4.162
bewerkingen
Wijzigingen
k
|-
| 6 [[Afbeelding:Lijnkleur6.svg|15px]]
| [[Lijn 6 Amsterdam Station Zuid - Amstelveen Stadshart|Station Zuid - Buitenveldert - Amstelveen Stadshart]]
| Spitstram
|-
| 11 [[Afbeelding:Lijnkleur11.svg|15px]]
| [[Lijn 11 Amsterdam, Centraal Station - Surinameplein|Centraal Station - Dam - Leidseplein - Surinameplein]]
| Versterkingslijn, rijdt beperkt
Voor Op 13 december 2020 vond de toekomst zijn er talloze plannen. Het enige plan waarover tot dusver besloten islaatste grote wijziging plaats in het tramnet, is namelijk de ombouw terugkeer van de Amstelveenlijn tot [[Lijn 25 Amsterdam Station Zuid - Amstelveen Westwijk|lijn 25]] in het Amsterdamse tramnetwerk. Deze lijn is echter een tramlijn, waarbij vervanging van [[Lijn 51 Amsterdam Centraal Station - Amstelveen Westwijk|sneltram/metrolijn 51]] tussen station Amsterdam Zuid en Amstelveen Westwijk en wordt in de mogelijkheid wordt opengehouden deze lijn te zijner tijd te verlengen toekomst verlengd naar Uithoorn.
geen bewerkingssamenvatting
|opening=3 juni 1875
}}
De [[tram van Amsterdam]] is het grootste tramnetwerk van Nederland en wordt uitgebaat door [[GVB]]. Het netwerk bestaat uit 16 15 lijnen. In Amsterdam reden vanaf 1875 paardentrams, en sinds 1900 ook elektrische trams. In 1916 werd de laatste paardentramlijn geëlektrificeerd. Het netwerk is in de loop van de jaren flink aangepast. Naast diverse opgeheven trajecten zijn er ook veel uitbreidingen aan het netwerk geweest.
Kenmerkend van de Amsterdamse tram is de Combino, waarvan het met 155 trams het grootste aantal ter wereld heeft. Verder kenmerkend is de hoge dichtheid van het netwerk, zeker in de binnenstad en het gebruik van strengelspoor (exploitatie als enkelspoor) in een van de drukste winkelstraten van de stad. De tram wordt in Amsterdam op vrij ouderwetse manier geëxploiteerd, met vaste conducteur in de meeste trams en veel trambanen in de straat of met een busbaan gecombineerd in het midden van de weg. Echte vrijliggende trambanen zijn relatief zeldzaam in Amsterdam.
== Materiaal Materieel ==Sinds de aanschaf van de Combino is het wagenpark in Amsterdam relatief beperkt in materiaalvariatiesmaterieelvariatie.
{|class="wikitable ovnl"
! Type
| Eenrichtings: 184<br/>Tweerichtings: 177
|-
| 12GUrbos| BNCAF| 19902019 -19912022| 8173001 -8413072| 2572| 25,9 30 meter| 165|-| 11G| BN| 1989 - 1990| 901-920| 20| 25,9 meter| 150|-175
|}
Het overgrote deel van het materieel is eenrichtingsmaterieel. Voor tramlijn tramlijnen 5 en 25 naar Amstelveen, waar alleen een kopeindpunt is, worden tweerichtingstrams gebruikt, : de volledige Urbos serie 11G en de Combino's 2201-2204.
==Lijnennet==
{|class="wikitable ovnl"
! style="width:8%;" | Lijn
! Route
! Opmerkingen
| [[Lijn 5 Amsterdam Westergasfabriek - Amstelveen Stadshart|Westergasfabriek - Elandsgracht - Leidseplein - Museumplein - Station Zuid - Buitenveldert - Amstelveen Stadshart]]
|
|-
| 7 [[Afbeelding:Lijnkleur7.svg|15px]]
| [[Lijn 7 Amsterdam, Slotermeer - Azartplein|Slotermeer - Nieuw-West - Elandsgracht - Leidseplein - Vijzelgracht - Rietlandpark - Azartplein]]
|
|-
| 12 [[Afbeelding:Lijnkleur12.svg|15px]]
|-
| 14 [[Afbeelding:Lijnkleur14.svg|15px]]
| [[Lijn 14 Amsterdam, Centraal Station - FlevoparkIndische Buurt|Centraal Station - Dam - Artis - Indische Buurt - Flevopark]]
|
|-
|-
| 24 [[Afbeelding:Lijnkleur24.svg|15px]]
| [[Lijn 24 Amsterdam, Centraal Station Frederiksplein - VU Medisch Centrum|Centraal Station - Dam - Vijzelgracht Frederiksplein - De Pijp - Olympiaplein - Amstelveenseweg - VU Medisch Centrum]] ||-| 25 [[Afbeelding:Lijnkleur25.svg|15px]] | [[Lijn 25 Amsterdam Station Zuid - Amstelveen Westwijk|'''Amsterdam:''' Station Zuid - Buitenveldert - '''Amstelveen:''' Oranjebaan - Stadshart - Middenhoven - Westwijk]]
|
|-
| 26 [[Afbeelding:Lijnkleur26.svg|15px]]
| [[Lijn 26 Amsterdam, Centraal Station - IJburg|Centraal Station - Rietlandpark - IJburg]] | |-| 27 [[Afbeelding:Gvba27.png|15px]]| [[Lijn 27 Amsterdam, Surinameplein - Osdorp Dijkgraafplein|Surinameplein - Station Lelylaan - Osdorp Dijkgraafplein]]| Ochtendspitslijn
|}
Na de oorlog keerde de tram al in juni 1945 weer terug, zij het uiteraard in beperkte vorm. Tijdens de eerste wederopbouwjaren groeide het tramnet weer redelijk tot zijn vooroorlogse vorm, maar in de jaren '50 bleek de bus het vervoermiddel van de toekomst. Vele lijnen werden opgeheven en vervangen door bussen. Alleen had men nog geen oplossing voor de Leidse- en Utrechtsestraat: die leken te smal voor busexploitatie. Omdat het oude trammaterieel zijn beste tijd wel had gehad werden voor deze lijnen in 1957 nieuwe, gelede trams in dienst genomen. Achteraf gezien bleken deze trams de redding voor de Amsterdamse tram te zijn geweest.
Deze moderne trams bleken in de smaak te vallen bij het Amsterdamse publiek en mede door de veranderende tijdgeest werden vanaf de jaren ’60 weer grotere uitbreidingen gerealiseerd. Al in de jaren ’50 was [[Lijn 13 Amsterdam, Slotermeer - Centraal Station (1954-1974)|lijn 13]] verlengd naar Slotermeer, maar in 1962 kwam de echt grote ommekeer: [[Lijn 17 Amsterdam, Osdorp Dijkgraafplein - Centraal Station (1962-1971)|lijn 17]], eerder verbusd, werd weer een tram en ging over een vrije trambaan doorrijden naar Osdorp. Hierna volgden meer uitbreidingen, zoals die naar [[Lijn 2 Amsterdam, Slotervaart - Centraal Station (1975-1991)|Slotervaart]] in 1975.
In 1977 opende de [[Metro van Amsterdam|metro]] en ging het tramnet op de schop. Enkele lijnen veranderden van route en nieuwe lijnen verschenen. Dit tramnet bleef gedurende de jaren '80 redelijk stabiel. Een grote uitbreiding volgde in in 1990 met de ingebruikname van de Amstelveenlijn door zowel [[Lijn 5 Amstelveen Binnenhof - Amsterdam CS (1990-1992)|tramlijn 5]] als [[Lijn 51 Amsterdam CS Centraal Station - Amstelveen Westwijk|sneltram/metrolijn 51]]. Ook [[Lijn 9 Diemen Sniep - Amsterdam CSCentraal Station|lijn 9]] ging de stad uit, naar Diemen. Een jaar later werd [[Lijn 2 Amsterdam, Nieuw Sloten - Centraal Station (1991-1992)Nieuw Sloten|lijn 2]] verlengd naar Nieuw-Sloten.
In de eerste jaren van de 21e eeuw is het tramnet opnieuw uitgebreid. [[Lijn 1 Amsterdam, Centraal Station - Osdorp De de Aker - Centraal Station|Lijn 1]] is verlengd naar De Aker, [[Lijn 10 Amsterdam, Van Hallstraat - Azartplein|lijn 10]] ontsluit het voormalige oostelijk havengebied en de nieuwe buitenwijk IJburg kreeg een snelle verbinding met het centrum door middel van [[Lijn 26 Amsterdam, IJburg - Centraal Station- IJburg|lijn 26]].
