Wijzigingen

|vervoerders=[[NS]], [[Arriva]], [[Breng]], [[Abellio VIAS Rail NRW|AbellioVIAS]]

[[Afbeelding:Rhijnspoorweg bocht Maarn.JPG|290px|thumb|right|Tussen [[Utrecht Centraal|Utrecht]] en [[Ede-Wageningen|Ede]] loopt de spoorlijn grotendeels parallel aan de snelweg A12. Tussen [[Driebergen-Zeist|Driebergen]] en Maarsbergen doorsnijdt de lijn de Utrechtse Heuvelrug en maakt een bocht bij [[Maarn]]. Er zijn werkzaamheden gaande om de snelweg te verbreden, 19 augustus 2011.]]De '''Rhijnspoorweg''' is de spoorlijn tussen [[Amsterdam Centraal]], [[Utrecht Centraal]], [[Arnhem Centraal]], [[Zevenaar]] en de Duitse grens. Tussen Amsterdam Amstel en Amsterdam Holendrecht ligt sinds de jaren '70 het spoor van de [[metro van Amsterdam]] tussen de sporen van de Rhijnspoorweg.

De eerste plannen voor een spoorweg tussen Amsterdam en Keulen werden in 1831 gemaakt door luitenant-kolonel William Archibald Bake. Deze spoorweg zou van Amsterdam via Amersfoort, Arnhem en Doesburg richting Pruisen moeten lopen. Deze aanbesteding mislukte echter. De behoefte van een spoorlijn tussen Amsterdam en Keulen bleef desondanks wel bestaan omdat de vaarwegen van en naar Amsterdam verre van ideaal waren. In 1836 werd bij koninklijk besluit een staatscommissie opgericht om het belang van en de mogelijkheid tot het aanleggen van spoorwegen in Nederland te onderzoeken. Hoewel staatsaanleg zeker niet de voorkeur had, zag men een uitzondering voor de lijn tussen [[Amsterdam Centraal|Amsterdam]] en [[Arnhem Centraal|Arnhem]]. In 1838 werd een ontwerp ingediend voor deze spoorlijn, inclusief zijtak van [[Utrecht Centraal|Utrecht]] naar [[Rotterdam Centraal|Rotterdam]], maar de hoge kosten in combinatie met de enorme aflossing van de staatsschuld zorgde ervoor dat de plannen in de Tweede Kamer ruim verworpen werden. Op 30 april 1838 gelaste koning Willem I echter de aanleg van de spoorlijn (zonder de zijtak naar Rotterdam). De spoorleg zou vanaf Amsterdam via [[Abcoude]] en [[Breukelen]] naar Utrecht lopen en vanaf daar via [[Maarn]], [[Maarsbergen]] en onderlangs de Wageningse Berg naar Arnhem lopen.

Vijf dagen na opening van de lijn werd deze overgedragen aan particulieren, met name Engelse bankiers, die de concessie onderbrachten in de [[Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij]] (NRS). De grootste wens van de NRS was het doortrekken van de spoorlijn naar Pruisen. Door [[Oberhausen Hbf|Oberhausen]] liep een lijn van het Cöln-Mindener Eisenbahn-Gesellschaft (CME); het NRS wenste daar op aan te sluiten. Het NRS zou dan vanaf Arnhem oostwaarts naar Zevenaar bouwen; het CME zou via [[Wesel]] een lijn naar Nederland aanleggen. Probleem hierbij was het breedspoor in Nederland en het normaalspoor in Pruisen. Pas in 1851 werd een verdrag met Pruisen getekend voor de aanleg van het verbindingsstuk van de spoorlijnen van de NRS en de CME. Uiteindelijk werd op 15 februari 1856 het traject tussen Arnhem en Elten geopend. Tussen Amsterdam en Arnhem werd het spoor hierbij ook versmald; het overgebleven materiaal van de versmalling werd gebruikt voor de aanleg van een tweede spoor tussen Utrecht en Arnhem; het traject tussen Amsterdam en Utrecht werd tussen 1867 en 1872 verdubbeld.

{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnL|png}} | ''[[VeenendaallijnSpoorlijn Kesteren - Amersfoort]] naar [[Rhenen]]''}}

{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvL|png}} | ''[[Betuweroute|Goederenlijn]] van [[Rotterdam]]'' }}

{{RouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rsGr|png}} | ''Grens Nederland - Duitsland'' }}{{TreinRouteRij| {{Rimg|rer}}{{Rimg|rn0rs0}} | Emmerich-Elten }}