59.815
bewerkingen
Wijzigingen
→Bus
|naam=Amsterdam Centraal
|geopend=15 oktober 1889
|vervoerders=[[NS Reizigers]] , [[NS International]], [[Thalys]], [[Eurostar]]
}}
Station [[Amsterdam Centraal]] is het grootste en drukste station van Amsterdam. Tegelijkertijd is het station het drukste binnen Nederland. Vele treinen hebben hier een tussenstop of het station als eindpunt. Dit station is het beginpunt van de [[Rhijnspoorweg]] naar Arnhem.
<br>Het door Pierre Cuypers ontworpen stationsgebouw is geopend op 15 oktober 1889. De vanuit het westen en oosten komende spoorlijnen eindigden vóór die tijd op de tijdelijke eindstations [[Amsterdam Westerdok|Westerdok]] en [[Amsterdam Oosterdok|Oosterdok]]. Door de opening van het Centraal Station zijn deze spoorlijnen aan elkaar geknoopt. Het stationsareaal is gebouwd op drie kunstmatig aangelegde eilanden.
<br>De centrale stationshal is vernoemd naar de architect en heet daarom ook wel Cuypershal. Vanuit deze hal gaat een middentunnel onder alle perrons door en vanuit deze, en ook vanuit de aan de zijkant gelegen west- en oosttunnel, zijn alle perrons bereikbaar. Tussen deze tunnels door lopen de IJ- en Amstelpassage die geen toegang geven tot de perrons, maar waardoor men zonder OV-chipkaart door het station heen kan lopen.
Het station en directe omgeving was decennialang een grote bouwput, vanwege de op 22 juli 2018 geopende [[Noord/Zuidlijn]]. Daarnaast is het busstation van de Centrum- naar de IJzijde van het stationsgebouw verhuisd. Aanstaande projecten zijn de bouw van een ondergrondse fietsenstalling onder het Open Havenfront en het herinrichten van de wisselstraten ten westen en ten oosten van het station waardoor de lijnvoering ontvlochten kan worden en treinen sneller kunnen binnenkomen en vertrekken. Hierbij worden de perrons verbreed en perronloze middensporen opgeheven.
== Dienstregeling 2019 2021 ==
=== Richting Zaandam / Hoorn - Enkhuizen ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .04 | 2200 | [[Vlissingen]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .11 | 4800 | [[Alkmaar]] - [[Hoorn]] |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .19 20 | 2100 | [[Den Haag Centraal]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .26 | 5400 | [[Zandvoort aan Zee]] |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .34 | 2200 | [[Vlissingen]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .41 | 4800 | [[Alkmaar]] (- [[Hoorn]]) |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .49 50 | 2100 | [[Den Haag Centraal]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .56 | 5400 | [[Zandvoort aan Zee]] |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
}}
=== Richting Schiphol ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .00 | 5800 | [[Hoofddorp]] |14b/15b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .08 | 900 | [[Breda]] |14a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .12 11 | 4600 | [[Den Haag Centraal]] |14b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}3.
{{PatRij1 | .22 | 1000 | [[Rotterdam Centraal]] |11a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .30 | 5800 | [[Hoofddorp]] |14b/15b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .38 | 900 | [[Breda]] |14a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .42 41 | 4600 | [[Den Haag Centraal]] |14b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .53 | 1000 | [[Rotterdam Centraal]] |11a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}
}}
=== Richting Weesp - Hilversum / Almere ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .00 | 1500 | [[AmersfoortCentraal]] (- [[Deventer]]) (1x/2 uur doordeweeks) |11b| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .00 | 140 | [[Berlin Ostbahnhof]] (1x/2 uur; soms als [[Treinserie 240 ({{drgljaar}})|240]]) |10a| [[Intercity]] | [[NS International]]}}
{{PatRij1 | .07 08 | 2600 | [[Almere Centrum]] |11b/13b| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .10 11 | 15800 | [[Amersfoort Vathorst]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .23 | 14600 | [[Zwolle]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .30 | 1500 | [[AmersfoortCentraal]] (- [[Deventer]]) |11b| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .37 38 | 2600 | [[Almere Centrum]] |13b| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .40 41 | 15800 | [[Amersfoort Vathorst]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .53 | 14600 | [[Zwolle]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}}}
{{PatRij1 | .05 | 800 | [[Maastricht]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .08 | 7400 | [[Rhenen]] (tot 19:30 ma-vr) |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .11 10 | 2900 | [[Maastricht]] (na 19:30) |44b| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .14 | 3900 | [[Heerlen]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .19 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .24 | 3000 | [[Nijmegen]] |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .35 | 800 | [[Maastricht]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .39 /.41 | 7400 | [[Rhenen]] (tot 19:30 ma-vr) |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .41 40 | 2900 | [[Maastricht]] (na 19:30) |44b| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .45 | 3900 | [[Heerlen]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .49 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatTop |
{{PatRij1 | .15 | 9300 | [[Paris-Nord]] |15a| [[Thalys]] | [[NS International]]}}
{{PatRij1 | .25 | 9200 | [[Brussel-Zuid]] |13a15a| [[Intercity direct]] | [[NS International]]}}{{PatRij1 | .38 | 100 | [[Frankfurt (M) Hbf]] (soms als [[Treinserie 200 ({{drgljaar}})|200]]) |2/5a2b| [[ICE]] | [[NS International]]}}{{PatRij1 | .48 46 | 9100 | [[London St. Pancras International]] (7:48 en 16:483x/dag) |15| [[Eurostar]] | [[Eurostar]]}}
}}
=== Nachtnet ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .19 | 1400 | [[Utrecht Centraal]] |11a7a| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .48 25 | 21500 | [[Utrecht Centraal]] (vr/za-nacht om 2:25) |5a| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .46 | 1400 | [[Rotterdam Centraal]] |11a7a| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .50 | 22200 | [[Haarlem]] (vr/za-nacht om 2:50 en 3:50) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
}}
{{PatVoetnoot}}
{{HistBedienLink}}
===Volgende stations===
[[Amsterdam Sloterdijk]]-hoog ''5.3 km richting Schiphol''
|afkorting=CS
|metronetwerk=[[Metro van Amsterdam|Amsterdam]]
|lijn=[[Afbeelding:M51.png|45px|link=Lijn 51 Amsterdam, Centraal Station - Isolatorweg|M51]], [[Afbeelding:M52.png|45px|link=Lijn 52 Amsterdam, Noord - Station Zuid|M52]], [[Afbeelding:M53.png|45px|link=Lijn 53 Amsterdam, Gaasperplas - Centraal Station|M53]], [[Afbeelding:M54.png|45px|link=Lijn 54 Amsterdam, Gein - Centraal Station|M54]]|overstap=Ja
}}
Metrostation Amsterdam Centraal is het drukste metrostation van Amsterdam, in het derde kwartaal van 2018 passeren er op werkdagen gemiddeld 89.570 reizigers door de poortjes.
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Station Amsterdam Centraal|type=Metro}}
Met de Noord-/Zuidlijn, werd het aanbod op het Centraal Station uitgebreid met metrolijn M52 die in de richtingen [[Amsterdam Zuid|Station Zuid]] en het [[Amsterdam Noord|Noord]] gaat. Dwars op de bestaande metrolijn, één niveau lager, ligt het station voor deze lijn, dat bestaat uit twee zijperrons die midden onder het Centraal Station liggen op 17 meter diepte. Aan de noordzijde hebben de perrons toegangen richting de IJhal, het busstation en de veerdiensten, aan de zuidzijde is een grote hal (bijgenaamd ''de Kathedraal'') met toegangen naar de Oostlijn en de verdeelhal. Opening De opening was op 22 juli 2018.
''[[Metro van Amsterdam|Klik hier voor een uitgebreid artikel over de Amsterdamse metro.]]''
{{HistMetroLink}}
===Volgende stations===
[[Afbeelding:M51.png|30px|]][[Afbeelding:M53.png|30px|]][[Afbeelding:M54.png|30px|]] [[Amsterdam Nieuwmarkt|Nieuwmarkt]] >> ''(850m richting Gaasperplas/Gein/Isolatorweg)''
<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]] [[Amsterdam Rokin|Rokin]] >> ''(1100m richting Station Zuid)''
<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]]<< [[Amsterdam Noorderpark|Noorderpark]] ''(1740m richting Buikslotermeerplein)''
|vervoerders=[[GVB]]
}}
Het stationsplein is verdeeld in twee delen: een westzijde en een oostzijde. Beide keerlussen zijn voorzien van vier sporen.
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Tram Westzijde)|type=Tram}}
=== Stationsplein oost Oost (van/naar Damrak of De Ruyterkade) ===
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Tram Oostzijde)|type=Tram}}
== Bus ==
=== Busplatform CS Busstation IJzijde ===
{{BusstationInfo
|naam=Centraal Station IJzijde
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam (2012-2024)|Stadsvervoer Amsterdam]], [[Concessie Waterland (2012-2021)|Waterland]], [[Concessie Zaanstreek (2011-2021)|Zaanstreek]], [[Concessie Amstelland-Meerlanden (2018-20272032)|Amstelland-Meerlanden]], [[Concessie Busvervoer Almere (2018-2027)|Busvervoer Almere]]|vervoerders=[[GVB]], [[EBS]], [[Connexxion]], [[Keolis Nederland]]
|vorm=Eilandbusstation
|type=statisch
}}
<gallery mode="packed-hover" widths="210px" heights="160px">
Busstation IJSEI.JPG|Het busstation aan de IJ-zijde IJzijde van Amsterdam Centraal, 20 augustus 2014.Busstation IJSEI kap.JPG|De imposante kap over het busstation, waar in grote letters het woord 'AMSTERDAM' op staat gezien vanaf het IJ, 20 augustus 2014.
</gallery>
Op 13 december 2009 werd busstation IJzijde geopend. Het busstation bij het Prins Hendrikplantsoen werd gesloten op 22 juli 2018, tegelijk met de ingebruikname van de [[Noord/Zuidlijn]]. Aan de centrumzijde van het station bevindt zich wel Wel bleef er een tweede halte aan de Prins Hendrikkade voor enkele nachtbuslijnen van het GVB, die eveneens op busstation IJzijde halterenlangeafstandsbussen.
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal IJzijde|type=Bus}}
=== Prins Hendrikplantsoen (langeafstandsbussen) Langeafstandsbussen ===De langeafstandsbussen stoppen aan de Prins Hendrikkade, aan de voorzijde van het station.{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|type=Langeafstandsbus|halte=Amsterdam Centraal (Prins Hendrikplantsoen)|type=Langeafstandsbus}}
{{HistBusLink}}
|naam=Centraal Station
|plaats=Amsterdam
|concessie=''geen''[[Concessie IJ- en Noordzeekanaalveren (2019-2024)|IJ- en Noordzeekanaalveren]]
|vervoerders=[[GVB]]
}}
Aan de ''De Ruijterkade'' aan de IJ-zijde IJzijde van het station ligt een aantal steigers waar de volgende veren vertrekken:
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (veer)|type=Veer}}