Wijzigingen

|stations=5839

[[Bestand:CAF Duivendrecht.JPG|290px|thumb|right|Rijdende metro's op station [[Duivendrecht]]]]Het [[metro|metronet]] van Amsterdam bestaat uit 5 lijnen, en heeft een lengte van 53,2 42 kilometer. Het eerste deel van het net is geopend op 14 oktober 1977, toen de trajecten [[Amsterdam Weesperplein|Weesperplein]]-[[Amsterdam Gaasperplas|Gaasperplas]] en Weesperplein-[[Amsterdam Holendrecht|Holendrecht]] in gebruik werden genomen. Het netwerk wordt geëxploiteerd door stadsvervoerder [[GVB]].

*Een '''Noord-Zuidlijn''', die in twee takken in Noord zou beginnen die bij het Buikslotermeerplein zouden samenkomen en dan naar het Centraal Station zouden leiden. Vervolgens gingen de takken bij het Weteringcircuit weer uit elkaar. De linkertak voerde naar het Haarlemmermeerstation, de [[Amsterdam Amstelveenseweg|Amstelveenseweg]] en Amstelveen, de rechter liep via de Ferdinand Bolstraat naar het Europaplein en [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]] naar het zuiden van Amstelveen, waar de lijnen weer samenkwamen vlak voor het eindpunt in Schiphol Oost. Het deel Noord-Station Zuid is op 22 juli 2018 in gebruik genomen als lijn [[Noord/Zuidlijn|M52]]. Het gedeelte Station Zuid-Marne is in 1990 geopend als sneltramlijn [[Lijn 51 Amsterdam CS Centraal Station - Amstelveen Westwijk|M51]].

Voorlopig was de Oostlijn voltooid. In 1993 echter werd er nog een station toegevoegd: [[Duivendrecht]]. Dit station werd geopend op de plek waar de spoorlijn [[Amsterdam Centraal|Amsterdam]]-[[Utrecht Centraal|Utrecht]] kruiste met de nieuwe Zuidtak ([[Schiphol Airport]]-[[Weesp]]). Ook de metro kreeg een plekje in dit station. Het 700 meter noordelijker gelegen metrostation Duivendrecht kreeg nu de nieuwe naam 'Van der Madeweg'. Nog heel lang heeft op de naamborden de toevoeging ''Duivendrecht Centrum'' onder de naam gestaan.

Door de problemen die ontstonden na de aanleg van Oostlijn, werd besloten die lijn wel af te bouwen, maar verder geen metro's meer aan te leggen. Toch kwamen er nog uitbreidingen van het metronet met de komst van lijn 51. Amstelveen wilde graag een metro, maar Amsterdam niet, het begrip 'metro' lag nog altijd gevoelig. En dus werd er voor een tussenvorm gekozen. Lijn 51 opende op 1 december 1990 en reed het traject Centraal Station-[[Amstelveen Poortwachter|Poortwachter]], dat in de wijk Middenhoven in Amstelveen ligt. Na Spaklerweg buigt boog de metrolijn af van de Oostlijn, en via de stations [[Amsterdam Overamstel|Overamstel]] en [[Amsterdam RAI|Station RAI]] komt kwam de lijn bij [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]]. Tot hier is was de lijn een volwaardige metro, maar op dit station bouwen bouwden de stellen zich om tot [[sneltram]]. De pantografen gaan gingen omhoog en de treeplanken worden werden ingeklapt. Dit laatste omdat de perrons aan het sneltramtraject slechts geschikt zijn waren voor 2,65 meter breed materieel, maar de andere stations voor materieel van 3 meter. De metro rijdt reed nu verder als sneltram. Het verschil met de metro is was dat het traject niet conflictvrij iswas: gelijkvloerse overwegen en gelijkvloerse kruisingen met andere sporen. Ook [[Lijn 5 Amsterdam, Centraal Station - Amstelveen, Binnenhof|stadstramlijn 5]] rijdt reed van Station Zuid mee over de sneltramsporen, tot [[Amstelveen Oranjebaan|Oranjebaan]]. Voor het sneltrambedrijf zijn waren de stellen uitgerust met een bel en knipperlichten. Over een vrije trambaan, maar wel met gelijkvloerse kruisingen met wegen, rijdt reed de sneltram naar Poortwachter.

Op 13 september 2004 is werd de lijn met drie haltes verlengd, [[Amstelveen Spinnerij|Spinnerij]], [[Amstelveen Sacharovlaan|Sacharovlaan]], en het nieuwe eindpunt [[Amstelveen Westwijk|Westwijk]].

Langs de Westerringspoorbaan naar Station Zuid is halverwege de jaren '90 de Ringlijn aangelegd, waar metro 50 de lijnen M50 en M51 nu rijdtrijden. De lijn ligt geheel bovengronds en loopt van Isolatorweg naar GeinStation Zuid. Tussen Station Zuid en Overamstel wordt over de sporen van lijn 51 gereden, tussen Van der Madeweg en Gein rijdt de lijn mee met metro 54. Tussen Overamstel en Van der Madeweg zijn twee sierlijke hoge verbindingsbogen aangelegd. Oorspronkelijk werd deze lijn een sneltramlijn genoemd, nog steeds omdat het begrip 'metro' gevoelig lag in de Amsterdamse politiek. Toch ligt de lijn geheel conflictvrij , geëlektrificeerd met derde rail en is dus een volwaardige metrolijn. Het werd geopend op 1 juli 1997. Ook op deze lijn waren de perrons slechts geschikt voor materieel dat 2,65 meter breed is, en de hiervoor bestelde [[GVB S3/M4|CAF]]-metro's passen hier goed op. De lijn bleek echter ongekend populair te zijn, en al snel werd er een strook van alle perrons afgezaagd zodat ook het 3 meter brede [[Zilvermeeuw|LHB]]-materieel hierop kon rijden, die hebben een grotere capaciteit. Nog steeds wordt laatstgenoemd materieel vast ingezetNa het ter zijde stellen van de LHB-metro's verscheen zijn opvolger, al hebben de CAFjes wel Metropolis (M5) op de overhandlijn. Materieel wordt nu gemengd ingezet.

<br>Materieel: [[BN]], [[GVB S3/M4|CAF]], [[Metropolis]]

<br>Lengte: 19 18,5 kilometer

<br>Materieel: [[GVB S1/S2|BN]], [[GVB S3/M4|CAF S3]], [[Metropolis]]

<br>Instappers per dag: 72105.000 (tellingen in de eerste week na de opening)

[[Afbeelding===Feiten en cijfers===*Kortste stationsafstand:Roltrap VijzelgrachtNieuwmarkt - Waterlooplein, 550 m*Langste stationsafstand: Amstelveenseweg - Henk Sneevlietweg, 2.JPG|thumb|right|300px|Met een lengte 270 m*Langste ondergrondse stationsafstand: De Pijp - Europaplein, 1.390 m*Diepste station: De Pijp, perron richting Station Zuid, NAP -26*Drukste station: Centraal Station, 89.570 reizigers per dag*Rustigste station: Verrijn Stuartweg, 1.609 reizigers per dag*Oudste traject: Venserpolder - Verrijn Stuartweg, in 1973 als testbaan in gebruik genomen.<br>Het talud van 47 meter heeft station [[Amsterdam Vijzelgracht|Vijzelgracht]] de langste roltrappen ringspoorlijn was echter al in de jaren 1930 gereed!<br>Op de ondergrondse stations van de Benelux. 14 mei 2018Oostlijn (Centraal Station t/m Wibautstraat) wordt licht klassieke muziek gedraaid.]]

<br> De renovatie van station Ganzenhoef bleek echter flink veel geld te kosten. Zoveel geld, dat alleen de oostelijke toegang van station [[Amsterdam Reigersbos|Reigersbos]] nog volgens dezelfde stijl werd afgebouwd, maar de rest van het project 'Metromorfose' werd stilgelegd.

<br>De andere stations langs de Oostlijnen, met uitzondering van de stations die met de NS worden gedeeld, zullen zijn in de periode maart 2016 - 2018 grondig worden opgeknapt in het kader van het project 'Renovatie Oostlijn' (ROL). Hierbij wordt is de oorspronkelijke brutalisme-architectuur behouden, maar wel verbeterd. Hoekjes worden zijnn rechtgetrokken, ruimtes worden zijn beter uitgelicht, liften worden zijn van glas. Informatie-elementen worden werden weer op logische plaatsen geclusterd neergezet, en de algehele informatievoorziening wordt is vernieuwd. Station Holendrecht werd als eerste aangepakt, waarna de stations Centraal en Van der Madeweg volgden. Station Gein is was als laatste aan de beurt en zal is eind 2018 voltooid zijn.

De huisstijl van 2008 is alleen nog aan te treffen op perronwandbordjes op het sneltramtraject station Wibautstraat. De laatste borden van de M51 te vinden en op het Centraal Station. Het oude type M.O.L. is er ook waren nog, alleen tot eind 2018 op de stations Nieuwmarkt t/m Waterlooplein en Wibautstraat. Deze ondergrondse stations krijgen hun nieuwe borden tegelijk met hun stationsrenovatie in 2016-2018. In dat jaar zal Amsterdam weer één complete, consequent toegepaste huisstijl hebbenaan te treffen maar zijn inmiddels helemaal verdwenen.

| Voor de nieuwe sneltramlijn 51 zijn in 1989/1990 nieuwe metro's besteld van het type [[GVB S1/S2|BN]]. Bijzonder hieraan is dat ze als metro kunnen rijden en als sneltram (met stroomafname van de derde rail respectievelijk bovenleiding). Ze dragen de nummers 45 - 69 en zijn in twee series geleverd, S1 en S2. Ze hebben een lengte van 31 meter en zijn 2,65 meter breed. Omdat ze smaller zijn dan de LHB-metro's die op de rest van het metronet reden, zijn ze voorzien van treeplanken om het breedteverschil op de metrostations te kunnen overbruggen. Bij Station Zuid worden deze ingeklapt omdat de stations op het sneltramtraject in Amstelveen wel geschikt zijn voor 2,65 meter breed materieel. Vanwege dit sneltramtraject zijn de treinen voorzien van een trambel en richtingaanwijzers. Na het afstoten van het sneltramtraject in maart 2019 zijn deze verwijderd.| [[Afbeelding:BN Overamstel<br>Dit materieel is in principe alleen op de lijnen M50 en M51 te vinden.JPG|290px|Een BN-stel bij [[Overamstel]], 24 februari 2010.]]

| In 1996/1997 zijn de [[GVB S3/M4|CAF]]-metro's geleverd voor bedrijf op de in 1997 geopende Ringlijn. De nummers 70 - 73 vormen de serie S3 en zijn voorzien van een pantograaf, waardoor ze ook geschikt zijn om op lijn 51 te rijden. De nummers 74 - 106 zijn de serie M4. Ook dit materieel is slechts 2,65 meter breed en ze zijn daarom ook voorzien van treeplanken voor op het metronet. Anders dan de rest van het wagenpark hebben deze metro's slechts twee deuren per wagen in plaats van drie of vier, hetgeen de doorstroming niet ten goede komt. De M4-metro's zijn voornamelijk op lijn M50 alle lijnen te vinden en in mindere mate ook op behalve de lijnen M53 en M54M52.| [[Afbeelding:CAF 53.JPG|290px|Twee CAFjes rijden onder station [[Duivendrecht]] langs, 23 februari 2010.]]

| Ter vervanging van het LHB-materieel zijn op 18 februari 2010 nieuwe metrotreinen besteld bij de Franse fabrikant Alstom. De eerste 28 stellen vormen de serie M5. Later volgt nog een tweede serie van 12 stellen, serie M6, voor de Noord/Zuidlijn. De metro's, uit de ''Metropolis''-familie van Alstom, bestaan uit 6 bakken en zijn volledig doorloopbaar. Ze zijn 116 meter lang en bieden plaats aan 960 personen. De eerste metro is in 2012 geleverd, waarna er enkele maanden proefgereden werd. In 2015 zijn alle LHB-metro's vervangen, die tegen die tijd bijna 40 jaar oud waren. Deze metro's zijn momenteel op alle metrolijnen aan te treffen, op lijn M52 zijn ze zelfs het enige ingezette type.| [[Afbeelding:Metropolis Asa.JPG|290px|Metropolis bij het binnenrijden van het [[Amsterdam Amstel|Amstelstation]], 20 augustus 2014.]]

[[Afbeelding:Derde rail.jpg|290px|thumb|right|De metro neemt met een stroomafnemer aan de onderzijde van het voertuig stroom af van de derde rail.]]Het metronet is in bedrijf van 5:30 uur 's morgens tot 0:30 uur 's nachts. Er Op de lijnen M50, M51, M53 en M54 wordt gewoonlijk een 10-minutendienst gereden op alle dagen van de week. Vóór In de avondspits spitsuren wordt deze de frequentie verhoogd naar een 8-minutendienst. Na 20:00 uur, en in het weekend ook tot 10:00 uur, tijdens de beide spitsen is er wordt een 7,5 12-minutendienstgereden. Op het gezamenlijke traject van de Deze vier lijnen M51rijden veel samen op gemeenschappelijke trajecten, M53 en M54, tussen Centraal Station en Spaklerweg, betekent dit dus dat er elke 2,5 minuut een metro langskomtwaardoor de frequentie daar twee of drie keer hoger ligt. <br>Lijn M52 is rijdt als enige geheel los van andere lijnen en heeft een uitzondering en rijdt altijd afwijkende dienstregeling: gewoonlijk elke 6 zes minuten, 's avonds . In het weekend tot 10:00 uur en dagelijks na 22 :15 uur elke wordt er een 7,5-minutendienst gereden.

De allervroegste rit op werkdagen vertrekt om 5:17 30 uit [[Amsterdam ZuidNoord|ZuidNoord]] naar [[WestwijkAmsterdam Zuid|Station Zuid]], de allerlaatste rit van de dag komt om 1:10 aan in Noord.

Op de lijnen M50, M52M51, M53 en M54 wordt gewoonlijk met zeswagentreinen gereden bestaande uit de types [[GVB S3/M4|CAF]] en [[Metropolis]]. Ook vierwagentreinen CAF en BN kunnen voorkomen. De types rijden gemengd, alleen lijn M52 rijdt alleen met Metropolissen. Langere treinen zijn technisch mogelijk maar komen in de reizigersdienst nooit voor in verband met de perronlengte (150 meter op de Oostlijnen, 125 meter op de Ring- en Noord-Zuidlijn).Op lijn M51 wordt gewoonlijk met vierwagentreinen gereden, al komt incidenteel een losse trein (tweewagentrein) ook voor. Ook hier zijn langere treinen technisch mogelijk maar de stations op het sneltramdeel zijn slechts 65 meter lang, precies lang genoeg voor een vierwagentrein.

| [[Afbeelding:M50.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Amsterdam Arent Janszoon Ernststraat|Arent Janszoon Ernststraat]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Amstelveen Brink|Brink]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Bullewijk|40px]]| [[Amsterdam Bullewijk]]

| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]][[Afbeelding:Veer.png|30px]]|- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Amsterdam De Boelelaan/VU|De Boelelaan/VU]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam RAI|RAI]]| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Trein.png|30px]][[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]Reigersbos|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]| [[Amsterdam Reigersbos]]

| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:M51.png|40px]]

| [[Amsterdam RAI|Station RAI]]| [[Afbeelding:M50.png|40px]][[Afbeelding:sneltramM51.png|40px]]| [[Amstelveen SpinnerijAfbeelding:Trein.png|Spinnerij30px]][[Afbeelding:Tram.png| 30px]][[Afbeelding:M51BUS.png|40px30px]]|

| [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Uilenstede]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:sneltram.png|40px]]| [[Duivendrecht Van Boshuizenstraat]]| [[Afbeelding:M51.png|40px]]| [[Afbeelding:Tram.png|30px]][[Afbeelding:BUS.png|30px]]|- | [[Afbeelding:M.png|40px]]der Madeweg| [[Van der Madeweg]]

| [[Afbeelding:M.pngAmsterdam Venserpolder|40px]]| [[Venserpolder]]

| [[Afbeelding:M.pngDiemen Verrijn Stuartweg|40px]]| [[Verrijn Stuartweg]]

Eén van de meest bekende en mysterieuze stations is wel station [[Amsterdam Weesperplein|Weesperplein]]. Onder het huidige station ligt namelijk nóg een station, dat nooit in gebruik is genomen. Het in ruwbouw gebouwde station ligt dwars onder het huidige, en is tegelijk met de rest van het station in de jaren '70 gebouwd, als voorbereiding voor een eventuele Oost-Westlijn. Wanneer men de trappen afgaat richting het perron, is een ruime soort hal te zien. Hier was plek om roltrappen te bouwen naar het onderliggende perron.

<br> Naast Weesperplein zijn ook de stations [[Amsterdam Nieuwmarkt|Nieuwmarkt]] en [[Amsterdam Wibautstraat|Wibautstraat]] zijn zó gebouwd dat ze hermetisch afgesloten konden worden en als schuilbunkers voor 6000 personen per station konden dienen.

<br>De ringlijn kan worden gesloten tot een échte ringlijn door het traject tussen Centraal en Isolatorweg af te bouwen. Ook dit kan op een duren dure of goedkope manier: langs de treinsporen met een bovengronds station Westerpark, of grotendeels ondergronds langs de Houthavens.