GTW kreeg hiervoor de vergunning van het Militair Gezag. In ieder geval in de dienstregeling van 1949 reed GTW weer onder lijnnummer 1 tussen Nijmegen, Elst, Arnhem, Dieren, Doetinchem en Gendringen.
Deze lijn 1 dreigde in september 1954 geknipt te moeten worden door een uitspraak van het CVP (Commissie Vergunningen Personenvervoer). Naar aanleiding van een bezwaarschrift van de NS werd besloten dat de Betuwse buslijnen bij station Arnhem geknipt moesten worden en bovendien mocht tussen Arnhem en Velp geen lokaal vervoer meer uitgevoerd worden. GTW tekende tegen deze beslissing van het CVP weer een beroep aan en mocht de oude dienstregeling nog een tijdje handhaven. Op 8 november 1957 werd een beslissing genomen en lijn 1 tussen Nijmegen en Gendringen moest definitief geknipt worden. Ook mocht er te Arnhem geen lokaal vervoer meer plaatsvinden. De lijnen in de Betuwe kregen nieuwe lijnnummers: tussen Arnhem, Elst en Nijmegen reed voortaan lijn 31, tussen Arnhem, Huissen, Bemmel en Nijmegen (oorspronkelijk lijn 9) reed voortaan lijn 32 en tussen Arnhem, Huissen, Doornenburg, Bemmel en Nijmegen (oorspronkelijk lijn 10) kwam lijn 33 te rijden. Op 27 mei 1967 kwam tussen Arnhem en Elst op lijn 31 elk kwartier een bus te rijden.
==== De Arnhemse knip wordt ongedaan gemaakt ====
Op 10 maart 1968 werd een geheel nieuwe dienstregeling ingevoerd bij het GTW. Hoewel dit voor veel trajecten een achteruitgang betekende was dit niet geval voor het traject tussen Arnhem en Nijmegen: de oude lijn 1 tussen Arnhem en Gendringen werd in ere hersteld. Hierbij werd tussen Nijmegen en Terborg voortaan elk kwartier gereden. Tussen Arnhem en Gendringen reden sneldiensten; tussen Arnhem en Nijmegen reed de helft van de bussen een versnelde route door Elst. De snelle bussen tussen Nijmegen en Arnhem waren in eerste instantie nooit gekoppeld aan de sneldiensten tussen Arnhem en Gendringen. Met ingang van de dienstregeling van 16 juni 1974 gebeurde dit wel: de rijtijdwinst tussen Nijmegen en Gendringen per bus bedroeg een klein kwartier.
==== Overname door NS ====
Op 1 september 1977 werd de GTW overgenomen door de NS. De busdiensten zouden voortaan uitgevoerd worden onder de naam [[GSM|Gelderse Streekvervoer Maatschappij]] (GSM). In het busboekje van 27 mei 1979 was de eerste grote wijziging te vinden: tussen Arnhem en Nijmegen zou doordeweeks nog maar eenmaal per twintig minuten gereden gaan worden. De snelle route door Elst kwam te vervallen. Doordat op de rest van het traject van lijn 1 nog wel elk kwartier gereden werd stond de buslijn op station Arnhem soms tot dertien minuten te wachten voordat de route vervolgd kon worden. Door de invoering van de mobilofoon op 1 juni 1981 mochten buslijnen in hetzelfde vervoersgebied vanaf deze datum geen overlappende lijnnummers meer hebben. Vrijwel alle lijnnummers van GSM kregen een nieuw lijnnummer. Voor lijn 1 was er nog een extra wijziging: de knip te Arnhem kwam weer terug. Het lijngedeelte tussen Arnhem en Nijmegen zou weer onder lijnnummer 31 gaan rijden; het traject tussen Arnhem en Gendringen werd overgenomen door de nieuwe [[Lijn 23 Arnhem Centraal Station - Gendringen Busstation|lijn 23]]. Door de nieuwe samenwerking met de Arnhemse stadsvervoerder, [[GVA]], werd het verbod lokaal vervoer wel opgeheven.
==== Volledige integratie met GVA ====
De samenwerking tussen GTW en GVA werd in de tachtiger en begin negentiger jaren steeds intensiever. Per 1 juni 1986 werd het traject tussen Arnhem en Nijmegen nog maar tweemaal per uur bereden. Tussen Arnhem en Elst kwam een kwartierdienst te rijden. Per 29 mei 1988 werden deze ritten tussen Arnhem en Elst opgenomen in [[Lijn 4 Elst Lange Dreef/Willemsstraat - Velp Ziekenhuis Velp|stadslijn 4]] tussen Elst en Velp Zuid. Deze lijn werd gezamenlijk door GSM en het GVA uitgevoerd (het lijnnummer 4 kwam vanuit de stadsdienst Arnhem). In Arnhem Zuid had deze buslijn een afwijkende route: de bus reed zowel een uitgebreide route door De Laar West als door Malburgen West. Op 21 december 1990 kwam de uitgebreide route door Malburgen West weer te vervallen. In 1993 fuseerde GSM met het GVA tot de [[GVM|Gelderse Vervoer Maatschappij]] (GVM). De bussen tussen Arnhem en Elst werden weer door één vervoerder gereden. In de dienstregeling van 28 mei 1995 werd de route tussen Arnhem en Elst van de lijnen 4 en 31 volledig gelijk getrokken - dit betekende dat lijn 4 niet meer door De Laar West reed.
==== Oostnet en Connexxion ====
In 1997 vond een volgende fusie plaats: GVM en de [[TET|Twentsche Electrische Tramweg Maatschappij]] (TET) fuseerden tot [[Oostnet]]. Per 1 juni 1997 werd lijn 4 opgeheven. Er kwam wel vervanging: voortaan zou lijn 31 het traject tussen station Arnhem en Velp Zuid overnemen, zij het met enige wijzigingen. Er kwam een nieuwe lijn 88 tussen Elst en Arnhem te rijden. Deze lijn 88 reed door naar Renkum en Ede. Hier kwam het lijnnummer 88 dan ook vandaan.
In 1999 was het einde oefening voor Oostnet. Het busvervoer in de Achterhoek werd voortaan uitgevoerd door [[Syntus]]. De lijn tussen Arnhem en Nijmegen kwam in handen van [[Connexxion]], een bedrijf dat was ontstaan uit een fusie van [[Midnet]], Oostnet, [[ZWH]] en [[NZH]]. Op 27 mei 2000 werd lijn 88, na een reorganisatie van het lijnennet tussen Arnhem, Wageningen en Ede, ingekort tot het traject Elst - Arnhem.
==== Routewijzigingen in de 21ste eeuw ====
Met name lijn 88 heeft zich van het begin van de 21ste eeuw gekenmerkt door het grote aantal routewijzigingen. De eerste hiervan vond plaats op 6 januari 2002. De buslijn ging door De Laar Oost en via de Randweg in Arnhem Zuid rijden. Tussen Kronenburg en het station zou voortaan via de Nelson Mandelbrug gereden gaan worden. Elden werd alleen nog maar door lijn 31 bediend. De reistijd tussen Elst en Arnhem nam door deze wijzigingen af. Andere wijzigingen betroffen het via de nieuwbouwwijk Westeraam gaan rijden en het rijden van diverse uitgebreide en minder uitgebreide routes door De Laar Oost. Ook lijn 31 kende enkele wijzigingen. De eerste hiervan vond plaats op 14 december 2003 toen het trajectgedeelte tussen station Arnhem en Velp overgenomen werd door de nieuwe Arnhemse servicelijn 21. Ook werd de route van lijn 31 uitgebreid met een extra lus door "woonpark" Oosterhout.
==== Breng ====
Sinds 13 december 2009 wordt het openbaar vervoer rondom Arnhem en Nijmegen uitgevoerd door [[Breng]], eerst door [[Novio]] en later door [[Hermes]]. Zowel Novio als Hermes zijn dochterbedrijven van Connexxion. De eerste wijzigingen onder de naam van Breng vonden plaats op 29 augustus 2010. Hierbij werd de route van de lijnen 31 en 88 te Arnhem omgewisseld: lijn 31 ging een uitgebreide route door De Laar Oost rijden en reed tussen Kronenburg en station Arnhem via de Nelson Mandelabrug. Lijn 88 nam de aloude route via Elden en de John Frostbrug over. Hierbij zou lijn 88 via de Randweg in De Laar Oost gaan rijden.
Meer wijzigingen kwamen met ingang van de nieuwe dienstregeling op 9 december 2012. Dit keer betrof het een flinke uitbreiding van het voorzieningenniveau tussen Arnhem en Nijmegen. Lijn 88 zou voortaan door het leven gaan als lijn 14. Vanaf Elst werd de bus doorgetrokken naar station Nijmegen waarbij een snelle route langs Oosterhout op werd gereden. In Nijmegen nam de buslijn de stadsdienst naar Brakkenstein over. Via de spoorkuil en station Heyendaal werd naar Brakkenstein gereden. Hier kwam ook het lijnnummer 14 vandaan: alle bussen die tussen station Nijmegen en en station Nijmegen Heyendaal via de spoorkuil reden kregen een lijnnummer in de 10-serie. Verder reed lijn 14 in Elst niet meer via Westeraam.
Lijn 31 werd flink uitgebreid omdat dit een nieuwe [[HOV]]-lijn tussen Arnhem en Nijmegen moest gaan worden. De frequentie van de buslijn werd verdubbeld: van maandag tot en met zaterdag overdag werd elk kwartier gereden; 's avonds en in het weekend elke dertig minuten. De route door De Laar Oost werd overgelaten aan de Arnhemse [[Lijn 4 Arnhem, Centraal Station - Elderveld / Schuytgraaf|stadslijn 4]]; de oude route via het viaduct Kroonse Wal keerde terug. In Elst werd via Westeraam en de Rijksweg Zuid gereden; de westkant van Elst werd niet meer aangedaan. De uitgebreide route door Oosterhout bleef nog wel in stand. Te Arnhem ging lijn 31 doordeweeks overdag alternerend doorrijden naar de Brekelenkampstraat en IJsseloord 2. In Nijmegen werd de stadsdienst naar de Weezenhof overgenomen van [[Lijn 2 Nijmegen, Weezenhof - Plein 1944|lijn 2]]. Lijn 31 reed als sneldienst en deed niet alle haltes aan. In het bijzonder werd tussen station Nijmegen en station Nijmegen Dukenburg alleen bij de halte Neerbosscheweg gestopt. Op 15 december 2013 werd lijn 31 vernummerd tot lijn 331. De ritten naar de halte Brekelenkampstraat te Arnhem werden verlengd naar Arnhem Zuid. Het lijnnummer in de 300-serie was om aan te geven dat de HOV-lijn nu gereed was.
==== Buslijnen met artikel op de OV in Nederland-wiki ====
De volgende directe voorgangers van lijn 31 hebben een apart artikel:
* [[Lijn 1 Nijmegen Centraal Station - Gendringen Busstation]] (t/m 30 mei 1981)
* [[Lijn 31 Arnhem Centraal Station - Nijmegen Centraal Station (1981-1997)|Lijn 31 Arnhem Centraal Station - Nijmegen Centraal Station]] (31 mei 1981 t/m 31 mei 1997)
* Lijn 331 Velp Zuid / Arnhem IJsseloord 2 - Nijmegen Weezenhof (vanaf 15 december 2013; snelbus)
* [[Lijn 4 Elst Lange Dreef/Willemsstraat - Velp Ziekenhuis Velp (1988-1995)]] (29 mei 1988 t/m 27 mei 1995)
* [[Lijn 4 Elst Lange Dreef/Willemsstraat - Velp Ziekenhuis Velp]] (28 mei 1995 t/m 31 mei 1997, niet meer via De Laar West maar via Kroonse Wal)
* [[Lijn 31 Arnhem IJsseloord 2 / Brekelenkampstraat - Nijmegen Weezenhof]] (10 december 2012 t/m 14 december 2013)
* Lijn 331 Velp Zuid / Arnhem IJsseloord 2 - Nijmegen Weezenhof (vanaf 15 december 2013)
{{bron|bronvermelding=
* Klomp, R.G.: De Betuwsche Stoomtramweg Maatschappij (1907- 1935), Alkmaar: De Alk bv. (1996)
* http://www.advweb.nl/langs-de-wegen_van-eldik.html
* Rosse, P. van, De Geldersche Tramwegen: vijfenvijftig jaar autobusgeschiedenis in Oost-Gelderland, 1923 - 1977, Enschede: Uitgeverij van de Berg (1991)
}}
