Wijzigingen

[[Afbeelding:CSA2.jpg|200px|thumb|De allereerste CSA, nu museumbus bij [[BRAM]]]][[Afbeelding:CSA1.jpg|200px|thumb|Een CSA-I van de laatste series, herkenbaar aan de vierkante koplampen en de grote filmkast (op de foto de voormalige [[GVU]] 391, nu actief bij Merites)]][[Afbeelding:CSA4.jpg|200px|thumb|Een CSA-II in de originele kleuren, ex-[[HTM]], nu van touringcarbedrijf Meering]][[Afbeelding:CSA3.jpg|200px|thumb|De BBA 293, een CSA-II die dienst deed van 1986 tot 2007. In zijn laatste levensjaren is deze bus nog in de nieuwe kleuren van de [[:Categorie:Stadsdienst Tilburg|Tilburgse stadsdienst]] gespoten]] CSA staat voor '''Commissie Standaardisering Autobusmaterieel'''. Deze commissie is in de jaren '60 opgericht door de landelijke overheid en de stadsvervoerbedrijven van Amsterdam (GVB), Rotterdam (RET) en Den Haag (HTM). Het doel was kostenbesparing, wat werd bereikt door de ontwikkelkosten van een nieuw bustype te spreiden en reserveonderdelen gezamenlijk in te kopen. Uit de ontwikkelingen van de CSA vloeide in 1966 de aflevering van GVB-bus 301 voort, de eerste standaardstadsbus of CSA-bus. Intussen was ook het GVU uit Utrecht al toegetreden. De CSA zou met een tamelijk ongewijzigd uiterlijk worden gebouwd tot 1983. De grootste tussentijdse wijzigingen waren een grotere filmkast en andere koplampen. Het merendeel van de bussen werd gebouwd door Hainje op een DAF-chassis, maar er bestonden ook uitvoeringen met bijvoorbeeld een Volvo-motor , Mercedes-chassis of een Den Oudsten-carrosserie.

In 1982 werd de tweede generatie van de CSA-bus gepresenteerd. Het meest in het oog springende verschil is de geheel andere voorruit. Waar de CSA-I een horizontaal verdeelde voorruit met een 'hoek' had, kreeg de CSA-II een verticaal verdeelde ruit. Ook verschoot de bus in de meeste steden van kleur: was de CSA-I in de meeste steden wijnrood, nu werd voor tomaatrood gekozen. Er waren echter al eerder steden geweest (zoals Dordrecht) die de bussen in een andere kleur kleurstelling hadden. In veel gevallen werden de laatste series CSA-II ook in de nieuwe bedrijfskleuren die eind jaren '80 onstonden ontstonden afgeleverd.

Voor verschillende steden heeft Hainje op basis van de CSA-II-carrosserie ook minibusjes gebouwd, op DAF en Neoplan-chassis. Deze reden onder andere in Sittard, Heerlen, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Twente , Assen en Leeuwarden(?, Emmen. Ook de Fram had ze in gebruik voor de stadsdienst in ieder geval bij Drachten; overgenomen van de FRAM, nazoeken)Zuidooster.

Door de vele nieuwe technieken die in de jaren '80 ontstonden stopte de productie al in 1988. Er werd nog wel een CSA-III (meestal [[Hainje ST2000]] genoemd) ontwikkeld, maar deze werd niet echt een succes.

===AfbeeldingenNummerreeksen en inzet==={plaatjes}In 2007 zijn bij Veolia de laatste CSA's uit de actieve reizigersdienst verdwenen. Er rijden nog enkele exemplaren bij toerbedrijven. Ook zijn veel bussen geëxporteerd.