Wijzigingen

Over het algemeen rijden sneltrams sneller dan conventionele trams en is ook de gemiddelde afstand tussen de haltes groter. Ook zijn sneltrams breder dan normale trams. Sneltrams kunnen worden gezien als een vorm van [[lightrail]]. Sneltrams delen de spoorbaan niet met het overige wegverkeer (zoals vaak bij oudere tramlijnen wel het geval is). Het belangrijkste verschil met een [[metro]] zijn de kruisingen: bij een sneltram zijn die meestal gelijkvloers, terwijl metro's altijd kruisingsvrij worden aangelegd. Alle sneltrams in Nederland nemen stroom af via een [[bovenleiding]].

Het concept sneltram is in Nederland in de afgelopen honderd jaar eigenlijk twee keer ontwikkeld. De eerste keer was al aan het eind van de jaren 20, in de jaren 80 van de twintigste eeuw is het concept ervan vernieuwd. De basisprincipes zijn wel gelijk gebleven: Een een vrije baan en zo min mogelijk kruisingen met het andere verkeer. Het eerste voorbeeld hiervan was de Haagse tramlijn 11, die sinds 1927 al over dezelfde route loopt, en in de loop der tijd steeds meer in de stad is komen te liggen. In de jaren 60 is in Amsterdam iets vergelijkbaars aangelegd, het tracé van lijn 17 (later 1 en 17) tussen het Surinameplein en Meer en Vaart in de middenberm van de Cornelis Lelylaan. In de jaren 80 zijn sneltrams aangesloten op metro's of zelfstandige trajecten, ook zijn de sneltramtrajecten tegenwoordig vele malen langer dan in de eerste periode.

In '''Amsterdam''' is was [[lijn 51 Amsterdam Centraal Station - Amstelveen Westwijk - Amsterdam CS]] tussen de haltes Westwijk en [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]] uitgevoerd als sneltram. Vanaf station Zuid wordt werd er verder gereden als [[metro]] naar [[Amsterdam Centraal|Centraal Station]]. Voor deze lijn wordt werd gebruik gemaakt van speciale sneltrams, die zowel op het metrotraject (met derde rail) als op sneltramtraject (met bovenleiding) kunnen rijden. Om het verschil in breedte tussen de Amsterdamse metro en de sneltram te overbruggen zijn de sneltrams voorzien van inklapbare treeplanken. Vanwege de ombouw van de Amstelveenlijn rijdt lijn 51 sinds 3 maart 2019 vanuit Centraal Station niet meer verder naar Westwijk, maar naar Isolatorweg. De bovenleiding bij die sneltrams worden sindsdien niet meer gebruikt. Het traject Station Zuid - Westwijk is sinds 13 december 2020 aangesloten op het reguliere tramnetwerk en wordt gebruikt door [[Lijn 25 Amsterdam Station Zuid - Amstelveen Westwijk|lijn 25]].

In '''Rotterdam''' is een gedeelte van de metrolijn metrolijnen [[Lijn A Rotterdam Binnenhof - Schiedam CentrumVlaardingen West|A]] en [[Lijn B Rotterdam Nesselande - Schiedam CentrumHoek van Holland Strand|B]] uitgevoerd als sneltram: de aftakkingen naar Nesselande en Binnenhof zijn vanaf station Capelsebrug uitgevoerd als sneltram(tussen De Tochten en Nesselande is de lijn echter uitgevoerd als metrolijn), evenals het gedeelte Schiedam - Hoek van Holland. Hiervoor werd bij de aanleg gekozen uit bezuinigingsoogpunt, de lijn lijkt daardoor meer op een gelijkvloerse metro dan op een echte tramlijn. De rest van de lijn lijnen is uitgevoerd als metrolijnmetrolijnen. De materieelinzet bestaat uit metrostellen die voorzien zijn van een stroomafnemer voor de bovenleiding.

In '''Utrecht''' is een sneltram aangelegd tussen [[Utrecht Centraal]], Nieuwegein Zuid en IJsselstein Zuid: de SUNIJ ([[Sneltram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein]]). Oorspronkelijk was er een plan om met [[SGM|Sprinters]] te gaan rijden naar Nieuwegein (vergelijkbaar met de [[Zoetermeer Stadslijn]]). Uiteindelijk is de lijn wel door [[NS]] aangelegd (de . De infrastructuur wordt nog steeds door spoorbeheerder [[ProRail]] onderhouden), maar . Uiteindelijk werd de lijn vanaf het begin de aanleg geëxploiteerd door de busmaatschappij [[Westnederland]] (tegenwoordig , later door rechtsopvolger [[Connexxion]])en sinds december 2013 door [[U-OV]]. Voor de lijn wordt gebruik gemaakt van speciaal voor deze lijn ontwikkelde tramstellen. In 2020 werden de beide tramlijnen omgebouwd naar een normale tramlijn met lagevloertrams, die begin 2021 in gebruik genomen werd.

In de driehoek '''Zoetermeer - Den Haag - Rotterdam''' is het netwerk van [[RandstadRail]] te zien als sneltramnetwerk. Tussen Rotterdam en Den Haag ([[Hofpleinlijn]]/verlengde [[ErasmuslijnLijn E Den Haag Centraal - Rotterdam Slinge|Lijn E]]) is het te vergelijken met de uitlopers van de [[CalandlijnLijn Erasmuslijn|Erasmuslijn]] (zij het met een hogere baansnelheid en minder gelijkvloerse kruisingen). Op het traject uit Zoetermeer rijden lagevloertrams die na de Haagse binnenstad verder gaat als reguliere tram, waarmee het gedeelte tussen Den Haag Centraal en Zoetermeer te zien is als sneltram met de vrijliggende baan en hoge snelheid.

In '''België''' zijn in de steden Antwerpen, Brussel en Charleroi zogenaamde ''premetro's'' te vinden. In de binnensteden zijn tunnels aangelegd, waar trams doorheen rijden. Over het algemeen zijn dit voertuigen die ook als gewone reguliere tram (kunnen ) rijden en dit een deel van de route ook doen.'''Antwerpen''' is in de jaren '60 begonnen met het aanleggen van een premetronetwerk. Vaak wordt het systeem als metro aangeduid, echter, dat is het niet. De tramlijnen 2, 3, 5, 6 , 9 en 15 lopen in de Antwerpse binnenstad door een tunnel, die nabij het [[Antwerpen-Centraal|Centraal stationStation]] een driehoek vormt. Ondergronds stopt de tram bij de stations ''Frederik van Eeden'', ''Groenplaats'', ''Opera'', ''Diamant (Centraal Station)'', ''Plantin'', ''Astrid (Centraal Station)'', ''[[Antwerpen Handel|Handel]]'', ''Schijnpoort'', ''Sport'' en ''SportZegel''. Merk op, dat in België gewoonlijk achtervoegsels als 'straat', 'plein' of 'weg' worden weggelaten. Inmiddels wordt gewerkt aan het Pegasus-project, waarbij het de bedoeling is dat per 2015 ook tramlijn 24 ondergronds gaat, door een tunnel onder de Carnotstraat die wel is aangelegd in de jaren '80, maar nooit in gebruik is genomen. Een deel van deze tunnel is in 2015 in gebruik genomen door tram 8, die alleen de stations Zegel en Astrid bedient. De overige stations worden samen met een verlenging in 2020 in gebruik genomen. '''Brussel''' heeft ook enkele premetrolijnen. Van origine was het metrotraject Kunst-Wet/''Arts-Loi'' - Maalbeek/''Maelbeek'' een premetrotraject, maar dit is omgebouwd tot volwaardig metrotraject in 1976. Vandaar de naam ''pre''metro. De huidige tramlijnen 3 en 4 gaan door de zogenaamde Noord-Zuidverbinding, van het Noordstation/''Gare du Nord'', via Brussel-Zuid/''Midi'' naar even ten zuiden van het centrum, waar ze weer bovengronds komen. Ook in het oosten van de stad, over de ''buitenring'', loopt een ondergronds premetrotraject voor de tramlijnen 7 en 25.<br>De Noord-Zuidverbinding wordt omgebouwd tot een metrolijn (lijn 3). De stations waren hier al op voorbereid, zij beschikten deels over een hoog (metro)perron en over een laag (tram)perron. Het lage perron wordt dan ook op metrohoogte gebracht.

'''BrusselCharleroi''' heeft ook enkele premetrolijnennet als Antwerpen geen echte metro, maar wel een premetro. Van origine was Lijn M4 is volledig uitgevoerd als sneltram, op het metrotraject Kunsttrajct Sud -Wet/Parc na, en deze loopt (net als lijn M1 en M2) van ''Beaux-Arts-Loi'' - Maalbeek/tot ''MaelbeekGare du Sud'' een premetrotraject, maar dit is omgebouwd tot volwaardig metrotraject in 1976. Vandaar ook de naam ''pre''metrostukje bovengronds. De huidige tramlijnen 3 lijnen M1 en 4 M2 gaan door de zogenaamde Noord-Zuidverbindingeen deel samen met deze lijnen op in het centrum, van het Noordstation/en gaan na ''Gare du Nord'', via BrusselBeaux-Zuid/''MidiArts'' naar even ten zuiden van het centrum, waar ze weer bovengronds komen. Ook in het oosten westen van de stadagglomeratie. Deels door tunnels, deels over een vrije hoge baan. Na ''Pétria'' gaan de lijnen als enkelsporige streektramlijn door naar ''buitenringMonument'', loopt een ondergronds premetrotraject voor in de tramlijnen 23, 24 en 25voorstad Anderlues.

'''Charleroi''' heeft net als Naast de premetro hebben [[Tram van Antwerpen geen echte metro|Antwerpen]], maar wel een premetro. De lijnen 54 en 55 zijn volledig uitgevoerd als sneltram, en alleen lijn 54 loopt [[Tram van ''Beaux-Arts'' tot ''Gare du Sud'' een stukje bovengronds. De lijnen 88 Brussel|Brussel]] en 89 gaan een deel samen met deze lijnen op in het centrum, en gaan na ''Beaux-Arts'' naar het westen [[Tram van de agglomeratie. Deels door tunnels, deels over een vrije hoge baan. Na ''Pétria'' gaan de lijnen als enkelsporige streektramlijn door naar ''Monument'' in de voorstad AnderluesGent|Gent]] reguliere tramlijnen.<br><br>

===Duitsland===In '''Duitsland''' barst het kent tal van de sneltramsystemen. Vaak zijn dit volledig op zichzelf staande netwerken in steden waar geen zonder echte metro rijdt. Enigszins vergelijkbaar met de Belgische ''premetro'', lopen de lijnen in het centrum vaak ondergronds. Het Dortmundse systeem, geëxploiteerd door de ''[[DSW21'']], is hier een mooi voorbeeld van. Verschil met België is wel dat er vaak échte sneltram-rijtuigen worden gebruikt, met een hoge vloer, grotere breedte en een grotere capaciteit dan een conventionele tram.Het Duitse systeem wordt '''U-Stadtbahn''' genoemd. Dit is een afgeleide naam van het Duitse woord voor [[metro]], ''U-bahn''letterlijk Stadsspoor.

*'''[[U-Stadtbahn van Bochum|Bochum]]''' heeft één Stadtbahnlijn, lijn U35, die van het zuiden van de stad naar de iets het noordelijker gelegen plaats Herne loopt. Ook zijn er nabij het Bochumse Centraal Station enkele tramtracés ondergronds geleid. Deze lijn is de vervanging van de metersporige tramlijn 305.*'''[[U-Stadtbahn van Bielefeld|Bielefeld]]'''heeft in de jaren 80 de centrale as van het tramnetwerk in een tunnel gelegd, en alle tramhaltes omgebouwd naar haltes met hoge perrons. Later is er een vierde lijn gebouwd vanaf het Hbf.*'''[[U-Stadtbahn van Dortmund|Dortmund]]''' heeft een Stadtbahnnetwerk van 6 lijnen. Samen met twee stadstramlijnen, die ook met een ''U'' voor het lijnnummer worden aangeduid, wordt in het centrum een ondergrondse driehoek gevormd waarvanuit alle stadsdelen bereikbaar zijn.*'''[[U-Stadtbahn van Düsseldorf|Düsseldorf]]''' heeft één van de grootste Stadtbahnnetwerkeneen hoofdas waardoor verschillende lijnen lopen. Het hoofdtracé wordt gevormd door een gezamenlijk ondergronds traject van het [[Düsseldorf Hbf|Centraal Station]] naar ''Heinrich-Heine-Allee'', waarover 7 lijnen lopen. Het bijzondere aan deze tunnel is dat deze viersporig is, twee sporen naast elkaar én boven elkaar. Ook loopt er een Stadtbahnlijn naar '''[[Duisburg Hbf|Duisburg]]'''.*'''[[U-Stadtbahn van Essen|Essen]]''' heeft een Stadtbahnnetwerk dat uit drie lijnen bestaat. Het grootste deel loopt ondergronds, en sluit bij eindpunten aan op de stadstramnetwerken van Mülheim en Gelsenkirchen.*'''[[U-Stadtbahn van Frankfurt am Main|Frankfurt]]''' heeft een U-Stadtbahngescheiden sneltramnet, die door de inwoners lovend lokaal U-bahn genoemd wordt. Van alle netwerken lijkt deze dan ook het meeste op een echte metro. Een behoorlijk deel loopt ondergronds, op één na stations hebben alle stations een hoge vloer, en de lijnen kruisen elkaar ongelijkvloers. Alleen lijn U5 heeft nog een traject midden in de straat.*'''[[U-Stadtbahn van Hannover|Hannover]]'''heeft 3 van de 4 assen van het tramnetwerk omgebouwd en in het centrum van tunnels voorzien. Deze drie tunnels komen in het centrum bij de halte Kröpcke samen.*'''[[U-Stadtbahn van Köln|Köln]]''' heeft al zijn tramlijnen om laten bouwen tot U-Stadtbahn. Sommige lijnen lijken ook nog op een echte tramstraattram, lage instap, rijden over de straat, terwijl andere lijnen dan weer een hoge instap hebben, ondergronds en conflictvrije kruisingen. Uitlopers van het netwerk gaan naar '''Bonn''', dat zelf ook over een bescheiden tramnetwerk beschikt.*'''[[U-Stadtbahn van Stuttgart|Stuttgart]]'''heeft in een monsteroperatie in de jaren 70 de tramlijnen in het centrum ondergronds gelegd, en daarna lijn voor lijn van meterspoor naar normaalspoor verbouwd. In 2012 is dit project voltooid, maar het metersporige materieel is al buiten dienst gesteld. Er worden in tegenstelling tot veel andere steden nog steeds uitbreidingen gepland en gebouwd.