Metro van Brussel
Metronet van Brussel | |
---|---|
Vervoerder | MIVB |
Spoorbreedte | 1435 millimeter |
Opening | 20 september 1976 |
Brussel is samen met Amsterdam en Rotterdam één van de drie metrosteden in de Benelux. Het net bestaat uit vier lijnen, 1, 2, 5 en 6. Samen met de premetrolijnen 3, 4 en 7 vormen zij het zogeheten Chrono-net, dat bestaat uit snelle en hoogfrequente railverbindingen.
Het metronet is 38 kilometer lang en bevat 59 stations, waarvan het overgrote deel ondergronds ligt. Merk bij de stationsnamen op dat ze misschien vreemd ogen, maar dat komt omdat het in Brussel gebruikelijk is om bij haltebenamingen toevoegingen als 'straat', 'plein', of 'laan' weg te laten.
Geschiedenis
Al in 1892 kwamen de eerste plannen om, net als in steden als Londen en Parijs, een metro in Brussel aan te leggen. Deze plannen kregen geen goedkeuring, net als latere plannen in de vroeg-20e eeuw. Pas in de jaren '50 werd er begonnen met tunnelbouw. Nabij het Zuidstation werd in 1957 een korte tramtunnel aangelegd (de Grondwettunnel), aangezien het wegverkeer aldoor toenam en er voor trams bijna geen plaats meer was. Sindsdien werden andere tunnelplannen steeds concreter. Buiten het centrum konden vrije banen worden aangelegd, in het centrum gingen tram- en metrolijnen ondergronds.
In 1969 werd een eerste langere tunnel aangelegd, tussen het Schumanplein en het De Brouckèreplein in het centrum. Deze tunnel werd aangeduid als Premetro en werd bediend door trams, die met open hellingen vanaf de straat de tunnel in konden rijden. Er volgden al snel nog meer Premetrotunnels. In 1970 opende een tunnel onder de kleine ring van Madou tot Naamsepoort, die in 1974 werd verlengd tot het Rogierplein. In 1972 opende in het oosten van de stad een tunnel onder de grote ring met één station: Diamant. Deze tunnel werd in 1975 richting het zuiden verlengd. In het najaar van 1976 werd de Noord-Zuidtunnel geopend tussen het Noordstation en Lemonnier, die aansloot op de Grondwettunnel.
In tegenstelling tot andere Belgische steden met een Premetro werd in Brussel wel besloten de stap te zetten naar een volwaardig metro. In 1976 werd de tunnel tussen Schuman en De Brouckère in gebruik genomen als echte metrotunnel. Ten oosten van Schuman werd de lijn verlengd naar Merode en kwamen er twee zijtakken naar Tomberg en Beaulieu. Deze twee lijnen kregen de namen 1A en 1B. Slechts één jaar later werd de lijn al naar het westen verlengd naar Sint-Katelijne.
Nadat in de jaren '80 de geldstromen voor de premetro in andere steden dan Brussel werden teruggeschroefd volgden de uitbreidingen elkaar snel op. In 1981 werden de metro in het westen verlengd naar Beekkant. Het jaar daarna werden in het westen maar liefst twee nieuwe takken opgeleverd, van Beekkant naar Bockstael en van Beekkant naar Sint-Guido. Nu hadden beide metrolijnen alleen nog een gezamenlijk trajectdeel in het centrum. In het oosten werd de lijn van Tomburg naar Alma verlengd.
In 1985 werd de premetro onder de kleine ring verlengd van Naamsepoort tot het Louizaplein. Bij de metro werden een verlenging van Beaulieu naar Herrmann-Debroux, van Bockstael naar Heizel en van Sint-Guido naar Veeweide opgeleverd.
In 1988 werd de premetro onder de kleine ring omgebouwd tot een volwaardige metro, dit werd lijn 2. Daarbij werd de lijn aan beide kanten verlengd, van Rogier naar Simonis en van Louiza naar het Zuidstation. Eerder dat jaar werd ook nog een verlenging van Alma naar Stokkel geopend.
In 1992 werd de metro verlengd van Veeweide naar Bizet, een jaar later gevolgd door een verlenging van Zuidstation naar Clemenceau.
In 1993 werd de Noord-Zuid premetro van het Zuidstation naar Albert verlengd.
In 1998 werd de metro met een station verlengd van Heizel naar Koning Boudewijn. Daarbij werd station Heizel volledig verbouwd van een bovengronds station met eilandperron naar een ondergronds station met zijperrons.
In 2003 werd de metro van Bizet naar Erasmus verlengd, drie jaar later gevolgd door een verlenging van lijn 2 van Clemenceau naar Delacroix.
In 2009 werd vervolgens de kleine ring voltooid met het traject Delacroix - Weststation en op de datum van opening, 4 april 2009, werd ook het net volledig gereorganiseerd tot het net zoals dat nog steeds bestaat. Tot deze reorganisatie van het metronet op 4 april 2009 bestond het net uit drie lijnen: 1A, 1B en 2. De routevoering tot voor de invoering van het huidige metronet was als volgt:
- 1A: Koning Boudewijn – Beekkant – Merode – Herrmann-Debroux
- 1B: Erasmus – Beekkant – Merode – Stokkel
- 2: Simonis (nu Elisabeth) – Delacroix
Huidige lijnennet
Het net bestaat sinds 2009 uit 4 lijnen. De lijnen 1 en 5 rijden direct onder het centrum door en vormen een oost-west-as. De lijnen 2 en 6 maken gebruik van een ringlijn aan de rand van het centrum.
Lijn 1 voert van het Weststation, via het centrum, naar de oostelijke voorstad Stokkel. Op een kort traject bij het Weststation na loopt de lijn geheel ondergronds.
Lijn 2 is een lijn die als een ring om het Brusselse centrum rijdt en is in zekere zin te zien als versterking van lijn 6. Een echte ringlijn is het niet, aangezien de eindstations Simonis op twee verschillende niveaus dwars op elkaar liggen.
Lijn 5 rijdt van Erasmus in het zuidwesten, via het centrum, naar Herrmann-Debroux in het zuidoosten. Bij station Delta is de hoofdwerkplaats van de metro gesitueerd.
Lijn 6 rijdt net als lijn 2 over de centrumring, en gaat na station Simonis (Leopold II) nog verder naar de Heizel, met als eindstation Koning Boudewijn.
Geplande uitbreidingen
In 2014 is het definitieve tracé van de nieuw te bouwen metrolijn 3 vastgesteld. Deze lijn doorloopt in 2015 en 2016 de vergunningsprocedures, waarna in 2017 de bouw wordt aanbesteed. De bouw zal dan in 2018 van start gaan en tot 2022 duren. Daarbij wordt een nieuwe tunnel onder Schaarbeek geboord vanaf vlak bij het huidige treinstation Bordet naar station Brussel-Noord, met als tussenstops Vrede, Linde, Riga, Waelhem, Collignon en Liedts. De bestaande Noord-Zuid-prémetro met de stations Noordstation, Rogier, De Brouckère, Beurs en Anneessens wordt omgebouwd. De zogenaamde Grondwettunnel, met station Lemonnier, wordt vervangen door een nieuw tunnelcomplex met een nieuw metrostation Grondwet. De prémetro-tunnel vanaf het Zuidstation naar Albert met de stations Zuidstation, Hallepoort, Sint-Gillis Voorplein, Horta en Albert wordt ook volledig omgebouwd. Een verlenging naar station Ukkel-Kalevoet is nog in onderzoek.