Wijzigingen

|jaar_geopend=1865-1868|huidige statushuidige_status=In gebruik|jaar_elektrificatie=1952-1953|aantal sporenaantal_sporen=2, [[Deventer|Dv]]-[[Olst|Ost]]: 1

'''Staatslijn A''' is de door de [[Staatsaanleg van spoorwegen|staat aangelegde]] spoorlijn tussen [[Arnhem Centraal|Arnhem]] - , [[Zutphen]] - , [[Deventer]] - , [[Zwolle]] - en [[Leeuwarden]]. Het traject tussen Arnhem en Zwolle wordt staat ook wel bekend als de '''IJssellijn''' genoemd. Tussen [[Zutphen]] en [[Deventer]] volgt het spoor geen logische route maar volgt het een omweg. Het meest logische tracé liep via Gorssel, echter, het grondgebied aldaar was in eigendom van kasteel Het Joppe. Er werd alleen toestemming tot aanleg gegeven als het spoor zo dicht mogelijk langs het kasteel zou lopen; vandaar dat het spoor tot de dag van vandaag met een grote boog om Gorssel heen gaat. In Deventer maakt het spoor een omweg om industrieterrein Bergweide, aangezien de Bergweide toentertijd nog een nat gebied was, ongeschikt voor een spoorlijn. Ook in [[Zwolle]] wordt een opvallende knik gemaakt in de wijk Ittersum. Die situatie is ontstaan in 1888 om ruimte vrij te maken voor het aanleggen van een goederenemplacement. == Opening en elektrificatie ==Opening van de spoorlijn:* Arnhem - Zutphen: 2 februari 1865* Zutphen - Deventer: 5 augustus 1865* Deventer - Zwolle: 1 oktober 1866* Zwolle - Meppel: 1 oktober 1867* Meppel - Heerenveen: 15 januari 1868* Heerenveen - Leeuwarden: 1 september 1868 [[Elektrificatie]] van de spoorlijn:* Arnhem - Zwolle: 1953* Zwolle - Leeuwarden: 1952

{{ TreinRouteRij | {{Rimg|0sr}} | Arnhem Centraal }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_AtnL.{{Rimg|AtnL|png|35px]] }} | ''[[Rhijnspoorweg|lijn]] naar [[Emmerich-Elten]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_ViWb.{{Rimg|ViWb|png|35px]] }} | ''snelweg A12'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_AtnR.{{Rimg|AtnR|png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Dieren - Apeldoorn|lijn]] naar [[Apeldoorn]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_AtvR.{{Rimg|AtvR|png|35px]] }} | ''[[Oosterspoorweg]] van [[Amsterdam Centraal]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_brug.{{Rimg|brug|png|35px]] }} | ''[[IJsselbrug Zutphen|brug over de IJssel]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_AtnL.{{Rimg|AtnL|png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Zutphen - Gelsenkirchen|lijn]] naar [[Winterswijk]]'' }}{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_brug.{{Rimg|brug|png|35px]] }} | ''brug over het Twentekanaal'' }}{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_AtnL.{{Rimg|AtnL|png|35px]] }} | ''[[Staatslijn D]] naar [[Glanerbeek]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_ViWb.{{Rimg|ViWb|png|35px]] }} | ''snelweg A1'' }}{{ RouteRij | {{Rimg|rsrg}} | [[ColmschateStopplaats]] }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_AtvL.{{Rimg|AtvL|png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Deventer - Almelo|lijn]] van [[Almelo]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_AtnR.{{Rimg|AtnR|png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Apeldoorn - Deventer|lijn]] naar [[Apeldoorn]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_vAtnL.{{Rimg|vAtnL|png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Deventer - Ommen|lijn]] naar [[Ommen]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_rer.svg{{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnL|35px]][[Afbeelding:Route_AtnL.png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Zwolle - Almelo|lijn]] naar [[Almelo]]'' }}{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_rer.svg{{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnL|35px]][[Afbeelding:Route_AtnL.png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Zwolle - Stadskanaal|lijn]] naar [[Stadskanaal]]'' }}

{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_rer.svg{{Rimg|rer}}{{Rimg|AtnL|35px]][[Afbeelding:Route_AtnL.png|35px]] }} | ''[[Staatslijn C]] naar [[Groningen]]'' }}

{{ TreinRouteRij | {{Rimg|rer}}{{Rimg|rnr}} | Leeuwarden Werpsterhoek Werpsterhoeke }}{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_rer.svg{{Rimg|rer}}{{Rimg|AtvR|35px]][[Afbeelding:Route_AtvR.png|35px]] }} | ''[[Staatslijn B]] van [[Harlingen Haven]] en [[Spoorlijn Leeuwarden - Stavoren|lijn]] van [[Stavoren]]'' }}{{ RouteRij | [[Afbeelding:Route_rer.svg{{Rimg|rer}}{{Rimg|vAtvR|35px]][[Afbeelding:Route_vAtvR.png|35px]] }} | ''[[Spoorlijn Leeuwarden - Anjum|lijn]] van [[Anjum]]'' }}

Eind 2013 is besloten om het deel van Staatslijn A tussen Zwolle en Herfte verdubbelen<ref name="Uitkomst besluitvorming spoorknooppunt Zwolle – Herfte"> [http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/12/17/uitkomst-besluitvorming-spoorknooppunt-zwolle-herfte.html Uitkomst besluitvorming spoorknooppunt Zwolle – Herfte]</ref>. Dit is nodig om de betrouwbaarheid van de dienstregeling te vergroten en meer treinen mogelijk te maken. Nu moeten Voorheen moesten de treinen van en naar Emmen nog gelijkvloers uit- en invoegen te Herfte aansluiting via een gelijkvloerse aansluiting. Tot 2022 wordt eind 2021 is het spoor verdubbeld waardoor de treinen van en naar Emmen vrij komen te liggen van de treinen van en naar Groningen/Leeuwarden. De voordelen op een rijtje:

Ter hoogte van Herfte aansluiting wordt is een dubbelsporige dive-under gerealiseerd waardoor de treinen elkaar ongelijkvloers kunnen kruisen. Naar verwachting wordt Het project is in het project najaar van 2021 volledig opgeleverd medio 2021<ref name="Alternatievenstudie ZwolleSpoort - scenario's voor het vervolg"> [http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2013/12/17/alternatievenstudie-zwollespoort-scenario-s-voor-het-vervolg.html Alternatievenstudie ZwolleSpoort - scenario's voor het vervolg]</ref>. Eind 2017 kan is een tussenfase worden gerealiseerd waarmee de gelijktijdigheid van de lijnen naar Meppel, Deventer en Enschede en gelijktijdigheid voor de aankomst/en vertrek van de tak naar Meppel gerealiseerd wordt.  ==Lijnvoering Arnhem – Zwolle / IJssellijn ==De '''IJssellijn''' is de spoorlijn [[Arnhem]] - [[Zutphen]] - [[Deventer]] - [[Zwolle]] en is onderdeel van [[Staatslijn A]]. De 76 kilometer lange spoorlijn ontleent zijn naam aan het feit dat de lijn bijna alle plaatsen langs de rivier de IJssel met elkaar verbindt. Sinds 1952 is het hele traject dubbelsporig-geëlektrificeerd, echter, het traject [[Deventer]]-[[Olst]] is nog altijd enkelsporig.De spoorlijn is aangelegd in 1865/1866. Tussen [[Zutphen]] en [[Deventer]] volgt het spoor geen logische route maar volgt het een omweg. Het meest logische tracé liep via Gorssel, echter, het grondgebied aldaar was in eigendom van kasteel Het Joppe. Er werd alleen toestemming tot aanleg gegeven als het spoor zo dicht mogelijk langs het kasteel zou lopen; vandaar dat het spoor tot de dag van vandaag met een grote boog om Gorssel heen gaat.Ook in Deventer maakt het spoor een omweg om industrieterrein Bergweide, aangezien de Bergweide toentertijd nog een nat gebied was, ongeschikt voor een spoorlijn. Ook in [[Zwolle]] wordt een dergelijke rare knik gemaakt in de wijk Ittersum. == Traject ==[[Afbeelding:Enkelspoor IJssellijn.JPG|330px|thumb|right|Enkelsporigheid tussen [[Deventer]] en [[Olst]] ter hoogte van het voormalige station [[Diepenveen West]], 30 mei 2011.]]{| cellspacing="0" cellpadding="3"|- style="border:none;"| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_0sICr.svg|35px]] || [[Arnhem]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Arnhem Velperpoort]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Arnhem Presikhaaf]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Velp]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Rheden]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Dieren]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Brummen]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Zutphen]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Deventer]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Olst]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Wijhe]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsIC0.svg|35px]] || [[Zwolle]]|} == Lijnvoering ===== Dienstregeling 2011 ===Tussen Arnhem en Zwolle rijdt [[Treinserie 3600 (2011)|Intercity 3600]], tussen Arnhem en Zutphen rijdt [[Treinserie 7600 (2011)|Sprinter 7600]] De frequenties van de lijn tussen Arnhem en Zwolle is sinds [[spoorslag '70]] amper veranderd, maar de eindpunten van lijnen en de halteringen wel. ===Dienstregeling 1971-1972, 1974-1975===In deze dienstregelingen had de lijn de volgende stations onderweg:{|{| cellspacing="0" cellpadding="3"|- style="border:none;"| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_0sICr.svg|35px]] || [[Arnhem]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Arnhem Velperpoort]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Arnhem Presikhaaf]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Velp]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Rheden]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Dieren|Dieren-Doesburg]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Brummen]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Zutphen]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsICr.svg|35px]] || [[Deventer]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Olst]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsr.svg|35px]] || [[Wijhe]]|-| style="border:none; text-align:center; padding:0px; white-space:nowrap;" | [[Afbeelding:Route_rsIC0.svg|35px]] || [[Zwolle]]|} De dienst van/naar Zwolle werd uitgevoerd door treinseries 4300 Zwolle – Roosendaal (spits: [[Bergen op Zoom]]) die buiten de spits niet stopte te Olst en Wijhe en 4600 Zwolle – [[Vlissingen]] die niet stopte tussen Arnhem en Zutphen. Verder waren er nog stoptreinseries 1300 (Dieren-Doesburg – [[Amsterdam Centraal]]) en 9000 (Arnhem – Zutphen). Alle treinen reden eens per uur. Serie 1300 heette in dienstregeling 1974-1975 serie 7300 en de 9000 werd vernummerd tot 7500. ===Dienstregeling 1975-1978, 1982-1983===Zowel de 4300 als de 4600 zouden tussen Arnhem en Zutphen niet meer stoppen. In plaats van de 4300 zou voortaan de 4600 buiten de spitsen niet meer stoppen te Olst en Wijhe. In dienstregeling 1982-1983 was Dieren opgenomen als halteplaats voor zowel de 4300 als de 4600. Treinserie 4300 had voortaan de gehele dag Roosendaal als eindpunt. Verder reden er nog treinseries 9700 en 9800 tussen Zutphen en [[Rotterdam Centraal]]/[[Den Haag Centraal]]; beide eens per uur. Komende uit het westen bleven soms treinstellen achter in Arnhem; van de 9800 gingen een aantal door naar [[Nijmegen]]. In dienstregeling 1976-1977 werd Dieren-Doesburg vernoemd tot Dieren. ===Dienstregeling 1989-1990===Zowel treinserie 4300 als treinserie 4600 had voortaan Roosendaal als eindpunt. Verder reed voortaan treinserie 9800 tweemaal per uur van Zutphen naar Rotterdam Centraal en Den Haag Centraal als stoptrein. ===Dienstregeling 1996-1997===Treinserie 4300 en 4600 waren vervangen door sneltreinserie [[Treinserie 3600 (1996/1997)|3600]] tussen Zwolle en Roosendaal. Tussen Arnhem en Zwolle werd nog gestopt te Dieren, Zutphen, Deventer en eens per uur in Olst en Wijhe (spits: tweemaal per uur). Tussen Zutphen en Arnhem reed nog stoptreinserie 19800 naar [[Utrecht Centraal]]. ===Dienstregeling 2000-2006===In plaats van stoptreinserie 19800 reed voortaan de [[Treinserie 7600 (2000/2001)|7600]] tussen Zutphen en Nijmegen tweemaal per uur. ===Dienstregeling 2007-2008===In plaats van de 3600 zou voortaan de 3700 rijden tussen Zwolle en Nijmegen. Nieuw hierbij was dat tweemaal per uur gestopt werd te Olst en Wijhe. De 7600 werd vervangen door de 7500 die voortaan [[Ede-Wageningen]] als eindpunt had (buiten de spits eenmaal per uur Arnhem). ===Dienstregeling 2009===De wijzigingen van twee jaar eerder werden grotendeels weer ongedaan gemaakt: de 3600 reed weer door naar Roosendaal (met nog wel twee stops per uur te Olst en Wijhe) en de 7600 zou wederom tussen Nijmegen en Zutphen gaan rijden.

{{bron|bronvermelding==Bronnen==<references />}}