59.992
bewerkingen
Wijzigingen
→Bus
|naam=Amsterdam Centraal
|geopend=15 oktober 1889
|verkorting=Asd
|fecode=058
|vervoerders=[[NS Reizigers]] , [[NS International]] en , [[Thalys]]., [[Eurostar]]
}}
Station [[Amsterdam Centraal]] is het grootste en drukste station van Amsterdam. Tegelijkertijd is het station het drukste binnen Nederland. Vele treinen hebben hier een tussenstop of het station als eindpunt. Dit station is het beginpunt van de [[Rhijnspoorweg]] naar Arnhem.
<br>Het door Pierre Cuypers ontworpen stationsgebouw is geopend op 15 oktober 1889. De vanuit het westen en oosten komende spoorlijnen eindigden vóór die tijd op de tijdelijke eindstations [[Amsterdam Westerdok|Westerdok]] en [[Amsterdam Oosterdok|Oosterdok]]. Door de opening van het Centraal Station zijn deze spoorlijnen aan elkaar geknoopt. Het stationsareaal is gebouwd op drie kunstmatig aangelegde eilanden.
<br>De centrale stationshal is vernoemd naar de architect en heet daarom ook wel Cuypershal. Vanuit deze hal gaat een middentunnel onder alle perrons door en vanuit deze, en ook vanuit de aan de zijkant gelegen west- en oosttunnel, zijn alle perrons bereikbaar. Tussen deze tunnels door lopen de IJ- en Amstelpassage die geen toegang geven tot de perrons, maar waardoor men zonder OV-chipkaart door het station heen kan lopen.
Het station en directe omgeving is was decennialang een grote bouwput, omdat vanaf vanwege de op 22 juli 2018 de geopende [[Noord/Zuidlijn]] hier halteert. Daarnaast verhuist is het busstation van de Centrum- naar de IJzijde van het stationsgebouwverhuisd. Aanstaande projecten zijn de bouw van een ondergrondse fietsenstalling onder het Open Havenfront en het herinrichten van de wisselstraten ten westen en ten oosten van het station waardoor de lijnvoering ontvlochten kan worden en treinen sneller kunnen binnenkomen en vertrekken. Hierbij worden de perrons verbreed en perronloze middensporen opgeheven.
== Dienstregeling 2018 2021 ==
=== Richting Zaandam / Hoorn - Enkhuizen ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .06 | 4500 | [[Enkhuizen]] (middagspits) |7a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .09 | 3000 | [[Den Helder]] |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .13 | 4000 | [[Uitgeest]] |7a| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .19 | 3900 | [[Enkhuizen]] (tot 19:30) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .23 | 4700 7400 | [[Uitgeest]] (tot 19:30 ma-vr) |7a| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .23 | 2900 | [[Enkhuizen]] (na 19:30) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .28 29 | 800 | [[Alkmaar]] (- [[Schagen]] (- [[Den Helder]])) (tot 19:30) |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .36 | 4500 | [[Enkhuizen]] (middagspits) |7a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .39 | 3000 | [[Den Helder]] |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .43 | 4000 | [[Uitgeest]] |7a| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .49 | 3900 | [[Enkhuizen]] (tot 19:30) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .53 | 4700 7400 | [[Uitgeest]] (tot 19:30 ma-vr) |7a| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .53 | 2900 | [[Enkhuizen]] (na 19:30) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .58 59 | 800 | [[Alkmaar]] (- [[Schagen]] (- [[Den Helder]])) (tot 19:30) |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
}}
{{PatRij1 | .04 | 2200 | [[Vlissingen]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .11 | 4800 | [[Alkmaar]] - [[Hoorn]] |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .19 20 | 2100 | [[Den Haag Centraal]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .26 | 5400 | [[Zandvoort aan Zee]] |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .34 | 2200 | [[Vlissingen]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .41 | 4800 | [[Alkmaar]] (- [[Hoorn]]) |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .49 50 | 2100 | [[Den Haag Centraal]] |2a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .56 | 5400 | [[Zandvoort aan Zee]] |1| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
}}
=== Richting Schiphol ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .01 00 | 5800 | [[Hoofddorp]] |14b/15b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .07 08 | 900 | [[Breda]] |15a14a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .11 | 4600 | [[Den Haag Centraal]] |14b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .22 | 1000 | [[Rotterdam Centraal]] (enkele keren per dag)|14a11a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .31 30 | 5800 | [[Hoofddorp]] |14b/15b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .37 38 | 900 | [[Breda]] |!5a14a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .42 41 | 4600 | [[Den Haag Centraal]] |14b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .49 53 | 1000 | [[Rotterdam Centraal]] |14a11a| [[Intercity direct]] | [[NS]]}}
}}
=== Richting Weesp - Hilversum / Almere ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .00 | 1500 | [[AmersfoortCentraal]] (- [[Deventer]]) (1x/2 uur doordeweeks) |11b| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .00 | 140 | [[Berlin Ostbahnhof]] (1x/2 uur; soms als [[Treinserie 240 ({{drgljaar}})|240]]) |10a| [[Intercity]] | [[NS International]]}}
{{PatRij1 | .07 08 | 2600 | [[Almere Centrum]] |11b/13b| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .10 11 | 15800 | [[Amersfoort Vathorst]] |10b/11a| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .23 | 14600 | [[Zwolle]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .30 | 1500 | [[AmersfoortCentraal]] (- [[Deventer]])|11b| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .37 38 | 2600 | [[Almere Centrum]] |13b| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .40 41 | 15800 | [[Amersfoort Vathorst]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .53 | 14600 | [[Zwolle]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}}}
{{PatTop |
{{PatRij1 | .05 | 800 | [[Maastricht]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .08 | 7400 | [[Rhenen]] (tot 19:30 ma-vr) |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .11 10 | 2900 | [[Maastricht]] (na 19:30) |44b| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .14 | 3900 | [[Heerlen]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .19 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .25 24 | 3000 | [[Nijmegen]] |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .35 | 800 | [[Maastricht]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .39 /.41 | 7400 | [[Rhenen]] (tot 19:30 ma-vr) |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .41 40 | 2900 | [[Maastricht]] (na 19:30) |44b| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .45 | 3900 | [[Heerlen]] (tot 19:30) |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
{{PatRij1 | .49 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .55 54 | 3000 | [[Nijmegen]] |4| [[Intercity]] | [[NS]]}}
}}
=== Internationaal ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .02/.40 15 | 100 9300 | [[Frankfurt (M) HbfParis-Nord]] (soms als [[Treinserie 200 ({{drgljaar}})|200]]) |2/5a15a| [[ICEThalys]] | [[NS International]]}}{{PatRij1 | .17 25 | 9300 9200 | [[ParisBrussel-NordZuid]] |15b15a| [[ThalysIntercity direct]] | [[NS International]]}}{{PatRij1 | .17 38 | 9900 100 | [[Lille EuropeFrankfurt (M) Hbf]] |15b| (soms als [[Thalys]] | [[NS International]]Treinserie 200 ({{drgljaar}}{{PatRij1 )| .22 | 9200 | [[Brussel-Zuid200]] ) |14a2b| [[Intercity directICE]] | [[NS International]]}}{{PatRij1 | .48 46 | 9100 | [[London St. Pancras International]] (7:48 en 16:483x/dag) |15| [[Eurostar]] | [[Eurostar]]}}
}}
=== Nachtnet ===
{{PatTop |
{{PatRij1 | .20 19 | 1400 | [[Utrecht Centraal]] |7a| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .25 | 21500 | [[Utrecht Centraal]] (vr/11aza-nacht om 2:25) |5a| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .46 | 1400 | [[Rotterdam Centraal]] |7a| [[Intercity]] | [[NS]]}}{{PatRij1 | .50 | 22200 | [[Haarlem]] (vr/11aza-nacht om 2:50 en 3:50) |8a| [[Intercity]] | [[NS]]}}
}}
{{PatVoetnoot}}
{{HistBedienLink}}
===Volgende stations===
[[Amsterdam Sloterdijk]]-hoog ''5.3 km richting Schiphol''
|afkorting=CS
|metronetwerk=[[Metro van Amsterdam|Amsterdam]]
|lijn=[[Afbeelding:M51.png|45px|link=Lijn 51 Amstelveen Westwijk Amsterdam, Centraal Station - Isolatorweg]][[Afbeelding:M52.png|45px|link=Lijn 52 Amsterdam CS|M51, Noord - Station Zuid]], [[Afbeelding:M53.png|45px|link=Lijn 53 Amsterdam, Gaasperplas - Centraal Station|M53]], [[Afbeelding:M54.png|45px|link=Lijn 54 Amsterdam, Gein - Centraal Station|M54]]|overstap=Ja
}}
[[Afbeelding:Metrohal Metro CS.JPG|290px|thumb|right|De verdeelhal Blik over het perron van de Oostlijn, 25 december 2009.]]Onder het oostelijke deel van het stationsplein, en midden onder het station door, bevindt zich een metrostation van het [[GVB]]. Dit metrostation is geopend op 11 oktober 1980 bij de afgelopen jaren flink vergroot en vernieuwdtweede fase van de metrotunnel, als eindpunt van de Oostlijn. In Het metrostation bestaat uit een breed eilandperron, de toekomst is ook de Noord/Zuidlijn vanuit hier bereikbaarsporen die erlangs liggen lopen enkele meters ten westen van het perron dood. Foto 20 augustus 2014Meteen ten oosten van het perron ligt een kruiswissel.]][[Afbeelding:Metro CSEr zijn sponningen bevestigd om een waterkering in te bouwen voor het geval het IJ overstroomt.JPG|290px|thumb|right|Blik over Meteen na het perron begint een lange krappe bocht naar rechts waar een maximumsnelheid van 40 km/h geldt. Deze bocht is aangelegd om het metrostationparallel aan het treinstation aan te kunnen leggen en zo een verlenging richting het westen mogelijk te maken. Deze verlenging is tot op heden nog niet gebouwd, 25 december 2009maar is wel in studie en bouwkundig voorbereid.]][[Afbeelding:Metro CS NZL.JPG|290px|thumb|right|De <br>Midden onder het treinstation liggen op 21 meter diepte de perrons voor de Noord-/Zuidlijn . Dat station heeft twee zijperrons. Aan de zuidzijde zijn deze perrons met dat van de Oostlijn en de stationshal verbonden in aanbouween grote hal dat door de hoogte en de kloeke kolommen ook wel ''de Kathedraal'' wordt genoemd.<br>Het station heeft uitgangen aan drie kanten. Aan de kant van het Centraal Station bevinden zich drie roltrappen, twee vaste trappen en een lift naar de hal, waarin zich een AH to Go en diverse kaartautomaten bevinden. De uitgang aan de Kamperbrug is alleen met vaste trappen te bereiken. Er bevindt zich een hal naar het tussenniveau, vanwaar er vier trappen naar de straat leiden. Via het noordelijke einde van de Noord/Zuidlijnperrons zijn de IJhal, 4 juni 2016het busstation en de aanlandingen van de veerdiensten aan de achterkant van het Centraal Station bereikbaar.]]
Het metrostation is verbouwd en uitgebreid voor de [[Noord/Zuidlijn]]. In het bestaande metrostation komen en vertrekken de volgende lijnen:
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Station Amsterdam Centraal|type=Metro}}
''[[Metro van Amsterdam|Klik hier voor een uitgebreid artikel over de Amsterdamse metro.]]''
{{HistMetroLink}}
===Volgende stations===
[[Afbeelding:M51.png|30px|]][[Afbeelding:M53.png|30px|]][[Afbeelding:M54.png|30px|]] [[Amsterdam Nieuwmarkt|Nieuwmarkt]] >> ''(850m richting Gaasperplas/Gein/WestwijkIsolatorweg)''<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]] [[Amsterdam Rokin|Rokin]] (in bouw) >> ''(1100m richting Station Zuid)''<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]]<< [[Amsterdam Noorderpark|Noorderpark]] (in bouw) ''(1740m richting Buikslotermeerplein)''
== Tram ==
|naam=Centraal Station
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam(2012-2024)|Stadsvervoer Amsterdam]]
|vervoerders=[[GVB]]
}}
Het stationsplein is verdeeld in twee delen: een westzijde en een oostzijde. Beide keerlussen zijn voorzien van vier sporen.
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Tram Westzijde)|type=Tram}}
=== Stationsplein oost Oost (van/naar Damrak of De Ruyterkade) ===
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Tram Oostzijde)|type=Tram}}
== Bus ==
=== Busplatform CS Busstation IJzijde ===
{{BusstationInfo
|naam=Centraal Station IJzijde
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam(2012-2024)|Stadsvervoer Amsterdam]], [[Concessie Waterland (2012-2021)|Waterland]], [[Concessie Zaanstreek (2011-2021)|Zaanstreek]], [[Concessie Amstelland-Meerlanden (2018-2032)|Amstelland-Meerlanden]], [[Concessie Busvervoer Almere (2018-2027)|Busvervoer Almere]]|vervoerders=[[GVB]], [[EBS]], [[Connexxion]], [[Keolis Nederland]]
|vorm=Eilandbusstation
|type=statisch
}}
<gallery mode="packed-hover" widths="210px" heights="160px">
Busstation IJSEI.JPG|Het busstation aan de IJ-zijde IJzijde van Amsterdam Centraal, 20 augustus 2014.Busstation IJSEI kap.JPG|De imposante kap over het busstation, waar in grote letters het woord 'AMSTERDAM' op staat gezien vanaf het IJ, 20 augustus 2014.
</gallery>
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal IJzijde|type=Bus}}
=== Stationsplein Oost/Kamperbrug/Sint Nicolaaskerk ([[GVB]]) ==Langeafstandsbussen ={{BusstationInfo|naam=Centraal Station|plaats=Amsterdam|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam|Stadsvervoer Amsterdam]]|vervoerders=[[GVB]]|vorm=Perronbusstation|type=statisch}}{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Sint Nicolaaskerk)|type=Bus}} === Prins Hendrikplantsoen ([[GVB]], [[Connexxion]] en De langeafstandsbussen) ==={{BusstationInfo|naam=stoppen aan de Prins Hendrikplantsoen|toevoeging=ja|plaats=Amsterdam|concessie=[[Concessie Stadsvervoer Amsterdam|Stadsvervoer Amsterdam]], [[Concessie Amstelland-Meerlanden (2018-2027)|Amstelland-Meerlanden]], [[Concessie Zaanstreek (2011-2021)|Zaanstreek]]|vervoerders=[[GVB]]Hendrikkade, [[Connexxion]]|vorm=perronbusstation|type=statisch}}aan de voorzijde van het station.{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (Prins Hendrikplantsoen)|type=Bus}}{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|type=Langeafstandsbus|halte=Amsterdam Centraal (Prins Hendrikplantsoen)}}
{{HistBusLink}}
|naam=Centraal Station
|plaats=Amsterdam
|concessie=''geen''[[Concessie IJ- en Noordzeekanaalveren (2019-2024)|IJ- en Noordzeekanaalveren]]
|vervoerders=[[GVB]]
}}
Aan de ''De Ruijterkade'' aan de IJ-zijde IJzijde van het station ligt een aantal steigers waar de volgende veren vertrekken:
{{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Centraal (veer)|type=Veer}}