Concessie
In het openbaar vervoer is een concessie een pakket van lijnen en andere vervoersdiensten die een OV-autoriteit onder bepaalde voorwaarden exclusief aan een vervoerder toekent.
In het Nederlandse openbaar vervoer wordt sinds de invoering van de Wet personenvervoer 2000 gewerkt met concessies. Een concessie geeft de vervoersmaatschappij het exclusieve, maar tijdelijke recht op het verrichten van openbaar vervoer binnen een bepaald gebied of op een bepaalde verbinding. Directe concurrentie in het gebied, zoals in het Verenigd Koninkrijk, is hierdoor niet mogelijk.
Er zijn verschillende soorten concessies, te weten gebieds- en lijnconcessies. Daarnaast is de breedte ook verschillend, er bestaan namelijk concessies in Nederland, die zowel het regionale busvervoer als het treinvervoer omvat. Dit houdt in dat niet de NS het treinvervoer regelt, maar de desbetreffende vervoerder die ook het busvervoer in dat gebied verzorgt, bijvoorbeeld de Merwede-Lingelijn die bij de DAV-busconcessie hoort.
Gebiedsconcessies
De meest voorkomende concessie is een gebiedsconcessie. In deze concessie verzorgt de vervoerder in een bepaald gebied het regionale en/of lokale busvervoer. De vervoerder dient het vervoer af te stemmen met de dienstregeling van de NS en met die van de vervoerders van nabijgelegen concessies. Het kan voorkomen dat twee aangrenzende concessies verzorgt worden door dezelfde vervoerder, maar dit hoeft niet altijd. Onafhankelijk van dat feit moeten de aansluitingen van beide concessies zo goed mogelijk zijn en bovendien moet een concessie ook altijd de lijndiensten van omliggende concessies toestaan zodra deze de eigen concessie binnenrijden (bijvoorbeeld naar een station waar lijnen van meerdere concessies bijeenkomen), zoals in Heerenveen.
De omvang van een concessie kan op verschillende manieren beoordeeld worden. Bijvoorbeeld door te kijken naar de hoeveelheid dienstregelinguren, instappers, reizigerskilometers of de omzet (totaal of exploitatiebijdrage overheid).
Lijnconcessies
Lange, hoogwaardige en snelle busroutes worden apart aanbesteed. Een voorbeeld hiervan is de Qliner tussen Lelystad en Groningen. Ook zijn een aantal treindiensten apart aanbesteed, zoals de Noordelijke Nevenlijnen.
Zie voor een beschrijving van de concessies in Nederland: Overzicht van concessies.
