ap_users, beheerders
3.236
bewerkingen
Wijzigingen
geen bewerkingssamenvatting
|spoorbreedte=1435 millimeter
|opening=14 oktober 1977
|passagiers=181194.370 000 per dag
|stations=51
}}
<br>Lengte: 9,7 kilometer
<br>Stations: 8
<br>Materieel: M6[[Metropolis]]
<br>Opening: 22 juli 2018
<br>Instappers per dag: onbekend
== Architectuur ==
Op het Amsterdamse metronetwerk zijn de verschillende lijnen duidelijk van elkaar te onderscheiden door de stationsarchitectuur. De Oostlijnen komen uit de jaren 1970, de Amstelveenlijn uit 1990, de Ringlijn uit 1997 en de Noord-Zuidlijn uit 20172018. De verschillende opvattingen die in de loop van de jaren zijn ontstaan over het functioneren van een station komen in hun verschijningsvorm duidelijk tot uitdrukking.
De metrostations langs de Oostlijnen zijn gebouwd in de jaren 1970. Zij hebben alle gemeen dat ze gebouwd zijn volgens de architectuurstijl 'brutalisme'. Het is een in die tijd populaire bouwstijl die uit Frankrijk is komen overwaaien. Een niet te missen kenmerk is het zichtbare kale beton (Frans: ''beton brut'', vandaar de naam brutalisme). Op ondergrondse stations is het direct overgeschilderd met witte verf of kunstuitingen, maar het is duidelijk te zien dat het kaal beton is. Stationshallen zijn ruim opgezet. Op bovengrondse stations zijn de perrontoegangen aan de buitenzijde onbewerkt gelaten. Graffiti werd in de jaren 1970 nog niet gespoten, er werd vooral krijt gebruikt en dat ging niet op de ruwe betonnen muren. Op perrons werden betonnen muurtjes met rondingen gebruikt om een vorm van knusheid te creëeren.
<br>Rond 2010 werden alle bovengrondse stations wel provisorisch opgeknapt omdat het verbeteren van de sociale veiligheid noodzakelijk was. De perrons werden geasfalteerd, zitmuurtjes werden weggehaald en vervangen door glazen abri's, en de kloeke verlichtingsarmaturen werden vervangen door lichte exemplaren.
<br>Station Kraaiennest is in 2013 geheel opnieuw opgebouwd, samen met de opknapbeurt die de gehele stationsomgeving kreeg.
<br>De andere stations langs de Oostlijnen, met uitzondering van de stations die met de NS worden gedeeld, zullen in de periode maart 2016 - 2018 grondig worden opgeknapt in het kader van het project 'Renovatie Oostlijn' (ROL). Hierbij wordt de oorspronkelijke brutalisme-architectuur behouden, maar wel verbeterd. Hoekjes worden rechtgetrokken, ruimtes worden beter uitgelicht, liften worden van glas. Informatie-elementen worden weer op logische plaatsen geclusterd neergezet, en de algehele informatievoorziening wordt vernieuwd. Station Holendrecht wordt vanaf 29 maart 2016 werd als eerste aangepakt, waarna de stations Centraal en Van der Madeweg volgenvolgden. Station Gein is als laatste aan de beurten zal eind 2018 voltooid zijn.
== Huisstijl ==
In een provisorische poging de bovengrondse Oostlijnstations op te knappen in 2008-2010 kregen alle stationsborden langs die lijn een modernere huisstijl. Borden werden blauw met witte tekst in Frutiger, met blauwe en lichtblauwe blokjes langs de bovenrand en een witte bies met GVB-logo links. Er werd begonnen met het gebruiken van pictogrammen om naar de tram en bus te verwijzen, pictogrammen die in Duitsland vaak worden gebruikt: een rood vierkant met het woord 'Tram', en een paarse cirkel met het woord 'BUS' erin. Ook werden in deze tijd de nu nog gebruikte metrolijnkleuren op de borden geplaatst. De herkenningskubus kwam terug en werd een witte M linksonderin de hoek op een blauw veld.
Op dit moment bestonden er vier huisstijlen op de Amsterdamse metro. Op station Overamstel waren ze zelfs alle vier op één station aan te treffen. Andere station hadden in de loop der tijd een mix gekregen, station Wibautstraat heeft meerdere verschillende naamborden hangen. Op station Nieuwmarkt is zelfs een M.O.L.-gekleurd bord met Frutiger-tekst aan te treffen. Om een eind aan deze potpourri te maken is in 2015 begonnen aan een compleet nieuwe huisstijl dat op het gehele netwerk zal worden toegepast. Het bestaat uit donkerblauwe borden met witte tekst in het lettertype Profile. Metrokleuren worden wel gebruikt, pictogrammen voor overige modaliteiten niet. Ook de herkenningskubus wordt vernieuwd, het is een witte M midden op een donkerblauw veld, met een rode bies onderop met het woord 'R-NET' erin. Tijdens deze opknapbeurt zijn er ook routevorken verschenen op de stations: een grote routestrip op driehoekvormige borden die de reiziger de nog af te leggen route laten zien. De DRIS-schermen boven de perrons zijn vervangen door lcd-schermen die niet de kloktijd weergeven waarop de volgende metro zal vertrekken, maar het aantal minuten aftelt.
De huisstijl van 2008 is nog op het sneltramtraject van de M51 te vinden en op station Sloterdijkhet Centraal Station. De Ringlijnstijl is er alleen nog op station Lelylaan, en ook Het oude M.O.L. is er ook nog, alleen op de stations Nieuwmarkt t/m Wibautstraat. Deze ondergrondse stations krijgen hun nieuwe borden tegelijk met hun stationsrenovatie in 2016-2018. In dat jaar zal Amsterdam eindelijk weer één complete, consequent toegepaste huisstijl hebben.
== Materieel ==
De allervroegste rit op werkdagen vertrekt om 5:21 uit [[Amsterdam Zuid|Zuid]] naar [[Westwijk]], de allerlaatste rit van de dag komt om 1:03 aan in Westwijk.
Op de lijnen M50, M53 en M54 wordt gewoonlijk met zeswagentreinen gereden bestaande uit de types [[CAF]] en [[Metropolis]]. Ook vierwagentreinen CAF kunnen voorkomen. De types rijden gemengd, hoewel op lijn M50 wat meer CAF rijdt en op de M53/M54 meer Metropolis. Langere treinen zijn technisch mogelijk maar komen in de reizigersdienst nooit voor in verband met de perronlengte (150 meter op de Oostlijnen, 125 meter op de Ringlijn).
Op lijn M51 wordt gewoonlijk met vierwagentreinen gereden, al komt incidenteel een losse trein (tweewagentrein) ook voor. Ook hier zijn langere treinen technisch mogelijk maar de stations op het sneltramdeel zijn slechts 65 meter lang, precies lang genoeg voor een vierwagentrein.
Bij de bouw van de Noord-Zuidlijn M52, die nu in volle gang is, zijn enkele voorbereidingen voor uitbreidingen van het metronetwerk ingebouwd. Zo kunnen er zowel bij Vijzelgracht als Centraal Station kruisende lijnen passeren (beide boven de Noord-Zuidlijn gelegen ruimtereserveringen), en is er nabij de Sixhaven een breder stuk tunnel gebouwd waar een station kan worden ingebouwd met een aftakking naar Zaandam.
==Toekomst==
Op 22 juli zal de Noord/Zuidlijn openen, waardoor Amsterdam vijf metrolijnen heeft. In maart 2019 staat alweer de volgende verandering op het programma: het sneltramtraject van lijn M51 in Amstelveen wordt afgestoten. Momenteel bouwen de treinen uit Amstelveen zich op station Zuid om tot metro om daarna op het 'echte' metronetwerk hun rit te vervolgen naar Centraal Station. Deze ombouw maakt de lijn echter erg onbetrouwbaar, er is een hoge defectenstand bij de BN-stellen waardoor regelmatig met enkele stellen gereden wordt in plaats van dubbele, en de kruisingen met het normale wegverkeer op het sneltramtraject zorgen voor veel vertraging en zelfs ongelukken, hetgeen doorwerkt op de andere lijnen van het metronet.
<br>Na maart 2019 zal lijn M51 een bijna hele ring rijden: van Isolatorweg via Zuid en Amstel naar Centraal Station. Het traject in Amstelveen wordt omgebouwd tot een reguliere snelle tramlijn, die bovendien wordt doorgetrokken naar Uithoorn. Enkele stations die dicht bij anderen liggen worden opgeheven en enkele kruisingen worden ongelijkvloers gemaakt.
<br>Nu de Noord/Zuidlijn bijna klaar is, is Amsterdam aan het nadenken over verdere metrolijnen. Een Oost/Westlijn staat hoog op de verlanglijst maar men is er nog niet helemaal over uit hoe die precies moet lopen. De meest waarschijnlijke variant loopt van het westen van de stad (Osdorp) via de Overtoom naar het Leidseplein, en dan verder naar Vijzelgracht (M52), Weesperplein (M51-4) naar het oosten. Wat het traject in 'het westen' en 'het oosten' moet worden is nog erg onzeker. In het westen is na Osdorp Badhoevedorp en Schiphol een mogelijke verlenging, in het oosten naar Muiderpoort en IJburg. Ook kan er nog worden gekozen na Leidseplein niet naar het oosten te gaan maar naar Centraal. Vijzelgracht en Centraal zijn beide bouwkundig voorbereid op de komst van een kruisende metrolijn.
<br>Voor station Sixhaven (zie vorige hoofdstuk) is in eerste instantie alleen ruimte overgehouden, maar nu de noordelijke IJ-oevers zich onverwacht zo snel ontwikkelen is het afbouwen en openen toch weer een serieuze optie geworden. Hoe dit precies moet gebeuren en of er dan meteen een aftakking naar Zaandam moet komen is nog onbekend.
<br>Voorgenoemde plannen staan niet op zichzelf maar hangen samen met nog weer andere plannen die één en ander mogelijk of juist onmogelijk maken. Schiphol per metro ontsluiten kan immers ook door de Noord/Zuidlijn door te trekken van station Zuid langs de treinsporen. Het is de goedkoopste manier maar ook de manier die het minste rendement oplevert door het parallelverkeer met de trein en de weinige bebouwing langs de lijn.
<br>De ringlijn kan worden gesloten tot een échte ringlijn door het traject tussen Centraal en Isolatorweg af te bouwen. Ook dit kan op een duren of goedkope manier: langs de treinsporen met een bovengronds station Westerpark, of grotendeels ondergronds langs de Houthavens.
[[Categorie:Metrolijnen]]
[[Categorie:Metronetwerken]]
