ap_users, beheerders
3.236
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
|spoorbreedte=1435 millimeter
|opening=1877 (paardentram)<br>1900 (elektrische tram)<br>1968 (Stadtbahn)
}} [[Afbeelding:Sulz.JPG|thumb|right|290px|Lijn 9 op het eindpunt Hermeskeiler Platz, 12 juni 2018.]]De '''Stadtbahn van Köln''' is een uit twaalf lijnen bestaand hoogwaardig tramnetwerk sneltramnetwerk in en rond de Duitse stad. Een aanzienlijk deel van het netwerk ligt ondergronds, en in de buitenwijken zijn de tramlijnen ook erg snel door vrijliggende trambanen. Twee lijnen, 16 en 18, gaan helemaal naar Bonn en sluiten aan op het [[Stadtbahn van Bonn|Stadtbahnnetwerk]] aldaar. Het is het grootste sneltramnetwerk van Duitsland.
== Geschiedenis ==
Hoewel Köln tegenwoordig ruim een miljoen inwoners heeft, en honderd jaar geleden al plannen had om een metro aan te leggen, is het daar door oorlogen en crisissen nooit van gekomen. Wel moest er iets gedaan worden aan de drukte in de binnenstad en dus werd in 1956 besloten een deel van het tramnetwerk ondergronds te brengen. Op 11 oktober 1968 werd het allereerste tunneltraject geopend van station ''Dom/Hauptbahnhof'' naar een tunneluitgang in de Magnusstraße, nabij het huidige station ''Friesenplatz''. In 1970 openden zijtakken naar het Barbarossaplatz en de Severinstraße en werd de tunnel bij het centraal station verlengd naar station ''Breslauer Platz/Hauptbahnhof''. Daarmee was het belangrijkste deel van het binnenstedelijke tunnelnetwerk compleet.
== Hoge vloer en lage vloer ==
Voortschrijdend inzicht bij de aanleg van diverse nieuwe tunneltrajecten heeft ervoor gezorgd dat niet alle lijnen dezelfde vloerhoogte hebben. De 'binnenring' uit 1987, gevormd door de huidige lijnen 12 en 15, heeft in tegenstelling tot de centrumtunnels lage perrons en dus ook lagevloerstrams. Dit is ook het geval in de tunnels aan de rechteroever van de Rijn in Deutz, aan lijn 1 en 9. In beide gevallen zijn de tunnels wel voorbereid voor een ombouw naar hoge perrons en hogevloerstrams: na de eigenlijke perrontoegang volgt nog een kleine trap van drie treden.
<br>De stations Hansaring, Heimersdorf en Chorweiler hebben in het verleden ook daadwerkelijk hogevloerstrams ontvangen. Station Hansaring heeft daarom nog steeds een deels hoog perron, op de andere twee stations is het spoor opgehoogd.
<br>Köln heeft nu dus in feite twee tramnetten met twee verschillende vloerhoogtes. Lagevloerslijnen zijn: 1, 7, 9, 12 en 15. Lijn 15 deelt enkele haltes met lijn 16, en lijn 7 met 13, daarom hebben de hogevloerstrams treeplanken die zich bij lagevloershaltes uitvouwen tot trap om het hoogteverschil te overbruggen.
== Lijnennet ==
<br>[[Afbeelding:1 Köln.png|35px]] Weiden West - Neumarkt - [[Köln Messe/Deutz|Bf Deutz/Messe]] - Bensberg
<br>[[Afbeelding:3 Köln.png|35px]] Mengenich - [[Köln-Ehrenfeld|Bf Ehrenfeld]] - Bf West - Neumarkt - [[Köln Messe/Deutz|Bf Deutz/LANXESS-Arena]] - Thielenbruch
<br>[[Afbeelding:4 Köln.png|35px]] Bocklemünd - [[Köln-Ehrenfeld|Bf Ehrenfeld]] - Bf West - Neumarkt - [[Köln Messe/Deutz|Bf Deutz/LANXESS-Arena]] - Schlebusch
<br>[[Afbeelding:17 Köln.png|35px]] Severinplatz - Rodenkirchen - Sürth
<br>[[Afbeelding:18 Köln.png|35px]] Thielenbruch - [[Köln-Mülheim|Bf Mülheim]] - [[Köln Hbf|Hauptbahnhof]] - [[Bonn Hbf]]
<br>Lijn 7 is de enige lijn die geen ondergronds traject heeft.
== Reisinformatie ==
Nagenoeg alle haltes en stations zijn voorzien van digitale displays waarop de komende twee trams worden getoond met op de onderste regel wisselende informatie van het KVB. Op ondergrondse stations wordt de nadering van een tram omgeroepen met lijnnummer, richting en belangrijke tussenstations. Opvallend is het gebruik van wijknamen in plaats van haltenamen om bestemmingen aan te duiden: zo rijdt lijn 9 volgens de borden niet naar ''Hermeskeiler Platz'' maar naar ''Sülz''. Het eindpunt ''Buchheim'' heet eigenlijk ''Herler Straße''.
<br>In de trams wordt na vertrek de volgende halte akoestisch aangekondigd door een computerstem en visueel door lichtkranten aan de eindes van de bakken.
<br>Op de stations wordt de naam aangegeven met grote rode panelen met witte bies boven en onder, met in wit de naam in lettertype Univers zoals gebruikelijk bij Duitse sneltramnetwerken uit deze tijd. Wegwijzers zijn wit met zwarte tekst. De lijnkleuren zoals hierboven worden alleen op kaarten en routestrips gebruikt en komen niet terug op displays of borden.
== Dienstuitvoering ==
Op alle lijnen wordt doordeweeks tot circa 20 uur een tienminutendienst gereden, daarbuiten een kwartiersdienst. Op sommige lijnen worden doordeweeks overdag verdichtingsritten op deeltrajecten gereden om een vijfminutendienst te verzorgen: bijvoorbeeld op lijn 1 en 9. De lijnen 16 en 18 eindigen elke tien minuten net buiten de stad en rijden elke twintig minuten door naar Bonn. In het weekend wordt er 's nachts elk half uur doorgereden, behalve op lijn 13 en 17.
[[Categorie:Sneltram]]
