Trams in Duitsland

Uit OV in Nederland Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken

In Duitsland is er een groot aantal steden met een tramnetwerk, waarvan een aanzienlijk deel in de oude DDR. De DDR had dan ook de grootste dichtheid qua tramnetwerken ter wereld. Na de Wende is er slechts één tramnetwerk gesloten (al wordt het voor museumdoeleinden gebruikt), maar vele tramnetwerken zijn met sluiting bedreigd.

Inhoud

Overzicht huidige netwerken

Stad Spoor (mm) Geopend Opmerkingen
Baden-Württemberg
Freiburg 1000 14 oktober 1901
Heilbronn 1435 21 juli 2001 Verbonden aan Regiostadtbahn Karlsruhe, uitbreiding voorzien voor 2013.
Karlsruhe 1435 21 januari 1877 Zowel stadsnetwerk als Regiostadtbahn. Bezig met de bouw van een tramtunnel in de binnenstad.
Heidelberg 1000 13 mei 1885 Verbonden aan het netwerk van Mannheim via de OEG.
Mannheim 1000 2 juni 1878 Verbonden aan de netwerken van Heidelberg en Ludwigshafen, thuisbasis van de OEG en RHB.
Stuttgart 1435 28 juli 1868 Voormalig metersporig (1000 mm), een traject heeft nog meterspoor voor museumritten. Stadtbahn.
Ulm 1000 15 mei 1897 Slechts één lijn, uitbreiding voorzien.
Bayern
Augsburg 1000 8 mei 1881
München 1435 21 oktober 1876 München heeft ook een U-Bahn. Bestaat uit twee deelnetten, verbonden door een dienstspoor.
Nürnberg 1435 25 augustus 1881 Nürnberg heeft ook een U-Bahn.
Würzburg 1000 8 april 1892
Berlin en Brandenburg
Berlin 1435 22 juni 1865 Voornamelijk in Oost-Berlijn nadat tijdens de opdeling van de stad alle tramlijnen in West-Berlijn waren opgeheven. Verbonden met het vroeger losstaande tramnet van Köpenick. Berlijn heeft ook een U-Bahn.
Potsdam 1435 13 mei 1880
Schöneiche/Rüdersdorf 1000 28 augustus 1910 Slechts één lijn
Strausberg 1435 17 augustus 1893 Slechts één lijn. Werkt op materiaalgebied samen met het trambedrijf van Berlijn.
Woltersdorf 1435 17 mei 1913 Slechts één lijn.
Brandenburg 1000 1 oktober 1897 Toekomst na 2020 onduidelijk.
Cottbus 1000 8 juli 1903 Sluiting (voorlopig) afgewend, wel inkrimping.
Frankfurt (Oder) 1000 23 januari 1898
Hessen
Darmstadt 1000 30 augustus 1886
Frankfurt (Main) 1435 19 mei 1872 Frankfurt heeft ook een losstaande Stadtbahn, aangeduid als U-Bahn.
Kassel 1435 9 juli 1887 Kassel heeft ook een RegioTram die buiten de stad gebruikt maakt van de treinsporen van de Deutsche Bahn.
Mecklenburg-Vorpommern
Rostock 1435 16 oktober 1881
Schwerin 1435 1 december 1908 Bedreigd met sluiting en vervanging door trolleybus.
Niedersachsen en Bremen
Braunschweig 1100 11 oktober 1879 Sinds 1985 het laatste trambedrijf met spoorbreedte van 1100 mm, plannen tot omsporen en aanleg Regiotram bestaan, maar status onduidelijk.
Bremen 1435 4 juni 1876 Grootste trambedrijf in West-Duitsland zonder ondergrondse trajecten.
Hannover 1435 16 september 1872 Op twee lijnen na omgebouwd tot Stadtbahn.
Nordrhein-Westfalen
Bielefeld 1000 20 december 1900 Tramnet omgebouwd tot Stadtbahn, maar nog steeds metersporig.
Bochum en Gelsenkirchen 1000
1435
23 november 1894 Gezamenlijk trambedrijf, lijn U35 is omgebouwd tot normaalsporige Stadtbahn, andere lijnen zijn op meterspoor gebleven.
Bonn 1435 15 april 1891 Verbonden aan de Stadtbahn van Köln. Heeft ook nog 2(/3) tramlijnen.
Dortmund 1435 1 juni 1881 Voortschrijdend inzicht heeft doen besluiten de twee laatste Stadtbahnlijnen met lagevloersmaterieel uit te baten.
Duisburg 1435 25 december 1881 Verbonden aan de Stadtbahn van Düsseldorf, uitloper naar Mülheim maar geen fysieke verbinding (verschil in spoorbreedte). Door het materieel een middendeel met verlaagde vloer te geven incompatibel met Stadtbahn van Düsseldorf.
Düsseldorf 1435 6 februari 1876 Verbonden met de Stadtbahn van Duisburg. Heeft in het verleden het tramnet van Neuss overgenomen. Heeft reguliere gewone tramlijnen.
Essen 1000
1435
23 augustus 1893 Drie lijnen omgebouwd naar Stadtbahn met normaalspoor, overige tramlijnen rijden op meterspoor. Verbonden aan tramnet van Mülheim en Gelsenkirchen.
Köln 1435 18 mei 1877 Tramnet omgebouwd naar Stadtbahn, verdeeld in bedrijf met lagevloersmaterieel en hogevloersmaterieel. Verbonden met de Stadtbahn van Bonn.
Krefeld 1000 3 mei 1883 Eigen tramnet is metersporig, uitloper van Stadtbahn van Düsseldorf is normaalsporig.
Mülheim 1000 9 juli 1897 Eigen tramnet is metersporig, normaalsporige lijnen uit Duisburg en Essen. Via meterspoor verbonden met tramnet van Essen en Oberhausen.
Oberhausen 1000 1 juli 1996 Uitloper van het tramnet van Mülheim, erg stil rondom uitbreiding naar Essen.
Rheinland-Pfalz en Saarland
Ludwigshafen 1000 2 juni 1878 Opgesplitst van tramnet van Mannheim, maar mee verbonden, onder andere via de RHB. Beide tramnetten zijn weer verenigd in een bedrijf.
Mainz 1000 27 september 1883
Saarbrücken 1435 24 oktober 1997 Eén lijn, die aan beide kanten de stad verlaat. Loopt door tot aan Frankrijk, daarmee (nog) de enige internationale tramlijn van Duitsland.
Sachsen
Bad Schandau 1000 28 mei 1898 Kirnitzschtalbahn. Belangrijkste doel van deze lijn was en is toerisme, maakt gebruik van museummaterieel. In 2010 geteisterd door overstromingen, maar toekomst lijkt verzekerd door overheidsbijdrage.
Chemnitz 1435 22 april 1880 Uitbreidingen over regionale spoorlijnen zijn in aanleg.
Döbeln 1000 9 juni 2007 Museumbedrijf met paardentram.
Dresden 1450 26 september 1872 Maakt gebruik van breedspoor. Ombouw tot Stadtbahn, maar zonder tunnels en met lagevloersmaterieel. Grootste trambedrijf in Oost-Duitsland zonder Tatra's.
Görlitz 1000 25 mei 1882 Toekomst is zeer onzeker.
Leipzig 1458 18 mei 1872 Maakt gebruik van breedspoor. Ombouw tot Stadtbahn, maar alleen met tunnels bij zeer noodzakelijke kruisingen. Uitbreiding en vernieuwing gaat moeizaam.
Plauen 1000 17 november 1894 Toekomst tot 2013 verzekerd, mogelijk langer door aanschaf nieuw materieel.
Zwickau 1000 6 mei 1894 Regionale dieseltrein rijdt via het traject van een tramlijn naar het centrum van de stad.
Sachsen-Anhalt
Dessau 1435 15 november 1894
Halberstadt 1000 1 juni 1887 Toekomst lijkt positief, wagenpark en infrastructuur is volledig vernieuwd.
Halle an der Saale 1000 15 oktober 1882 Uitloper naar Merseburg en Bad Dürrenberg. Oudste elektrische bedrijf van Duitsland.
Magdeburg 1435 16 oktober 1887
Merseburg 1000 1902 Lijn 15 is een tramlijn die binnen Merseburg blijft, maar bij het tramnet van Halle hoort. In de avonduren rijdt de tramlijn niet en wordt deze vervangen door streektram 5.
Naumburg 1000 18 juni 1892 In 1991 wegens werkzaamheden gesloten, in 1992 definitief gesloten. Sinds 1994 is er een museumbedrijf. In 2010 werd besloten de lijn weer OV-subsidie toe te kennen.
Thüringen
Erfurt 1000 10 mei 1883
Gera 1000 22 februari 1892
Gotha 1000 1 april 1894 Het zeer kleine trambedrijf heeft een lange uitloper in de vorm van de Thüringerwaldbahn.
Jena 1000 1 april 1901
Nordhausen 1000 25 augustus 1900 Lijn 10 rijdt over de Harzer Schmalspurbahnen verder door middel van dieselaandrijving.

Gesloten netwerken

Tramnetwerken gesloten na 1970, de meest recente sluiting staat bovenaan.

Stad Spoor (mm) Geopend Gesloten Opmerkingen
Wuppertal 1435 15-09-1873 30-05-1987 Door de grote concurrentie van de Schwebebahn, die ongeveer hetzelfde traject aflegde, werd de laatste lijn in 1987 opgeheven. Hier gingen jaren van structurele bezuinigingen aan vooraf.
Kiel 1100 09-07-1881 04-05-1985 Hoewel enkele jaren voor de sluiting de trambaan nog werd omgelegd, kon het vervoersbedrijf de sluiting van de laatste en langste lijn van het net in 1985 niet meer tegenhouden. Braunschweig heeft nog een aanbod gedaan nieuw materieel uit te proberen, maar het mocht niet baten. Al binnen enkele jaren na de sluiting had het stadsbestuur spijt van de beslissing. Men zet in op een regionale stadtbahn.
Vestische Straßenbahn 1000 10-05-1901 03-10-1982 De Vestische Straßenbahn wilde niet investeren in de ombouw van het tramnet naar een metersporige Stadtbahn, toen bleek dat men vanaf de jaren zeventig aan de plannen van Rhein-Ruhr zouden meebetalen maar pas na het jaar 2000 investeringen in hun eigen tramnet zagen. Hierna is het enorme netwerk snel opgebroken. Recklinghausen wilde geen tram meer op zijn grondgebied, daardoor is de laatste lijn van de Vestische, de 305 van Bochum, bij het ombouwen tot Stadtbahn slechts tot Herne gebouwd.
Bremerhaven 1435 13-05-1881 30-07-1982 Sinds 1960 reed alleen nog lijn 2 in Bremerhaven, en het stadsbestuur wilde eigenlijk van de lijn af. Er werd nieuw materieel aangeschaft, identiek aan de trams van Bremen. In 1982 werd de tramlijn uiteindelijk gesloten, en het trammaterieel heeft daarna tot 1995 nog dienst gedaan in Bremen. Het rijdt nu in Timişoara in Roemenië.
Hamburg 1435 16-08-1866 01-10-1978 Na 1957 werd er niet meer geïnvesteerd in het trambedrijf. In een redelijk tempo werd lijn voor lijn omgezet naar een buslijn, tot uiteindelijk in 1978 tramlijn 2 als laatste tramlijn sneuvelde. Al in 1975 werd de lijn naar Harburg opgeheven.
Neunkirchen 1435 13-09-1907 11-06-1978 Maakte contact met het metersporige tramnet van Saarbrücken. Was al in de jaren 50 gedoemd te verdwijnen, maar door een helling van 11% in de lijnen 2 en 3 werden deze lijnen gemoderniseerd met trams van het model wat ook in Stuttgart reed. In 1965 werd lijn 3 opgeheven. Auto's en bussen konden makkelijker de helling opkomen en door zachte winters bleef de weg begaanbaar. De tram zou in 1980 gesloten worden, maar door noodzakelijk spooronderhoud werd dat uiteindelijk 1978.
Esslingen – Nellingen – Denkendorf 1000 18-12-1926 28-02-1978 Bij de sluiting was dit het jongste trambedrijf van Duitsland en lange tijd leek het erop dat het gemoderniseerd zou worden: in 1974 waren nog plannen gemaakt voor een modern trambedrijf van twee lijnen. In 1976 sprak een verkeersexpert het doodvonnis uit, en in 1978 is de tram dan ook daadwerkelijk opgeheven.
Hagen 1000 13-11-1884 29-05-1976 Door geldgebrek werden de plannen na de Tweede Wereldoorlog voor uitbreidingen niet uitgevoerd. Steeds meer lijnen werden omgezet naar buslijn. In 1971 waren er nog 6 tramlijnen, in 1976 kwam voor het laatst een tram op de Markt.
Reutlingen 1000 01-11-1899 19-10-1974 In 1964 bereikte het tramnet zijn grootste omvang, al waren de verkeerskundigen van mening dat het net moest verdwijnen. In 1967 werd de eerste lijn gesloten, officieel wegens werkzaamheden. De nieuwe burgemeester was geen voorstander van een tramnet . In 1968 begonnen werkzaamheden aan het centrale plein in de stad waardoor het tramnet in tweeën werd gesplitst. Het noordelijke net werd in 1970 voor het laatst bereden, voor het zuidelijke net was 1972 de bedoeling maar protesten verlengden het bestaan nog met twee jaar, waarna ook de twee takken van het zuidelijke net in 1974 gesloten werden.
Aachen 1000 06-12-1880 29-09-1974 In 1974 werd de laatste tramlijn, lijn 15 tussen Aachen en Vaals, stilgelegd.

Toekomstige netwerken

Er bestaan plannen voor twee nieuwe tramnetten.

Stad Spoor (mm) Status Ppmerkingen
Ludwigsburg 1435 Studiefase Voorzien is een regionale lijn met aan beide uiteindes een aftakking. De uiteindes worden dan om de 20 minuten aangedaan, en de centrale as elke tien minuten. Jaarlijks worden 1,8 miljoen reizigers verwacht.
Tübingen 1435 Studiefase In Tübingen wordt gedacht aan een model vergelijkbaar met Karlsruhe, waar de trams grote afstanden afleggen over regionale spoorlijnen en in de binnenstad van Tübingen als stadstram rijden. Verschil met Karlsruhe is dat er nog geen trams rijden en er dus een tracé door de binnenstad aangelegd dient te worden.