60.386
bewerkingen
Wijzigingen
→Internationaal
{{StationInfo
|naam=Amsterdam Centraal
|geopend=15 oktober 1889
|plaats=Amsterdam
|URLnaam=Amsterdam%20Centraal
|verkorting=Asd
|fecode=058
|vervoerders=[[NS Reizigers]], [[NS International]], [[Eurostar]], [[European Sleeper]], [[Arriva]]
}}
[[Afbeelding:Cuypershal.JPG|290px|thumb|right|De zogeheten Cuypershal in het middendeel van het stationsgebouw. 25 december 2009.]]
Het door Pierre Cuypers ontworpen stationsgebouw is geopend op 15 oktober 1889. De vanuit het westen en oosten komende spoorlijnen eindigden vóór die tijd op de tijdelijke eindstations [[Amsterdam Westerdok|Westerdok]] en [[Amsterdam Oosterdok|Oosterdok]]. Door de opening van het Centraal Station zijn deze spoorlijnen aan elkaar geknoopt. Het station areaal is gebouwd op drie kunstmatig aangelegde eilanden. De centrale stationshal is vernoemd naar de architect en heet daarom Cuypershal. Vanuit deze hal gaat een middentunnel onder alle perrons door en vanuit deze, en ook vanuit de aan de zijkant gelegen west- en oosttunnel, zijn alle perrons bereikbaar. Tussen deze tunnels door lopen de IJ- en Amstelpassage die geen toegang geven tot de perrons, waardoor men zonder OV-chipkaart door het station heen kan lopen. Het station en directe omgeving was decennialang een grote bouwput, vanwege de op 22 juli 2018 geopende [[Noord/Zuidlijn]]. Tegelijk met de opening van deze lijn is het busstation van de centrum- naar de IJzijde van het stationsgebouw verhuisd. Aanstaande projecten zijn de bouw van een ondergrondse fietsenstalling onder het Open Havenfront en het herinrichten van de wisselstraten rondom het station waardoor de lijnvoering ontvlochten kan worden en treinen sneller kunnen binnenkomen en vertrekken. Hierbij worden de perrons verbreed en worden perronloze middensporen verwijderd. == Treinen Dienstregeling 2024 ===== Richting Zaandam - Alkmaar ==={{ PatTop |{{ PatRij1 | .00 09 | 3000 | [[Den Helder]] |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .13 | 4000 | [[Uitgeest]] |10a| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .23 | 7400 | [[Uitgeest]] |7a| 14500 [[Sprinter]] | [[EnkhuizenNS]] ''Spits''| spits ma-do}}{{ PatRij1 | .09 28 | 800 | [[Alkmaar]] (- [[Den Helder]]) |8/8a| 4500 [[Intercity]] | [[EnkhuizenNS]] | tot 18:30 ma-do en vr na 15:00}}{{ PatRij1 | .12 39 | 3000 | [[Den Helder]] |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{ PatRij1 | .16 43 | 4700 4000 | [[Uitgeest]] '''s Avonds en zondag verder naar |10a| [[Sprinter]] | [[AlkmaarNS]]''| }}{{ PatRij1 | .25 53 | 800 7400 | [[Uitgeest]] |7a| [[AlkmaarSprinter]] ''In de spitsuren verder naar | [[SchagenNS]]''| spits ma-do}}{{ PatRij1 | .29 58 | 5800 800 | [[UitgeestAlkmaar]] (- [[Den Helder]]) |8/8a| [[Intercity]] | [[NS]] ''Alleen werkdagen overdag''| tot 18:30 ma-do en vr na 15:00}}}} === Richting Hoorn - Enkhuizen ==={{PatTop |{{ PatRij1 | .31 06 | 14500 4500 | [[Enkhuizen]] ''Spits''|7a| [[Intercity]] | [[NS]] | ma-do om 17.06}}{{ PatRij1 | .39 19 | 4500 3900 | [[Enkhuizen]] |8a| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 19:30 ma-do}}{{ PatRij1 | .42 23 | 3000 2900 | [[Enkhuizen]] |8a| [[Intercity]] | [[Den HelderNS]] | na 19:30 en vr-zo}}{{ PatRij1 | .46 36 | 4700 4500 | [[UitgeestEnkhuizen]] |7a| [[Intercity]] '''s Avonds en zondag verder naar | [[AlkmaarNS]]''| ma-do om 17.36}}{{ PatRij1 | .55 49 | 3900 | [[Enkhuizen]] | 800 8a| [[AlkmaarIntercity]] ''In de spitsuren verder naar | [[SchagenNS]]''| tot 19:30 ma-do}}{{ PatRij1 | .59 53 | 2900 | [[Enkhuizen]] | 5800 8a| [[Intercity]] | [[UitgeestNS]] ''Alleen werkdagen overdag''| na 19:30 en vr-zo}}
}}
=== Richting Haarlem ===
{{ PatTop |{{ PatRij1 PatRij4 | .10 05 | {{S| 2200 }}/{{S|2300}} | [[Vlissingen]] |4a| [[Intercity]] | [[BredaNS]] | }}{{ PatRij1 | .15 10 | 5400 | [[Zandvoortaan Zee]]|2b| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{ PatRij1 | .19 20 | 6300 2100 | [[Den Haag Centraal]] ''Spits''|4a| [[Intercity]] | [[NS]] | Ma-do 6:00-22:00, vr 15:00-21:00, za/zo 11:00-22:00}}{{ PatRij1 | .27 25 | 4800 | [[UitgeestHoorn]] |2b| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{ PatRij1 | .40 35 | 2200 | [[DordrechtVlissingen]] |4a| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{ PatRij1 | .45 40 | 5400 | [[Zandvoortaan Zee]]|2b| [[Sprinter] ] | [[NS]] | }}{{ PatRij1 | .49 50 | 6300 2100 | [[Den Haag Centraal]] ''Spits''|4a| [[Intercity]] | [[NS]] | Ma-do 6:00-22:00, vr 15:00-21:00, za/zo 11:00-22:00}}{{ PatRij1 | .57 55 | 4800 | [[UitgeestAlkmaar]] (- [[Hoorn]]) |2b| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}
}}
=== Richting Schiphol ===
{{ PatTop |{{ PatRij1 | .02 01 | 3900 5800 | [[Hoofddorp]] |14b| [[Sprinter]] | [[NS]] | spits en weekend}}{{ PatRij1 | .11 | 2600 4600 | [[Leiden Centraal]] (- [[Den Haag Centraal]]) |15a| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{ PatRij1 | .29 16 | 1000 | [[Rotterdam Centraal]] |11a| [[Intercity direct| 2100 IC direct]] | [[VlissingenNS]] | zondag niet tussen 9:00 en 12:00}}{{ PatRij1 | .32 31 | 3900 5800 | [[Hoofddorp]] |14b| [[Sprinter]] | [[NS]] | spits en weekend}}{{PatRij1 | .38 | 900 | [[Breda]] |11a/15a| [[Intercity direct|IC direct]] | [[NS]] }}{{ PatRij1 | .41 | 2600 4600 | [[Leiden Centraal]] (- [[Den Haag Centraal]]) |15a| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{ PatRij1 | .45 55 | 1000 | [[Rotterdam Centraal]] |11a| [[Intercity direct|IC direct]] | [[NS]] | zondag niet tussen 9:00 en 12:00}}}} === Richting Weesp - Hilversum / Almere ==={{PatTop |{{PatRij1 | .00 | 1500 | [[Amersfoort Centraal]] (- [[Deventer]]) |11b| [[Intercity]] | [[NS]] | 1x/2 uur doordeweeks}}{{PatRij1 | .00 | 140 | [[Berlin Ostbahnhof]] |10a| [[Intercity]] | [[NS International|NS Intern.]] | 1x/2 uur; soms als [[Treinserie 240 ({{drgljaar}})|240]]}}{{PatRij1 | .08 | 2600 | [[Almere Centrum]] |11b/13b| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .11 | 5800 | [[Amersfoort Vathorst]] |10b/11a| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .23 | 4600 | [[Almere Oostvaarders]] |10b/11b| [[Sprinter]] | [[NS]] | spits ma-do}}{{PatRij1 | .30 | 1500 | [[Amersfoort Centraal]] (- [[Deventer]]) |13b/14b| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .38 | 2600 | [[Almere Centrum]] |11b/13b| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .41 | 5800 | [[Amersfoort Vathorst]] |10a/10b| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .53 | 4600 | [[Almere Oostvaarders]] |10b| [[Sprinter]] | [[NS]] | spits ma-do}}}} === Richting Amsterdam Amstel - Gouda / Utrecht ==={{PatTop |{{PatRij1 | .05 | 800 | [[Maastricht]] |4b/5b| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 18:30 ma-do}}{{PatRij1 | .09 | 7400 | [[Utrecht Centraal]] (- [[Driebergen-Zeist]]) |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]] | spits}}{{PatRij1 | .10 | 2900 | [[Maastricht]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]] | na 19:30 en vr-zo}}{{PatRij1 | .15 | 3900 | [[Heerlen]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 19:30 ma-do}}{{PatRij1 | .19 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |5| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .24 | 3000 | [[Nijmegen]] |4| [[Intercity]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .35 | 800 | [[Maastricht]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 18:30 ma-do}}{{PatRij1 | .39 | 7400 | [[Utrecht Centraal]] (- [[FyraDriebergen-Zeist]])|4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]] | spits}}{{ PatRij1 | .59 40 | 2100 2900 | [[DordrechtMaastricht]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]] | na 19:30 en vr-zo}}{{PatRij1 | .45 | 3900 | [[Heerlen]] |4b| [[Intercity]] | [[NS]] | tot 19:30 ma-do}}{{PatRij1 | .49 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] |4/5b| [[Sprinter]] | [[NS]] | }}{{PatRij1 | .54 | 3000 | [[Nijmegen]] |4| [[Intercity]] | [[NS]] | }}
}}
=== Richting Weesp Nachtnet (vrijdag- en zaterdagnacht) ==={{ PatTop |{{ PatRij1 | .03 19 | 1400 | 3900 [[Utrecht Centraal]] (- [[Nijmegen]]) |4a/7a/11a| [[Intercity]] | [[Lelystad CentrumNS]] | van 1.19 t/m 5.19; eerste trein naar Nijmegen}}{{ PatRij1 | .06 20 | 5800 32790 | [[Amersfoort VathorstGroningen]] '''s Avonds en weekend tot |??| [[Nachttrein]] | [[AmersfoortArriva]]''| vr/za-nacht om 5.20; speciaal tarief}}{{ PatRij1 | .21 25/.26 | 4700 1400 | [[Almere OostvaardersUtrecht Centraal]] '''s Avonds en zondag naar |2b/8b| [[Intercity]] | [[Lelystad CentrumNS]]''| vr/za-nacht om 6.26 en za/zo-nacht om 6.25}}{{ PatRij1 | .27 34 | 1500 32790 | [[Amersfoort SchothorstSchiphol Airport]] }}{{ PatRij1 | .33 ??| 3900 [[Nachttrein]] | [[Lelystad CentrumArriva]] | vr/za-nacht om 3.34; speciaal tarief}}{{ PatRij1 | .36 43/.46 | 5800 1400 | [[Amersfoort VathorstRotterdam Centraal]] '''s Avonds en weekend tot |7a/11a| [[Intercity]] | [[AmersfoortNS]]''| van 1.46 t/m 4.46, za/zo-nacht tot 5.43}}{{ PatRij1 | .49 46 | 21500 | [[Utrecht Centraal]] | 4700 13a| [[Almere OostvaardersIntercity]] '''s Avonds en zondag naar | [[Lelystad CentrumNS]]''| vr/za- en za/zo-nacht om 2.46}}{{ PatRij1 | .57 50 | 1500 22200 | [[Amersfoort SchothorstHaarlem]] |8a| [[Intercity]] | [[NS]] | vr/za- en za/zo-nacht om 2.50 en 3.50}}
}}
=== Richting Utrecht Nachtnet (overige nachten) ==={{ PatTop |{{ PatRij1 | .07 18/.19 | 800 1400 | [[MaastrichtUtrecht Centraal]] |2a/ 2b/<br>4a/7a/11a| [[HeerlenIntercity]] }}{{ PatRij1 | .19 | 17400 | [[Veenendaal CentrumNS]] ''Spits''}}{{ PatRij1 | van 1.22 | 3000 | [[Nijmegen]] 19 t/m 5.19}}{{ PatRij1 | .25 46 | 4000 1400 | [[Rotterdam Centraal]] }}{{ PatRij1 | .37 | 800 7a/11a| [[Maastricht]Intercity] / [[Heerlen]] }}{{ PatRij1 | .49 | 17400 | [[Veenendaal CentrumNS]] ''Spits''}}{{ PatRij1 | van 1.52 | 3000 | [[Nijmegen]] }}{{ PatRij1 | 46 t/m 4.55 | 4000 | [[Rotterdam Centraal]] 46}}
}}
=== Internationaal ===
{{ PatTop |{{ PatRij1 | .26 08 | 9300 | [[Paris-Nord ''(]] |14b| [[Eurostar]] | [[NS International|NS Intern.]] | }}{{PatRij1 | .28 | 9200 | [[Brussel-Zuid]] |15a| [[Intercity direct|IC direct]] | [[ThalysNS International|NS Intern.]])''| }}{{ PatRij1 | .34 38 | 400 100 | [[Frankfurt ''(M) Hbf]] |2b| [[ICE]]| [[NS International|NS Intern.]] | soms als [[Treinserie 200 ({{drgljaar}})''|200]]}}{{PatRij1 | .47 | 9100 | [[London St. Pancras International]] |15| [[Eurostar]] | [[Eurostar]] | 1-2x/dag}}}} === Internationale nachttrein ==={{PatTop|{{ PatRij1 | 6.54 31 | 9200 450 | [[Brussel-Zuid ]] |5/5a| [[European Sleeper]] | [[European Sleeper]] | ma + wo + vr; speciaal tarief}}{{PatRij1| 19.00 | 420 | [[Innsbruck Hbf]] / [[Wien Hbf]] |10b| [[Nightjet]] | [[ÖBB]] | }}{{PatRij1| 20.28 | 400 | [[Zürich HB]] |7| [[Nightjet]] | [[ÖBB]] | }}{{PatRij1| 22.34 | 450 | [[Praha hl.n.]] |8| [[European Sleeper]] | [[European Sleeper]] | ma + wo + vr; speciaal tarief}}
}}
{{PatVoetnoot}}
''Aan de dagranden wordt dit station soms ook bediend door Sprinter {{s|7300}}.''
{{HistBedienLink}}
===Volgende stations===
[[Amsterdam Sloterdijk]]-hoog ''5.3 km richting Schiphol''
<br>[[Amsterdam Sloterdijk]]-laag ''4.5 km richting Haarlem/Zaandam''
<br>[[Amsterdam Muiderpoort]] ''3.8 km richting Utrecht/Weesp''
== Metro ==
|plaats=Amsterdam
|afkorting=CS
|metronetwerk=[[GVBMetro van Amsterdam|Amsterdam]]|lijn=[[Afbeelding:M51.png|45px|link=Lijn 51 Amstelveen Westwijk Amsterdam, Centraal Station - Isolatorweg]][[Afbeelding:M52.png|45px|link=Lijn 52 Amsterdam CS|51, Noord - Station Zuid]], [[Afbeelding:M53.png|45px|link=Lijn 53 Amsterdam, Gaasperplas - Centraal Station|53]], [[Afbeelding:M54.png|45px|link=Lijn 54 Amsterdam, Gein - Centraal Station|54]]|overstap=Ja
}}
[[Afbeelding:Metro CS.JPG|290px|thumb|right|Blik over het perron van het metrostationde Oostlijn, 25 december 2009.]]Onder het oostelijke deel van het stationsplein, en midden onder het station door, bevindt zich een metrostation van het [[GVB]]. Dit metrostation is geopend op 11 oktober 1980 bij de tweede fase van de metrotunnel, als eindpunt van de Oostlijn. Het metrostation bestaat uit een breed eilandperron, de sporen die erlangs liggen lopen enkele meters ten westen van het perron dood. Meteen ten oosten van het perron ligt een kruiswissel. Er zijn sponningen bevestigd om een waterkering in te bouwen voor het geval het IJ overstroomt. Meteen na het perron begint een lange krappe bocht naar rechts waar een maximumsnelheid van 40 km/h geldt. Deze bocht is aangelegd om het metrostation parallel aan het treinstation aan te kunnen leggen en zo een verlenging richting het westen mogelijk te maken. Deze verlenging is tot op heden nog niet gebouwd, maar is wel in studie en bouwkundig voorbereid.<br>Midden onder het treinstation liggen op 21 meter diepte de perrons voor de Noord/Zuidlijn. Dat station heeft twee zijperrons. Aan de zuidzijde zijn deze perrons met dat van de Oostlijn en de stationshal verbonden in een grote hal dat door de hoogte en de kloeke kolommen ook wel ''de Kathedraal'' wordt genoemd.<br>Het station heeft uitgangen aan drie kanten. Aan de kant van het Centraal Station bevinden zich drie roltrappen, twee vaste trappen en een lift naar de hal, waarin zich een AH to Go en diverse kaartautomaten bevinden. De uitgang aan de Kamperbrug is alleen met vaste trappen te bereiken. Er bevindt zich een hal naar het tussenniveau, vanwaar er vier trappen naar de straat leiden. Via het noordelijke einde van de Noord/Zuidlijnperrons zijn de IJhal, het busstation en de aanlandingen van de veerdiensten aan de achterkant van het Centraal Station bereikbaar. Metrostation Amsterdam Centraal is het drukste metrostation van Amsterdam, in het derde kwartaal van 2018 passeren er op werkdagen gemiddeld 89.570 reizigers door de poortjes.
Het metrostation is verbouwd en uitgebreid voor de [[Afbeelding:M51.png|90px|Noord/Zuidlijn]][[Afbeelding. In het bestaande metrostation komen en vertrekken de volgende lijnen:M53.png{{LijnTabel|90pxplaats=Amsterdam|]][[Afbeelding:M54.png|90pxhalte=Station Amsterdam Centraal|]]type=Metro}}
===Volgende stations===[[Afbeelding:M51.png|30px|]][[Afbeelding:M53.png|30px|]][[Afbeelding:M54.png|30px|]] [[Amsterdam Nieuwmarkt|Nieuwmarkt]] >> ''(850m richting Gaasperplas/Gein/Isolatorweg)''<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]] [[Metro van AmsterdamRokin|Klik hier voor een uitgebreid artikel over de Amsterdamse metroRokin]] >> ''(1100m richting Station Zuid)''<br>[[Afbeelding:M52.png|30px|]]<< [[Amsterdam Noorderpark|Noorderpark]] ''(1740m richting Noord)''
== Tram ==
|naam=Centraal Station
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Metro/tram/bus Stadsvervoer Amsterdam (2012-2024)|Stadsvervoer Amsterdam]]
|vervoerders=[[GVB]]
}}
Het stationsplein is verdeeld in 2 twee delen, : een westzijde en een oostzijde. Van hieruit vertrekken elf van de zestien tramlijnen van het GVB. Beide keerlussen zijn voorzien van vier sporen.=== Stationsplein west (van/naar Nieuwezijds Voorburgwal) ===* [[Lijn 1 Amsterdam, Centraal Station - Osdorp de Aker|1: CS - Osdorp de Aker]]* [[Lijn 2 Amsterdam, Centraal Station - Nieuw Sloten|2: CS - Nieuw Sloten]]* [[Lijn 5 Amsterdam, Centraal Station - Amstelveen, Binnenhof|5: CS - Amstelveen Binnenhof]] * [[Lijn 13 Amsterdam, Geuzenveld - Centraal Station|13: CS - Geuzenveld]]* [[Lijn 17 Amsterdam, Osdorp Dijkgraafplein - Centraal Station|17: CS - Osdorp Dijkgraafsplein]]=== Stationsplein oost (van/naar Damrak of De Ruyterkade) ===* [[Lijn 4 Amsterdam, Centraal Station - Station RAI|4: CS - Station RAI]]* [[Lijn 9 Diemen Sniep - Amsterdam CS|9: CS - Diemen Sniep]]* [[Lijn 16 Amsterdam, VU medisch centrum - Centraal Station|16: CS - VU Medisch Centrum]]* [[Lijn 24 Amsterdam, VU medisch centrum - Centraal Station|24: CS - VU Medisch Centrum]]* [[Lijn 25 Amsterdam, President Kennedylaan - Centraal Station - Passenger Terminal Amsterdam|25: PTA - CS - President Kennedylaan]]* [[Lijn 26 Amsterdam, IJburg - Centraal Station|26: CS - IJburg]]
== Bus = Stationsplein West (van/naar Nieuwezijds Voorburgwal) ===[[Afbeelding:Busstation IJSEI.JPG{{LijnTabel|290pxplaats=Amsterdam|thumb|right|Het busstation aan de IJ-zijde van halte=Amsterdam Centraal, 25 december 2009.]]Sinds 13 december 2009 bevindt zich aan beide kanten van het Centraal Station een busstation. Op die datum is de eerste fase van het nieuwe busstation achter het Centraal Station geopend, waar nu tot omstreeks middernacht alle [[Arriva]]-lijnen halteren. Aan de voorzijde zijn er nog twee busstations: Prins Hendrikkade en Stationsplein Oost/Kamperbrug(Tram Westzijde)|type=Tram}}
=== Busplatform Stationsplein Oost (van/naar Damrak of De Ruyterkade) ==='' Connexxion '' * [[Lijn 293 Zaandam Station NS - {{LijnTabel|plaats=Amsterdam|halte=Amsterdam Leidseplein]] ''Nachtbus''Centraal (Tram Oostzijde)|type=Tram}}
==Bus = Stationsplein Oost/Kamperbrug ([[GVB]] en [[Connexxion]]) ==== Busstation IJzijde ===
{{BusstationInfo
|naam=Centraal StationIJzijde
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Metro/tram/bus Stadsvervoer Amsterdam (2012-2024)|Stadsvervoer Amsterdam]], [[Concessie Zaanstreek-Waterland (2024-2033)|Zaanstreek-Waterland]], [[Concessie Amstelland-Meerlanden (2018-2032)|Amstelland-Meerlanden]], [[Concessie Busvervoer Almere (2018-2027)|Busvervoer Almere]]|vervoerders=[[GVB]], [[EBS]], [[Connexxion]], [[Keolis Nederland]]|vorm=perronbusstationEilandbusstation
|type=statisch
}}
=== Prins Hendrikkade ([[GVB]] en [[Connexxion]]) =Veer =={{BusstationInfoHalteInfo|naam=Prins HendrikkadeCentraal Station
|plaats=Amsterdam
|concessie=[[Concessie Metro/tram/bus Amsterdam]], [[Concessie AmstellandIJ- en Noordzeekanaalveren (2019-2024)|IJ-Meerlandenen Noordzeekanaalveren]]|vervoerders=[[GVB]], [[Connexxion]]|vorm=perronbusstation|type=statisch
}}
[[Categorie:Rhijnspoorweg]][[Categorie:Oosterspoorweg]][[Categorie:Staatslijn K]][[Categorie:Oude Lijn]]