ap_users, beheerders
3.236
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
<br>Opening: 14 oktober 1977
<br>Instappers per dag: 73.500
== Architectuur ==
Op het Amsterdamse metronetwerk zijn de verschillende lijnen duidelijk van elkaar te onderscheiden door de stationsarchitectuur. De Oostlijnen komen uit de jaren 1970, de Amstelveenlijn uit 1990, de Ringlijn uit 1997 en de Noord-Zuidlijn uit 2017. De verschillende opvattingen die in de loop van de jaren zijn ontstaan over het functioneren van een station komen in hun verschijningsvorm duidelijk tot uitdrukking.
De metrostations langs de Oostlijnen zijn gebouwd in de jaren 1970. Zij hebben allen gemeen dat ze gebouwd zijn volgens de architectuurstijl 'brutalisme'. Het is een in die tijd populaire bouwstijl die uit Frankrijk is komen overwaaien. Een niet te missen kenmerk is het zichtbare kale beton (Frans: ''beton brut'', vandaar de naam brutalisme). Op ondergrondse stations is het direct overgeschilderd met witte verf of kunstuitingen, maar het is duidelijk te zien dat het kaal beton is. Stationshallen zijn ruim opgezet. Op bovengrondse stations zijn de perrontoegangen aan de buitenzijde onbewerkt gelaten. Graffiti werd in de jaren 1970 nog niet gespoten, er werd vooral krijt gebruikt en dat ging niet op de ruwe betonnen muren. Op perrons werden betonnen muurtjes met rondingen gebruikt om een vorm van knusheid te creëeren.
Bij de opening van de Amstelveenlijn werden de stations sober en vooral functioneel gebouwd. Een perron, betonnen liften, bordjes, hekjes en bankjes, puur functioneel zonder opsmuk. Standaardabri's werden neergezet om de reiziger beschutting te bieden; totale overkappingen werden (ook uit kostenoverwegingen) achterwege gelaten. Kunstuitingen die nu op muren te vinden zijn, zijn pas later toegevoegd.
In 1997, bij de opening van de Ringlijn, is meer aandacht aan reizigerscomfort geschonken. De stations kenmerken zich door een paddestoelvormige overkapping van de perrontoegangen in de kleuren geel en lavendel. Deze overkappingen zijn van glas om de zichtbaarheid en sociale veiligheid te vergroten (zien en gezien worden). Volgens de oorspronkelijke ontwerpen hadden de perrons geen overkapping, maar omdat de lijn goedkoper bleek te zijn dan vooraf gedacht is er toch voor een overkapping op de perrons gezorgd. Het is een grijze overkapping, meestal smaller dan het perron, gedragen door zuilen die roze en paars betegeld zijn. Ook het al in 1990 geopende station RAI kreeg een dergelijke kap. Glazen windschermen met zitjes bieden extra beschutting, op de schermen zijn opschriften aangebracht zoals de stationsnaam en uitgangsbewegwijzering.
Bij de Noord-Zuidlijn nemen veiligheid en transparantie een belangrijke rol in bij de stationsontwerpen. Er worden veel lichte materialen gebruikt en looplijnen zijn zo kort mogelijk gehouden. De kappen van de bovengrondse stations bestaan alleen uit glas en staal. Alle stations zijn overzichtelijk met directe zichtlijnen; potentieel onveilige hoekjes zijn vermeden. Net als bij de Oostlijnen krijgen kunstuitingen ook weer aandacht.
===Renovatie Oostlijnen===
De stations langs de Oostlijnen, uit de jaren 1970, zijn in de loop der jaren behoorlijk verrommeld. Informatiepunten, reclame-uitingen en bewegwijzering zijn op onlogische plaatsen verschenen, en wat in de openingstijd nog 'knusse hoekjes' werden genoemd, zijn tegenwoordig vooral plaatsen waar zich onveilige situaties kunnen voordoen. Begin jaren '00 werd daarom het plan 'Metromorfose' gepresenteerd, om de stations flink onder handen te nemen. Station [[Ganzenhoef]] aan lijn M53 was als eerste aan de beurt en is in 2003 heropend. Het is volledig opnieuw opgebouwd en een grote glazen overkapping is over het hele station aangebracht. Op het perron staat alleen het noodzakelijke meubilair zonder onoverzichtelijke hoekjes. De hal is ruim en licht opgezet, een glazen lift loopt schuin langs de roltrappen.
<br> De renovatie van station Ganzenhoef bleek echter flink veel geld te kosten. Zoveel geld, dat alleen de oostelijke toegang van station [[Reigersbos]] nog volgens dezelfde stijl werd afgebouwd, maar de rest van het project 'Metromorfose' werd stilgelegd.
<br>Rond 2010 werden alle bovengrondse stations wel provisorisch opgeknapt omdat het verbeteren van de sociale veiligheid noodzakelijk was. De perrons werden geasfalteerd, zitmuurtjes werden weggehaald en vervangen door glazen abri's, en de kloeke verlichtingsarmaturen werden vervangen door lichte exemplaren.
<br>Station Kraaiennest is in 2013 geheel opnieuw opgebouwd, samen met de opknapbeurt die de gehele stationsomgeving kreeg.
<br>De andere stations langs de Oostlijnen, met uitzondering van de stations die met de NS worden gedeeld, zullen in de periode maart 2016 - 2018 grondig worden opgeknapt in het kader van het project 'Renovatie Oostlijn' (ROL). Hierbij wordt de oorspronkelijke brutalisme-architectuur behouden, maar wel verbeterd. Hoekjes worden rechtgetrokken, ruimtes worden beter uitgelicht, liften worden van glas. Informatie-elementen worden weer op logische plaatsen geclusterd neergezet, en de algehele informatievoorziening wordt vernieuwd. Station Holendrecht wordt vanaf 29 maart 2016 als eerste aangepakt, waarna de stations Centraal en Van der Madeweg volgen. Station Gein is als laatste aan de beurt.
== Materieel ==
