Wijzigingen

 {{LijnInfoVLijnInfo|type=Tram

|afbeeldingroute=911.JPG|onderschrift=GVB 911 op '''Amsterdam :''' CentraalStation - Dam - Leidseplein - Museumplein - Station Zuid - '''Amstelveen:''' Binnenhof

|concessie=Stadsvervoer Amsterdam(2006-2011)|concessie2=Stadsvervoer Amsterdam (2012-2024)|materieel=[[Combino11G]], [[11GCombino]]

|typestad=TramAmsterdam|regio=Amsterdam|periode=30 mei 1992 t/m 21 juli 2018|lijnlogo=Lijnkleur5.svg|voorganger=[[Lijn 5 Amstelveen Binnenhof - Amsterdam CS (1990-1992)|5]]|opvolger=[[Lijn 5 Amsterdam Westergasfabriek - Amstelveen Stadshart|5]], [[Lijn 12 Amsterdam, Centraal Station - Amstelstation|12]]|frequentie_spits=8-10x/uur(ochtend)<br>11x/uur (middag)|frequentie_spits_vakantie=6x/uur (ochtend; zomer)<br>10x/uur (middag; zomer)|frequentie_dal=8x8-10x/uur|frequentie_zaterdag=48-12x/uur|frequentie_zondag=48-10x/uur|frequentie_avond=6-8x6x/uur|afbeelding=GVB Lijn 5 Koningssluis.JPG|onderschrift='''Lijn 5''' rijdt over de Koningssluis.

[[Afbeelding:VU.JPG|290px|thumb|right|GVB Combino 2201 richting Amstelveen Binnenhof bij de halte De Boelelaan/VU]][[Afbeelding:Lijnkleur5.svg|40px]][[Afbeelding:Lijn5.png|290px|thumb]]'''Lijn 5''' rijdt vanaf het reed van station [[Amsterdam Centraal|Centraal Station]] via de [[Amsterdam Dam|Dam]], het Leidseplein, Beethovenstraat het Museumplein en station [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]] naar Amstelveen. Het eindpunt in Amstelveen heet Binnenhof en is vernoemd naar het gelijknamige winkelcentrum, dat op een steenworp afstand ligt. Logischer was de naam Handelsplein geweest, omdat de eindhalte zich midden op dat plein bevindtStadshart.

== Omleiding = Routebeschrijving ==={{VerstoringTussen het Centraal Station en de Dam reed lijn 5 samen met diverse buslijnen en de tramlijnen [[Lijn 1 Amsterdam, Centraal Station - Osdorp de Aker|1]], [[Lijn 2 Amsterdam, Centraal Station - Nieuw Sloten|2]], [[Lijn 13 Amsterdam, Centraal Station - Geuzenveld|13]] en [[Lijn 17 Amsterdam, Centraal Station - Osdorp Dijkgraafplein|17]]. Vanaf de Dam reed lijn 5 samen met tram 1 en 2 verder naar het Leidseplein. Tussen het Leidseplein en de Van Baerlestraat reed lijn 5 alleen nog samen met tram 2. Tussen de Van Baerlestaat en het Roelof Hartplein reed lijn 5 vervolgens samen met de tramlijnen [[Lijn 3 Amsterdam, Zoutkeetsgracht - Muiderpoortstation|3]] en [[Lijn 12 Amsterdam, Station Sloterdijk - Amstelstation|12]]. Bij de Stadionweg kwam buslijn [[Lijn 65 Amsterdam, Station Zuid - KNSM-eiland|reden=werkzaamheden65]] erbij, die tot Station Zuid de trambaan met lijn 5 deelde. Na de halte Parnassusweg deelde lijn 5 tot na de halte Oranjebaan de trambaan met [[Lijn 51 Amsterdam Centraal Station - Amstelveen Westwijk|geldigtot=15 november 2013}}metro 51]] die dat traject als [[sneltram]] reed.

Tussen het Centraal Station en de Dam rijdt lijn 5 samen met diverse buslijnen en de tramlijnen [[Lijn 1 Amsterdam, Centraal Station - Osdorp de Aker|1]], [[Lijn 2 Amsterdam, Centraal Station - Nieuw Sloten|2]], [[Lijn 13 Amsterdam, Geuzenveld - Centraal Station|13]] en [[Lijn 17 Amsterdam, Osdorp Dijkgraafplein - Centraal Station|17]]. Vanaf de Dam rijdt lijn 5 samen met tram 1 en 2 verder naar het Leidseplein. Tussen het Leidseplein en de Van Baerlestraat rijdt lijn 5 alleen nog samen met tram 2. Tussen de Van Baerlestaat en het Roelof Hartplein rijdt lijn 5 vervolgens samen met de tramlijnen [[Lijn 3 Amsterdam, Zoutkeetsgracht - Muiderpoortstation|3]] en [[Lijn 12 Amsterdam, Station Sloterdijk - Amstelstation|12]]. Bij het Museumplein komt [[Lijn 24 Amsterdam, VU medisch centrum - Centraal Station|tram 24]] erbij, die het traject deelt tot de Stadionweg. Daar komt buslijn [[Lijn 15 Amsterdam, Station Sloterdijk - Muiderpoortstation|15]] erbij die tot Station Zuid de trambaan met lijn 5 deelt. {{RouteTop |{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|0sTr}} | [[Amsterdam|Amsterdam Centraal(Tram Westzijde)|Amsterdam, Centraal Station]]}}{{RouteRij | {{Rimg|rhrrrsr}} | Amsterdam, MartelaarsgrachtNieuwezijds Kolk}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Nieuwezijds Kolk}}{{RouteRij | {{BRimg|rrar}} | [[Amsterdam Dam|Amsterdam, Dam]]}}{{RouteRij | {{Rimg|rXrrsr}}{{Rimg|rlr}} | <s>Amsterdam, Spui</s>}}{{RouteRij | {{Rimg|rXrrsr}}{{Rimg|rlr}} | <s>Amsterdam, Koningsplein</s>}}{{RouteRij | {{Rimg|rXr}}{{Rimg|rlrrsr}} | <s>Amsterdam, Keizersgracht</s>}}{{RouteRij | {{Rimg|rXr}}{{Rimg|rlrrsr}} | <s>Amsterdam, Prinsengracht</s>}}{{RouteRij | {{Rimg|rXr}}{{Rimg|rlr}} | <s>Amsterdam, Leidseplein</s>}}{{RouteRij | {{Rimg|rXr}}{{Rimg|rlr}} | <s>Amsterdam, Hobbemastraat</s>}}{{RouteRij | {{Rimg|rXr}}{{Rimg|rlr}} | <s>Amsterdam, Van Baerlestraat</s>}}{{RouteRij | {{RimgRouteRijPlaats|rlr}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Spui (Rokin)}}{{RouteRij | {{Rimg|rlr}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Muntplein}}{{RouteRij | {{Rimg|rlr}}{{Rimg|rsr}} Leidseplein| Amsterdam, Keizersgracht (Vijzelstraat)Leidseplein}}{{RouteRij | {{Rimg|rlr}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam, WeteringcircuitRijksmuseum}}{{RouteRij | {{Rimg|rlr}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam, StadhouderskadeVan Baerlestraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rlr}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Albert Cuypstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rlr}}{{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Ruysdaelstraat}}{{RouteRij | {{BRimg|rarr}} | Amsterdam, Museumplein}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Roelof Hartplein}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Apollolaan}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Gerrit van der Veenstraat}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Stadionweg}}{{RouteRij | {{Rimg|rsr}} | Amsterdam, Prinses Irenestraat}}{{RouteRij RouteRijStation| {{Rimg|rsTr}} | [[Amsterdam|Amsterdam Zuid|Amsterdam, Station Zuid]]}}{{RouteRij RouteRijStation| {{Rimg|rsTr}} | [[Amsterdam|Amsterdam Zuid|Amsterdam, Parnassusweg]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[Amsterdam|Amsterdam De Boelelaan/VU(sneltram)|Amsterdam, De Boelelaan/VU]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[amsterdam Amsterdam|Amsterdam Arent Janszoon Ernststraat|Amsterdam, Arent Janszoon Ernststraat]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[Amsterdam|Amsterdam Van Boshuizenstraat|Amsterdam, Van Boshuizenstraat]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[Amstelveen|Amstelveen Uilenstede|Amstelveen, Uilenstede]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[Amstelveen|Amstelveen Kronenburg|Amstelveen, Kronenburg]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[Amstelveen|Amstelveen Zonnestein|Amstelveen, Zonnestein]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[Amstelveen|Amstelveen Onderuit|Amstelveen, Onderuit]]}}{{RouteRij RouteRijPlaats| {{Rimg|rsSNr}} | [[Amstelveen|Amstelveen Oranjebaan|Amstelveen, Oranjebaan]]}}{{RouteRij | {{Rimg|rs0}} | Amstelveen, Binnenhof}}

==HistorieGeschiedenis ==In 1978 werd het nieuwe Station station Zuid geopend en meteen aangesloten op het tramnet met [[Lijn 5 Amsterdam, Station Zuid - Centraal Station (1978-1982)|lijn 5]]. De lijn liep toen vanaf het CS via de route van lijn [[Lijn 24 Amsterdam, Olympiaweg - Centraal Station (1945-2002)|24]] naar de Beethovenstraat en vanaf daar via de Strawinskylaan naar het Zuidplein. In 1982 werd de lijn verlegd en werd het meer dan een zijtakje zijtak van de 24. De lijn begon voortaan aan de andere kant van het CS en ging via de Nieuwezijds Voorburgwal, Leidsestraat, Overtoom, Vondelbrug en Van Baerlestraat naar het Roelof Hartplein, waar de vroegere al bestaande route weer werd opgepakt.  In 1991 werd de lijn, gezamenlijk met [[Lijn 51 Amsterdam CS - Amstelveen Westwijk|lijn 51]], verlengd naar Amstelveen. Lijn 5 buigt na Oranjebaan af vanaf lijn 51 en eindigt op de halte Binnenhof op het Handelsplein. Lijn 5 heeft als enige Amsterdamse tramlijn geen keerlus op het eindpunt (Binnenhof). De gemeente Amstelveen wilde alleen instemmen met een tram, onder de voorwaarde dat het Handelsplein niet volledig ingenomen zou worden door keerpuntvoorzieningen. Er werd gekozen voor een keerpunt met drie kopsporen. Gevolg hiervan is dat er wel tweerichtingstrams (trams met twee koppen en aan beide zijden deuren) nodig waren. Als leuke bijkomstigheid van het gebruik van tweerichtingstrams konden sommige haltes met een relatief goedkoper middenperron aangelegd worden (Uilenstede, Onderuit en Oranjebaan).

Op het gezamenlijke traject In 1991 werd de lijn, gezamenlijk met [[Lijn 51 Amsterdam Centraal Station - Amstelveen Westwijk|lijn 51]], verlengd naar Amstelveen. Lijn 5 buigt na Oranjebaan af van de vrije trambaan in de middenberm route van lijn 51 en eindigt bij de Buitenveldertselaan en Beneluxbaan, gebruiken beiden verschillende perronshalte Binnenhof op het Handelsplein. Lijn 5 heeft als enige Amsterdamse tramlijn geen keerlus op het eindpunt (Binnenhof). De 51 gebruikt hoge metroperronsgemeente Amstelveen wilde alleen instemmen met een tram, die onder de voorwaarde dat het Handelsplein niet volledig ingenomen zou worden door keerpuntvoorzieningen. Er werd gekozen voor een trap keerpunt met drie kopsporen. Gevolg hiervan is dat er tweerichtingstrams (trams met twee koppen en hellingbaan aan beide zijden deuren) nodig waren. Als bijkomstigheid van het gebruik van tweerichtingstrams konden sommige haltes met de lagevloerperrons van lijn 5 verbonden zijneen relatief goedkoper middenperron aangelegd worden (Uilenstede, Onderuit en Oranjebaan).

Na de aanleg van de [[Amstelveenlijn]] tot en Op het gezamenlijke traject met mei 2008 was de halte Station Zuid van tram 5 aan hetzelfde perron als de metrolijnen [[Lijn 50 Amsterdam, Isolatorweg - Gein|50]] en [[Lijn lijn 51 Amstelveen Westwijk - Amsterdam CS|51]], waardoor een [[cross-platform]] overstap mogelijk was.Door de aanleg van de [[Noord/Zuidlijn]] was het echter noodzakelijk om tram 5 te verleggen over de Strawinskylaan, omdat de Noord-Zuid lijn zijn keerspoor op die plek krijgt. Sindsdien wordt er gereden van de Beethovenstraat, via de Strawinskylaan en de Parnassusweg naar de vrije trambaan in het midden de middenberm van de Buitenveldertselaanen Beneluxbaan, gebruiken beide verschillende perrons. De halte van Station Zuid is gelegen op 51 gebruikt hoge metroperrons, die door een trap en hellingbaan met de Strawinskylaan ter hoogte lagevloerperrons van het Zuidplein en het World Trade Centerlijn 5 verbonden zijn.

== Toekomst ==De komst Na de aanleg van de [[Lijn 51 Amsterdam Centraal Station - Amstelveen Westwijk|Amstelveenlijn]] tot en met mei 2008 was de halte Station Zuid van tram 5 aan hetzelfde perron als de Noordmetrolijnen [[Lijn 50 Amsterdam, Isolatorweg -Zuidlijn Gein|50]] en [[Lijn 51 Amsterdam Centraal Station - Amstelveen Westwijk|51]], waardoor een [[cross-platform]] overstap mogelijk was.<br>Door de ouderdom aanleg van de [[Noord/Zuidlijn]] was het sneltrammaterieel zijn beiden aanleiding geweest echter noodzakelijk om tram 5 te onderzoeken of verleggen over de Strawinskylaan, omdat de Noord/Zuidlijn zijn keerspoor op die plek krijgt. Sindsdien wordt er gereden van de Beethovenstraat, via de Strawinskylaan en de Amstelveenlijn Parnassusweg naar de vrije trambaan in zijn huidige vorm toekomstvast het midden van de Buitenveldertselaan. De halte van Station Zuid isgelegen op de Strawinskylaan ter hoogte van het Zuidplein en het World Trade Center.

=== Noord-Zuidlijn ===De Noord-Zuidlijn zal in Per [[Dienstregeling concessie Stadsvervoer Amsterdam 2015|14 december 2014]] vervielen de beginjaren zijn zuidelijke eindpunt hebben op Station Zuid. Na 2020 is het echter de bedoeling dat Station Zuid samen met de A10 onder de grond verdwijnen, om erboven plaats te maken voor kantoren en appartementen. In het kader van dit dokmodel zal het eindpunt van de Noord-Zuidlijn zuidwaarts verplaatst worden ter hoogte van de Vrije Universiteit; Station Buitenveldert. Dit omdat er dan op Station Zuid niet meer gekeerd kan worden, gestopt wordt er uiteraard wel. Het dokmodel maakt ook een einde aan de mogelijkheid om aan te takken op lijn 51. Het noordelijke eindpunt van lijn 51 zou dan ook de Boelelaan/VU worden, waar overgestapt kan worden op de Noord-Zuidlijn haltes Martelaarsgracht en tram 5Apollolaan.

=== Capaciteit === Bij de overweging om het huidige sneltrammaterieel te vervangen, speelt de capaciteit dat zulk materieel heeft mee. De huidige lijn heeft perrons die 2 stellen kunnen ontvangen. Dit is echter onvoldoende in Per [[Dienstregeling concessie Stadsvervoer Amsterdam 2016|13 december 2015]] wijzigde de toekomst, bij het groeien van de Zuidas, de functie als werklocatie bestemmingsaanduiding van ''Amstelveen Binnenhof'' naar ''Amstelveen en de Vrije Universiteit. Ook vanwege de lage betrouwbaarheid van sneltrammaterieel geniet een metro-exploitatie de voorkeur. Een laatste argument op materieelgebied is dat éénzelfde materieelsoort op (een groot deel van) het metronet exploitatievoordelen met zich mee brengt. Denk bijvoorbeeld aan uitwisselingsmogelijkheden en onderhoud(scontracten). Als er overgestapt moet worden op de NoordZuid-lijn op station Buitenveldert, zal het aantal gebruikers van de 51 wel drastisch afnemen. Lijn 5, die wel een directe verbinding met het centrum van Amsterdam geeft, zal met capaciteitstekorten kampen. Om alle passagiers te kunnen vervoeren zouden er 30 trams per uur per richting nodig zijn. Dit staat haaks op de groei van het autoverkeer op de kruising De Boelelaan / Buitenveldertselaan, waar al deze trams nooit tussendoor kunnen zonder vertragingen. Ook is er in het centrum van Amsterdam, in bijvoorbeeld de Leidsestraat, geen ruimte voor al deze trams; de noodzaak voor dit aantal speelt daar ook veel minder. Een oplossing zou kunnen zijn om een alternatief eindpunt voor tram 5 te maken, om het overbodige deel uit het centrum te werenStadshart''.

De stadsregio Op 11 mei 2016 kwam [[Lijn 24 Amsterdam had dan ook in eerste instantie de intentie om de Amstelveenlijn om te bouwen tot metro. , De voorkeursvariant was om de Amstelveenlijn aan te sluiten op de NoordZuidBoelelaan/VU -lijn. Eerste mogelijkheid hiervoor zou zijn dat het zuidelijke eindpunt van de NoordZuidCentraal Station (2006-2016)|lijn bij de huidige halte Sportlaan in Amstelveen gelegd wordt; lijn 51 zou dan een pendeltram tussen Sportlaan 24]] tot en Westwijk wordenmet 17 april 2017 te vervallen wegens langdurige werkzaamheden. Een andere optie was om Als gevolg van deze opheffing werden de gehele Amstelveenlijn te vermetro'en. Zowel het ondergronds brengen frequenties van de Amstelveenlijn, als het lijnen 5 en 16 verhoogd aanleggen van een metroviaduct is onderzocht.

Uiteindelijk heeft men besloten Op [[Dienstregeling concessie Stadsvervoer Amsterdam 2018#Wijzigingen per 22 juli 2018|22 juli 2018]] werd het Amsterdamse tramnet volledig gereorganiseerd vanwege de Amstelveenlijn los te koppelen opening van de [[Lijn 52 Amsterdam, Noord - Station Zuid|Noord/Zuidlijn]].<br>Lijn 5 ging vanaf die datum niet meer naar het metronet en Centraal Station, maar via de route van [[Lijn 10 Amsterdam, Van Hallstraat - Azartplein|lijn 10]] naar de [[Lijn 5 Amsterdam Westergasfabriek - Amstelveen Stadshart|Westergasfabriek]] om zodoende minder parallel te bouwen tot een regiotramrijden aan de Noord/Zuidlijn. Dit besluit is voornamelijk voortgekomen uit financiële motieven. Er zullen uiteindelijk twee of drie tramlijnen vanuit Amstelveen naar <br>De verbinding tussen het Centraal Station en Museumplein (via de Leidsestraat) werd overgenomen door [[Lijn 12 Amsterdam gaan rijden. Eén of meerdere daarvan zouden eventueel verlengd kunnen worden naar Uithoorn, Centraal Station - Amstelstation|lijn 12]].