4.131
bewerkingen
Wijzigingen
k
Lijn '''9''' verbindt == Route =={{RouteTop | {{RouteRij | {{Rimg|0sr}} | Diemen, Sniep}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Diemen, Nicolaas Lublinkstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Diemen, Schoolstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Diemen, Arent Krijtsstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Brinkstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Kruislaan}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Hugo de Vrieslaan}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Hogeweg}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Pretoriusstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Wijttenbachstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, 1e van Swindenstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Alexanderplein}}{{RouteRij | {{Rimg|rhlr}} | Amsterdam, Plantage Lepellaan}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Artis}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Meester Visserplein}}{{RouteRijPlaats | {{Rimg|rsMr}} | Amsterdam|Amsterdam Waterlooplein|Amsterdam, Waterlooplein}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Rembrandtplein}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Spui}}{{RouteRijPlaats | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam|Amsterdam Dam|Amsterdam, Dam}}{{RouteRijPlaats | {{Rimg|rsT0}} | Amsterdam|Amsterdam Centraal (Tram Oostzijde)|Amsterdam, Centraal Station}}}} === Varia ===*Bij de keerlus in Diemen begint een enkelsporige aftakking naar de Hoofdwerkplaats Rail van het industriegebied [[GVB]]. == Geschiedenis ==Voor het begin van deze lijn gaan we terug naar 1872, toen een paardenomnibuslijn werd ingesteld tussen de Dam en de Plantage via het Rokin, de Botermarkt (Rembrandtplein), Amstelstraat, Nieuwe Amstelstraat en Muiderstraat. De lijn werd in 1877 tussen Schapenplein (Muntplein) en Botermarkt in één richting verlegd via Halvemaansteeg en Kistemakersgracht (Amstel). In 1883 werd de lijn vertramd en enigszins gewijzigd, de lijn reed voortaan in stad-uit via Reguliersbreestraat, Rembrandtplein en Amstelstraat en stad-in langs de Amstel. Over de Blauwbrug werd de lijn verlegd via de Nieuwe Heerengracht en de toekomstige nieuwbouwwijk Sniep Plantage Parklaan naar de Plantage Middenlaan. Een verlenging volgde in 1884 vanaf de Plantage Middenlaan via het Alexanderplein naar de Linnaeusstraat, bij de 3e Oosterparkstraat. In 1903, vlak voordat de lijn geëlektrificeerd werd, werd de lijn weer verlegd: tussen de Blauwbrug en Plantage werd voortaan via de Nieuwe Amstelstraat (stad-uit) of Waterlooplein (stad-in) en Muiderstraat gereden. Nog net in Diemen met 1903 werd de lijn dus geëlektrificeerd en iets verlengd, de lijn reed nu langs het Oosterpark tot aan de Beukenweg. Even later ging de lijn aan de andere kant doorrijden naar het IJveer, maar werd al snel ingekort tot het [[Amsterdam Centraal|Centraal StationCS]] . In 1906 werd aan de oostkant een lus in Amsterdamgebruik genomen via het Kastanjeplein en de 3e Oosterparkstraat. De Tussen 1915 en 1921 eindigde de lijn vormt bij het IJveer. In 1932 volgde een belangrijke Oost-West-as door verlegging vanaf het Alexanderplein via de Mauritskade en Borneostraat naar de Molukkenstraat met een eindlus via de Sumatrastraat en Tidorestraat. In 1940 keerde de lijn terug in de Linnaeusstraat en ging doorrijden naar de Middenweg, eerst tot de Kruislaan en later dat jaar tot de stadGaffelstraat.
==Route==Na de oorlog keerde de lijn als één van de eerste lijnen terug. In 1948 werd de lijn verlengd naar een lus bij het Ajaxstadion 'De Meer'. In 1985 verdween, na meer dan honderd jaar, het traject langs de Amstel en werd in beide richtingen via het Rembrandtplein gereden. De laatste verlenging volgde in 1990, toen de lijn door ging rijden naar Diemen. Daarbij is de keerlus bij het Ajaxstadion vervangen voor een kopspoor, zodat er gedriehoekt kan worden. Bij de verlenging in 1990 was het de eerste tramlijn sinds 70 jaar die de gemeentegrens van Amsterdam overstak. Na de verlenging werd de eindlus vervangen door een tramhalte Brinkstraat. Op een onbekend moment daarna werd de halte Zaaiersweg opgeheven.
{{RouteTop |{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_0srOp 3 mei 2004 werd lijn 10 verlengd naar het Azartplein via een nieuw tracé.svg|35px]] | Diemen Sniep }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Nic. Lublinkstraat }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Schoolstraat }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Arent Krijtsstraat }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsrNaast de Muiderpoort werd daarom een halte Alexanderplein geplaatst om de overstap op deze lijn 10 mogelijk te maken.svg|35px]] | Brinkstraat }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Kruislaan }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Hugo De halte Mauritskade (voor de Vrieslaan }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Hogeweg }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsringang van het Tropeninstituut) werd tegelijkertijd opgeheven, deze halte is nog altijd als noodhalte aanwezig.svg|35px]] | Pretoriusstraat }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svgRouteTopSpoiler|35px]] Voormalige halte Mauritskade | Wijttenbachstraat }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | 1e Van Swindenstraat }}{{RouteRij Rimg| [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Alexanderplein rsr}}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Amsterdam, Plantage Badlaan }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Plantage Kerklaan }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Mr. Visserplein }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Waterlooplein }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svgRimg|35px]] | Rembrandtplein rsr}}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rhrr.svg|35px]] | Muntplein Amsterdam, Mauritskade}}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] | Spui }}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] Rimg| Dam rsr}}{{RouteRij | [[Afbeelding:Route_rs0.svg|35px]] | [[Amsterdam Centraal|Centraal Station]], 1e van Swindenstraat}}
geen bewerkingssamenvatting
{{LijnInfoVLijnInfo
|lijnnr=9
|vervoerder=[[GVB]]
|concessie=Metro/tram/bus Stadsvervoer Amsterdam (2006-2011)|concessie2=Stadsvervoer Amsterdam(2012-2024)|materieel=[[Combino1G-7G]], [[8G]], [[9G/10G]], [[BlokkendoosCombino]]|stad=Amsterdam|regio=Amsterdam|route='''Amsterdam:''' Centraal Station - Dam - Rembrandtplein - Artis - Middenweg - '''Diemen:''' Sniep|lijnsoort=tramlijnTram
|type=Tram
|lijnlogo=Lijnkleur9.svg|periode=7 juli 1990 t/m 21 juli 2018|voorganger=[[Lijn 9 Amsterdam, Watergraafsmeer - Centraal Station (1948-1990)|9]]|opvolger=[[Lijn 14 Amsterdam, Centraal Station - Flevopark|14]], [[Lijn 19 Amsterdam Station Sloterdijk - Diemen Sniep|19]]|frequentie_spits=6x/uur (ochtend)<br>8x/uur (middag)|frequentie_spits_vakantie=5x/uur (ochtend; zomer)<br>8x/uur (middag; zomer)|frequentie_dal=6-8x/uur|frequentie_zaterdag=8x/uur|frequentie_zondag=8x/uur|frequentie_avond=4-6x/uur|afbeelding=Lijn 9 Amsterdam Artis.JPG|onderschrift='''Lijn 9''' rijdt over de Plantage Middenlaan in Amsterdam.
}}
'''Lijn 9''' reed van de woonwijk Diemen Sniep via Diemen-Centrum, Watergraafsmeer, Artis en het Waterlooplein naar station [[Afbeelding:Lijnkleur9.svg|40pxAmsterdam Centraal]].
}}
In december 2013 werd de halte Plantage Kerklaan hernoemd in Artis.
In december 2014 werd de halte Plantage Badlaan hernoemd in Plantage Lepellaan.
Op [[Dienstregeling concessie Stadsvervoer Amsterdam 2016|13 december 2015]] ging de middagspitsfrequentie omlaag van iedere 6 minuten naar iedere 7,5 minuut.
Op 1 juli 2016 werd de halte Plantage Lepellaan richting Diemen "tijdelijk" opgeheven wegens werkzaamheden aan het nabijgelegen Woonzorgcentrum Sint-Jacob.
{{RouteTopSpoiler|Voormalige halte Plantage Lepellaan |
{{RouteRij| {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Alexanderplein}}
{{RouteRij| {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Plantage Lepellaan}}
{{RouteRij| {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Artis}}
}}
Op een onbekende datum, vermoedelijk op 5 oktober 2015, kwam de halte ''Muntplein'', gelegen tussen de haltes ''Rembrandtplein'' en ''Spui'' en enkel bediend richting Diemen, te vervallen.
Op [[Dienstregeling concessie Stadsvervoer Amsterdam 2018#Wijzigingen per 22 juli 2018|22 juli 2018]] werd het Amsterdamse tramnet volledig gereorganiseerd vanwege de opening van de [[Lijn 52 Amsterdam, Noord - Station Zuid|Noord/Zuidlijn]].<br>
Lijn 9 kwam per die datum te vervallen. Het traject tussen het Centraal Station en het Alexanderplein werd overgenomen door [[Lijn 14 Amsterdam, Centraal Station - Flevopark|lijn 14]], terwijl [[Lijn 19 Amsterdam Station Sloterdijk - Diemen Sniep|lijn 19]] het traject tussen het Alexanderplein en Diemen Sniep overnam.
