<!-----Welkom desktop weergaveDESKTOPWEERGAVE: PAGINAOPMAAK------><div style="border-top-left: 1px solid #cadbeb; border-radius: 10px; borderbackground: #cadbeb; background: -moz-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%,#fff), color-rightstop(25%,#cadbeb), color-radiusstop(75%,#cadbeb), color-stop(100%,#fff)); background: 10px; text-align:centerwebkit-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); background: -o-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadbeb25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); colorbackground:-ms-linear-gradient(top, #01007efff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); fontbackground: linear-size:20pxgradient(top,#fff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); padding:0.3em; font-family: Trebuchet MS; color:#010066;">'''''Welkom op de OV in Nederland Wiki'''''</div><!-----Welkom mobiele weergaveMOBIELE WEERGAVE: KOP------><div style="display:none"><div id="mf-welkomkop-mobiele-weergave">
= OV in Nederland Wiki =
Welkom op de mobiele weergave van de [[OV in Nederland Wiki:Info|OVNL-wiki]], een online naslagwerk over het openbaar vervoer in Nederland en daarbuiten! Deze wiki is onderdeel van de website [http://www.ovinnederland.nl OV in Nederland.nl] en telt op dit moment [[Speciaal:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] artikelen. Gebruik de zoekfunctie hierboven om een artikel te vinden. Ook kun je navigeren of navigeer via de snellinks links hieronder.</div></div><!-----Paginaopmaak (kleurverloop)-DESKTOPWEERGAVE: KOP-----><div style="borderfont-size: 1px solid #cadbeb25px; backgroundmargin: #cadbeb0.3em; backgroundtext-align: center;">'''Welkom op de OV in Nederland Wiki'''</div><!-moz-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); background: -webkitVACATURE-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%,#fff), color-stop(25%,#cadbeb), color-stop(75%,#cadbeb), color>{{Vacature}}<!-stop(100%,#fff)); background: -webkit-linear-gradientINTEKENLIJST (top, #fff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); background: ZICHTBAAR VAN OKTOBER T/M DECEMBER-o-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); background: -ms-linear-gradient(top, >{{#fff 0%, ifeq:{{CURRENTMONTH}}|10|{{Hoofdpagina/Intekenlijst}} }}{{#cadbeb 25%, #cadbeb 75%, #fff 100%); backgroundifeq: linear-gradient(top,#fff 0%, #cadbeb 25%, #cadbeb 75%, {{CURRENTMONTH}}|11|{{Hoofdpagina/Intekenlijst}} }}{{#fff 100%); paddingifeq:0.5em; font-family: Trebuchet MS;"><!----Sjabloon vacature---->{{VacatureCURRENTMONTH}}|12|{{Hoofdpagina/Intekenlijst}}}}<br /><!----OverOVNLOVER OVNL-----><div style="border-leftwidth: 2px solid #88848%; paddingvertical-leftalign: 15px; padding-top: 10px; overflowfloat: autoleft; clear: both"><big>'''Over de OVNL-wiki'''</big><div styleid="width: 50px; height: 40px; float: left;mf-welkom-mobiele-weergave">[[Afbeelding:Nuvola apps package editors.png|40px|link=]]</div>''De [[OV in Nederland Wiki:Info|OVNL-wiki]] is een online handig naslagwerk over het openbaar vervoer in Nederland van toen, nu en de toekomst. Daarnaast zijn er pagina's over het OV in onder meer België, Duitsland, Frankrijk en daarbuitenLuxemburg. De wiki telt op dit moment nu [[Speciaal:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] artikelen . Een groep enthousiastelingen verzamelt informatie over het [[stads- en streekvervoer:Categorie:Treinserie|treinseries]], [[:Categorie:Spoorlijn|spoorlijnen]], [[:Categorie:Spoorwegtechniek|spoorwegtechniek]], [[:Categorie:Station|stations]], [[trein:Categorie:Busstation|busstations]]vervoer , [[:Categorie:Lijnen|bus-, tram- en metrolijnen]], [[openbaar vervoer te water|OV te water]], [[:Categorie:Dienstregeling|dienstregelingen]], [[:Categorie:Materieel|materieel]], [[:Categorie:Vervoerder|vervoerders]], [[Overzicht van concessies|concessies]], [[:Categorie:Terminologie|vakjargon]]., de [[OV-chipkaart]] en [[:Categorie:Alles|nog veel meer]]!</div></div><!----Registreren-MEEHELPEN---><div style="border-left: 2px solid #888; padding-left: 15px; padding-top: 10px; overflow: auto; clear: both"><div style="width: 50px49%; heightvertical-align: 40pxtop; float: leftright;">[[Afbeelding:Nuvola apps password.png|40px|link=]]</divbig> ''Iedereen kan na 'Meehelpen?'''</big> Er wordt geprobeerd de informatie op de wiki zo betrouwbaar mogelijk te houden. Help ook mee!# [http://www.ovinnederland.nl/ucp.php?mode=register registratieRegistreer je op OV in Nederland] artikelen aanmaken en bewerken# Al geregistreerd? [http://wiki.ovinnederland.nl/w/index. Met de registratiegegevens kan ook worden ingelogd php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Speciaal%3ARecenteWijzigingen Inloggen]# Zoek op of het forum en artikel al bestaat# Maak het portal. Lees voor je artikel zelf aan , werk een [[:Categorie:Beginnetje|beginnetje]] uit of kies een onderwerp uit de slag gaat [[Speciaal:GevraagdePaginas|wenslijst]]# Raadpleeg de '''[[:Help:Inhoud|hulpinformatie]]''' <small>(voor meer tips en uitleg# Bekijk ook te vinden in eens het navigatiemenu links)<[http://www.ovinnederland.nl/small>viewforum.''php?f=29 discussieonderdeel op het forum]
</div>
<!-------Sjabloon melding intekenlijst. Wordt alleen weergegeven in de maanden oktober, november en december.-------->{{#ifeq:{{CURRENTMONTH}}|10|{{Hoofdpagina/Intekenlijst}} }}{{#ifeq:{{CURRENTMONTH}}|11|{{Hoofdpagina/Intekenlijst}} }}{{#ifeq:{{CURRENTMONTH}}|12|{{Hoofdpagina/Intekenlijst}} }}<!-------Snellinks mobiele weergave--------><div style="displayclear:noneboth"><div id="mf-snellinks" style="background: #cadbeb;">[[Overzicht van concessies|Concessies]] | [[:Categorie:Dienstregeling|Dienstregelingen]] | [[OV-chipkaart]] | [[:Categorie:Buslijnen|Buslijnen]] | [[:Categorie:Tramlijnen|Tramlijnen]] | [[:Categorie:Metrolijnen|Metrolijnen]] | [[:Categorie:Treinserie|Treinseries]] | [[:Categorie:Materieel|Materieel]] | [[:Categorie:Vervoerder|Vervoerders]] | [[:Categorie:Station|Stations]] | [[:Categorie:Busstation|Busstations]] | [[:Categorie:Reisinformatie|Reisinformatie]] | [[:Categorie:Spoorlijn|Spoorlijnen]] | [[:Categorie:Spoorwegtechniek|Spoorwegtechniek]] | [[:Categorie:Terminologie|Vakjargon]]</div></div><!-----OnderwerpenONDERWERPEN------>
<div id="mf-onderwerpen">
== [[Bestand:Ambox clockStationsklok.svg|20px30px|link=]] Dienstregeling ==
[[Bestand:Utrecht station digital information board 2.jpg|thumb|rechts|Digitaal megascherm met vertrektijden op [[Utrecht Centraal]]]]
Wat zou het openbaar vervoer zijn zonder [[dienstregeling]]?
Vervoerders Reizigers kunnen met behulp hiermee hun reis plannen, het personeel van de dienstregeling voertuigen kan worden geïnstrueerd over de tijden en de reiziger informeren over route die ze moeten aanhouden en het vervoersaanbod, zodat zij hun reis kunnen plannenmaterieel kan worden gecoördineerd. [[:categorie:reisinformatie|Reisinformatie]] is beschikbaar in de vorm van bijvoorbeeld een [[vertrekstaat]], [[lijnfolder]] of een [[reisplanner]] op internet, zoals [[9292.nl]]. Op basis van de dienstregeling worden ook personeelsroosters en materieelomloop gepland.
De dienstregeling wordt jaarlijks regelmatig onder de loep genomen, om bestaande verbindingen nog beter op elkaar af te stemmen en omdat er lijnen bijkomen of verdwijnen. Alle spoorwegmaatschappijen in Europa hanteren sinds 2002 een dienstregelingsjaar dat ingaat afloopt op de tweede zaterdag van december, om 24:00 uur - dus op zondag om 0:00 uur. De meeste regionale vervoerders passen hun dienstregeling dan ook aan. Alle vervoerders kunnen hanteren dezelfde dienstregelingsperiode, maar ook op andere momenten kleine of grote kunnen wijzigingen aan de dienstregeling doorvoerendoorgevoerd worden. Tot en met 2001 begon het nieuwe dienstregelingsjaar eind mei.
Bij werkzaamheden, wegafsluitingen, vakantieperiodes, evenementen, slechte weersomstandigheden of grote storingen kan de dienstregeling tijdelijk worden aangepast. De [[NS]] en [[ProRail]] hebben sinds 2012 een speciale [[Landelijk Uitgedunde Dienstregeling]] achter de hand, die kan worden ingezet bij verwachte sneeuw of vorstspecifieke weersomstandigheden.
Wikipagina's Artikelen op de wiki over dienstregelingswijzigingen:* Trein: [[Dienstregeling 2013|2013]] en [[Dienstregeling 2014|2014]]* Bus, tram, metro: [[:categorie:stads- en streekvervoer 2013|2013]] en [[:categorie:stads- en streekvervoer 2014|2014]]
* [[:Categorie:Dienstregeling naar jaar|Dienstregeling naar jaar]]
== [[Bestand:Trein blauw.svg|30px35px|link=]] Trein ==
[[Bestand:VELIOS.JPG|thumb|rechts|[[Velios]] trein van [[Veolia Transport]] op [[Nijmegen|station Nijmegen]]]]
Nederland kent een uitgebreid spoornet. Vroeger had exploiteerde de NS het alleenrecht op de exploitatie van alle binnenlandse reizigerstreinen. In 1995 werd de NS verzelfstandigd. Een jaar later ging [[Lovers Rail]] als eerste bedrijf de concurrentie aan met de NS. Dit werd echter al snel een flop. Succesvoller bleek het [[gedecentraliseerde spoorlijn|decentraliseren]] en vervolgens [[aanbesteding|openbaar aanbesteden]] van de – door NS vaak onrendabel geachte – regionale lijnen. Het principe van aanbesteden is dat het vervoerbedrijf dat de meest uitgebreide dienstregeling tegen de laagste subsidie kan bieden, de lijn(en) mag exploiteren. Het exploitatiecontract, de zogenoemde [[concessie]], mag maximaal 15 jaar duren, waarna er weer een nieuwe aanbesteding moet worden uitgeschreven. De [[spoorlijn Mariënberg - Almelo|spoorlijn Mariënberg - Almelo]] had in 1997 de primeur. De treindienst werd in 1998 overgenomen door [[Oostnet]]. Later volgden meer trajecten. [[Arriva]] rijdt nu bijvoorbeeld [[stoptrein|stop-]] en [[sneltrein]]en op de [[Concessie Vechtdallijnen|Vechtdallijnen]] en [[Veolia Transport]] op de [[Heuvellandlijn]].
Op de belangrijkste spoorlijnen, die tegenwoordig onderdeel zijn van Succesvoller bleek het [[hoofdrailnetgedecentraliseerde spoorlijn|decentraliseren]] en vervolgens [[aanbesteding|openbaar aanbesteden]]van de – door NS vaak onrendabel geachte – regionale lijnen. Bij een aanbesteding wordt gekeken welke vervoerder de beste prijs-kwaliteitsverhouding kan bieden. Het exploitatiecontract, rijdt de zogenoemde [[NS Reizigersconcessie]] nog steeds met , mag maximaal 15 jaar duren, waarna er weer een nieuwe aanbesteding moet worden uitgeschreven. De [[Intercity|Intercity'sspoorlijn Mariënberg - Almelo]] en had in 1997 de primeur. De treindienst werd in 1998 overgenomen door [[Sprinter (treinsoort)|SprintersOostnet]]. Het Later volgden meer trajecten. [[Ministerie van Infrastructuur en MilieuArriva]] heeft de komende concessie (2015–2024) ook weer rijdt nu bijvoorbeeld [[onderhands gunnenstoptrein|onderhands gegundstop-]] aan de NS. Internationale treinen van en naar Nederland worden gereden door [[NS Hispeedsneltrein]] en door op de buitenlandse vervoerders [[NMBSConcessie Vechtdallijnen|Vechtdallijnen]] en [[Deutsche BahnVeolia Transport]] op de [[Heuvellandlijn]].
Elke treinrit heeft een eigen De belangrijkste verbindingen (tegenwoordig alle [[Intercity|Intercity's]] en [[TreinnummeringSprinter (treinsoort)|treinnummerSprinters]]) bleven in de handen van de NS. De laatste twee cijfers hiervan verschillen per ritDeze concessie, het zogenoemde [[hoofdrailnet]], de overige cijfers duiden de is door het [[Ministerie van Infrastructuur en Milieu]] tot zeker 2025 [[:Categorie:Treinserieonderhands gunnen|treinserieonderhands gegund]] aan[[NS Reizigers]]. Enkele gedecentraliseerde spoorlijnen worden ook nog door NS uitgevoerd, waaronder het [[Kamperlijntje]].
Het meeste Internationale treinen van en naar Nederland worden gereden door [[:Categorie:treinmaterieel|treinmaterieelNS Hispeed]] voor personenvervoer rijdt tegenwoordig op elektriciteit. Slechts op enkele trajecten wordt nog en door de buitenlandse vervoerders [[dieselmaterieelDeutsche Bahn]], [[NMBS]] en [[Thalys]] ingezet.
Elke treinrit heeft een eigen [[Treinnummering|treinnummer]]. De laatste twee cijfers hiervan verschillen per rit, de overige cijfers duiden de [[:Categorie:Treinserie|treinserie]] aan. Het meeste [[:Categorie:treinmaterieel|treinmaterieel]] voor personenvervoer rijdt tegenwoordig op elektriciteit. Slechts op enkele trajecten wordt nog [[dieselmaterieel]] ingezet. In Nederland hebben alle speciale punten van het spoorwegnet (zoals dienstregelpunten) eigen [[plaatsnaamverkortingen]].
Wanneer er sprake is van een [[verstoring van de treindienst]], komt de [[Bijsturen van de treindienst|bijsturingsafdeling]] van de vervoerder in actie. Bij ernstige [[:Categorie:Ontsporingen en aanrijdingen|ongevallen]] wordt ook de [http://www.ivw.nl/ verkeersinspectie] ingeschakeld.
Uiteraard is op deze wiki informatie beschikbaar over het [[:Categorie:Trammaterieel|tram]]- en [[:Categorie:Metromaterieel|metromaterieel]].
<!----Einde tekst mobiele weergaveMOBIELE WEERGAVE: DIV EINDE TEKST----></div><!----Einde paginaopmaakDESKTOPWEERGAVE: DIV EINDE PAGINAOPMAAK-----></div>
[[Categorie:Alles]]
__NOTOC__