Wijzigingen

Ga naar: navigatie, zoeken

S-Bahn Berlijn

580 bytes toegevoegd, 16 sep 2013 18:28
k
Pagina beetje opgeknapt
[[Afbeelding:Bln Neukölln.JPG|thumb|290px|right|Station Neukölln, 14 augustus 2010.]]
De '''S-Bahn van Berlijn''' is een uit 15 lijnen bestaand net van snelle stoptreinen in en rond de 3,5 miljoen inwoners tellende regio rondom de Duitse hoofdstad Berlijn. Het net is onder deze naam ontstaan in de jaren 1930, toen verschillende buurtspoorwegen werden samengevoegd tot één samenhangend net met één tariefsysteem. Vele andere Duitse agglomeraties zouden dit voorbeeld volgen, zoals [[S-bahn van Hamburg|Hamburg]] enkele jaren later.
<br>Op dit moment is de S-Bahn naast de [[Metro van Berlijn|metro]] het belangrijkste vervoersmiddel van de stad, als aanvulling op het fijnmazigere metronet. Er rijden drie materieelsoorten: de '''[[BR480]]''' (bijnaam ''Broodrooster'' door de vorm van de frontruiten), de '''[[BR485/885|BR485]]''' (bijnaam ''Colablikje'' vanwege de oude rode kleurstelling) en de '''[[BR481/482|BR481]]''' (bijnaam ''Duikbril'', of ''Luchtalarm'' vanwege het kenmerkende optrekgeluid).
==Voor en tijdens WOII= Materieel ===Al rond 1900 bestonden er veel spoorlijnen van en naar Berlijn, maar een echt gemeenschappelijk hoofdstation was er niet. De meeste lijnen eindigden op een kopstation, zoals Anhalter Bahnhof of Görlitzer Bahnhof, waarbij de meeste stations werden vernoemd naar de richting waar de spoorlijn heenging. Later werd besloten deze stations met elkaar te verbinden. Zo ontstond bijvoorbeeld de Berliner Ringbahn, een ringspoorlijn rond het oudere Berlijn, waar nu de lijnen S41 en S42 rondjes over rijden. De Stadtbahn Op dit moment is een lijn die dwars door de stad liep in oost-west-richting. Deze lijnen waren en zijn de basis voor het S-Bahnnetwerk dat zo ontstond.<br>In Bahn naast de jaren 1930 kwam Hitler aan de macht. [[Metro van Berlijn moest een grootse hoofdstad worden |metro]] het belangrijkste vervoersmiddel van de stad, als aanvulling op het Derde Rijk, waarvoor onder andere allerlei groteske spoorfijnmazigere S-ideëen werden bedachtbahnnet. Sommige ideëen haalden het niet, zoals dat van een enorm luxe trein die over een spoorwijdte van 3 meter zou Er rijden inclusief restaurant en slaapkamers, maar wel werd er in 1934 begonnen aan drie materieelsoorten: de '''[[BR480]]''' (bijnaam ''Broodrooster'' door de Nord-Südtunnel. Deze loopt vorm van het Anhalter Bahnhof midden onder de binnenstad naar frontruiten), de noordkant van de ring bij Gesundbrunnen. De lijn werd in delen voltooid tussen 1936 en 1939. Station ''Unter den Linden'[[BR485/885|BR485]]''' (bijnaam ''Colablikje'' werd in vanwege de lengterichting onder oude rode kleurstelling) en de gelijknamige boulevard gebouwd waarvoor aan beide kanten zeer krappe bogen werden gebouwd met een straal van slechts 150 meter. De maximumsnelheid bedraagt er dan ook maar 40 km'''[[BR481/h.<br>Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd een deel van de tunnel opgeblazen door Russische troepen482|BR481]]''' (bijnaam ''Duikbril'', onder het Landwehrkanal. Dit had als gevolg dat de S-Bahntunnel onder water liep, en via deze tunnel ook delen van of ''Luchtalarm'' vanwege het metronetkenmerkende optrekgeluid).
== Voor en tijdens WOII ==Al rond 1900 bestonden er veel spoorlijnen van en naar Berlijn, maar een echt gemeenschappelijk hoofdstation was er niet. De meeste lijnen eindigden op een kopstation, zoals Anhalter Bahnhof of Görlitzer Bahnhof, waarbij de meeste stations werden vernoemd naar de richting waar de spoorlijn heenging. Later werd besloten deze stations met elkaar te verbinden. Zo ontstond bijvoorbeeld de Berliner Ringbahn, een ringspoorlijn rond het oudere Berlijn, waar nu de lijnen [[Lijn S41 Ringlijn Berlin, Gesundbrunnen - Gesundbrunnen (rechtsom)|S41]] en [[Lijn S42 Ringlijn Berlin, Gesundbrunnen - Gesundbrunnen (linksom)|S42]] rondjes over rijden. De Stadtbahn is een lijn die dwars door de stad liep in oost-west-richting. Deze lijnen waren en zijn de basis voor het S-Bahnnetwerk dat zo ontstond. In de jaren 1930 kwam Hitler aan de macht. Berlijn moest een grootse hoofdstad worden van het Derde Rijk, waarvoor onder andere allerlei groteske spoor-ideëen werden bedacht. Sommige ideëen haalden het niet, zoals dat van een enorm luxe trein die over een spoorwijdte van 3 meter zou rijden inclusief restaurant en slaapkamers, maar wel werd er in 1934 begonnen aan de Nord-Südtunnel. Deze loopt van het Anhalter Bahnhof midden onder de binnenstad naar de noordkant van de ring bij Gesundbrunnen. De lijn werd in delen voltooid tussen 1936 en 1939. Station ''Unter den Linden'' werd in de lengterichting onder de gelijknamige boulevard gebouwd waarvoor aan beide kanten zeer krappe bogen werden gebouwd met een straal van slechts 150 meter. De maximumsnelheid bedraagt er dan ook maar 40 km/h. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd een deel van de tunnel opgeblazen door Russische troepen, onder het Landwehrkanal. Dit had als gevolg dat de S-Bahntunnel onder water liep, en via deze tunnel ook delen van het metronet. ==De S-Bahn tijdens de verdeelde stad==
Na de Tweede Wereldoorlog werd de stad Berlijn opgedeeld in vier sectors, een Britse, een Franse, een Amerikaanse en een Russische. Het Russische bewind, in Oost-Berlijn, voerde echter een totaal andere koers dan het westerse in de andere sectors. Toen bleek dat enorm veel Oost-Berlijners vertrokken naar de westerse sectors werd besloten tot de bouw van de Berlijnse Muur op 13 augustus 1961. Voor Oost-Berlijnse burgers was het niet meer zomaar toegestaan om naar het westen te reizen. Deze splitsing van de stad had ook gevolgen voor het openbaar vervoer.
De stad was gesplitst, en het S-Bahnnet werd dus ook gesplitst. Alle trajecten die de grens overstaken werden gesloten. Er waren enkele uitzonderingen.:<br>*De lijn Gesundbrunnen - Schönholz lag nét ten oosten van de grens. De eroverheengaande lijn was West-Berlijns. Dat betekende dat die lijn zelf dus nét op Oost-Berlijns grondgebied lag. Daarom werden de uitgangen aan de oostzijde van de stations gesloten, zodat reizigers alleen aan de westelijke zijde de stations konden verlaten. Station Bornholmer Straße vormde een moeizaam punt omdat de grens daar midden overheen lag: de grens lag tussen beide perrons in. Dat station werd dus in zijn geheel gesloten.*De Nord-Südtunnel liep van West-Berlijn naar West-Berlijn via Oost-Berlijn. Hierom werden alle Oost-Berlijnse stations gesloten en de treinen reden er zonder stoppen doorheen. De toegangen op de straat werden onherkenbaar gemaakt. Station Friedrichstraße was een uitzondering, hier stopten de treinen wel, maar dit station was alleen bereikbaar voor mensen die via de Stadtbahn uit het westen aankwamen. Treinen over die lijn reden namelijk ook door tot dit station. Treinen uit oostelijke richting ook, maar door het plaatsen van allerlei muren en gangen was het op dit Oost-Berlijnse station onmogelijk gemaakt dat reizigers uit beide stadsdelen elkaar tegenkwamen.
[[Metro van Berlijn|Klik hier ]] voor meer informatie]] over de gevolgen van de stadssplitsing voor de metro van Berlijn.
===De 'S-Bahn-Boykott' in het westen===
[[Afbeelding:Viaduct Wernerwerk.JPG|300px|thumb|right|Nog altijd ongebruikt S-Bahntraject bij het voormalige station Wernerwerk aan de oude lijn Jungfernheide-Siemensstadt. 14 augustus 2010.]]
De Deutsche Reichsbahn (DR) verzorgde het trein- en S-Bahnvervoer in geheel Oost-Duitsland, en de beide delen van Berlijn. Dit tegen de zin van de West-Berlijnse inwoners én de West-Berlijnse medewerkers van de S-Bahn van hun stadsdeel. Zij werden uitbetaald in Oost-Duits geld, en werden door West-Berlijners uitgemaakt voor landverraders omdat ze voor een Oost-Duits vervoersbedrijf werkten. Steeds minder West-Berlijners gebruikten hun S-Bahnnet nog. De tram in dat stadsdeel was al afgeschaft omdat het niet modern en flexibel genoeg werd geacht, maar de metro was in opmars. De huidige lijnen U7 en U9 werden in deze tijd geopend. Lijnen die Oost-Berlijn omzeilden, en zelfs ongeveer parallel liepen met de S-Bahn. Nog steeds horen deze lijnen tot de drukste van het Berlijnse metronet. Het overige vervoer werd door buslijnen gedaan. West-Berlijners besloten ''en masse'' de S-Bahn niet meer te gebruiken, de zogeheten '' S-Bahn-Boykott''.
<br>Door al deze ontwikkelingen kwam het in 1980 uiteindelijk tot een staking van de West-Berlijnse S-Bahn, de ''S-Bahnstreik''.
<br>Vier jaar lang reed er geen enkele S-Bahntrein meer in West-Berlijn. Tot in 1984 de West-Berlijnse (en huidige geheel-Berlijnse) stadsvervoerder [[BVG]] de S-Bahn overnam van de DR. Langzaamaan begon het BVG weer met het heropenen van de lijnen, en nu het net in handen van een westerse vervoerder was kwamen de reizigers ook weer terug. Ter vervanging van de oude treinen werd besloten tot het bestellen van nieuwe treinen, de [[BR480]]. Sommige lijnen bleven echter gesloten, tot op de dag van vandaag.
Vier jaar lang reed er geen enkele S-Bahntrein meer in West-Berlijn. Tot in 1984 de West-Berlijnse (en huidige geheel-Berlijnse) stadsvervoerder [[BVG]] de S-Bahn overnam van de DR. Langzaamaan begon het BVG weer met het heropenen van de lijnen, en nu het net in handen van een westerse vervoerder was kwamen de reizigers ook weer terug. Ter vervanging van de oude treinen werd besloten tot het bestellen van nieuwe treinen, de [[BR480]]. Sommige lijnen bleven echter gesloten, tot op de dag van vandaag. ===Ondertussen in het oosten===
In Oost-Berlijn was de S-Bahn echter het meest belangrijke vervoersmiddel. Ook was de tram daar blijven bestaan. De metro had daar slechts twee lijnen (de huidige U2 en U5) en had een ondergeschikte rol. Wel werd lijn U5 in 1988 en 1989 nog flink verlengd naar Hönow. Voor de S-Bahn werd in de jaren 1980 nieuw materieel besteld, de [[BR485/885|BR485]], die momenteel nog steeds het vaakst op Oost-Berlijnse lijnen is aan te treffen, bijvoorbeeld de S9.
==Na de Wende==
[[Afbeelding:BR481.JPG|thumb|right|300px|BR481 op station Spindlersfeld, 13 augustus 2010.]]
Na de val van de Berlijnse Muur konden ook de beide openbaar vervoersnetten in Berlijn weer op elkaar worden aangesloten. De S-Bahntreinen in de Nord-Südtunnel stopten weer op alle stations, nadat deze opgeknapt en weer toegankelijk gemaakt waren. Midden jaren 1990 was ook de ring weer gesloten. Door deze samenvoeging was het bestellen van nieuw materieel weer nodig, hetgeen resulteerde in de [[BR481/482|BR481]]. De West-Berlijnse treinen 480 en de Oost-Berlijnse treinen 485 hadden op zich wel het hele net samen kunnen rijden maar ze voldeden niet meer aan de veiligheis- en comforteisen van de jaren 1990 bij een samengevoegd net. In 1996 begon de serielevering, en in 2004 kwam de laatste.
<br>Berlijn heeft weer één S-Bahnnet, maar sommige trajecten blijven nog steeds gesloten na de S-Bahnstreik, zoals Zehlendorf-Düppel, en Jungfernheide-Siemensstadt. Laatstgenoemde ligt er nog altijd nutteloos bij, te wachten op zijn heringebruikname..
==Lijnennet==<br>[[Afbeelding:S1 Berlijn.png|60px|link=Lijn S1 Potsdam_Hauptbahnhof - Oranienburg]] [[Potsdam Hbf]] - '''Berlin Wannsee''' - [[Berlin Friedrichstraße]] - [[Berlin Gesundbrunnen]] - '''[[Oranienburg]]'''<br>[[Afbeelding:S2 Berlijn.png|60px|link=Lijn S2 Blankenfelde - Bernau]] '''Blankenfelde''' - Berlin Friedrichstraße - [[Berlin Gesundbrunnen]] - [[Bernau]]'''<br>[[Afbeelding:S3 Berlijn.png|60px|link=Lijn S3 Berlin Ostkreuz - Erkner]] '''Berlin Ostkreuz''' - '''Erkner'''<br>[[Afbeelding:S5 Berlijn.png|60px|link=Lijn S5 Berlin-Spandau - Strausberg Nord]] '''[[Berlin-Spandau]]''' - [[Berlin Hbf]] - [[Berlin Ostbahnhof]] - '''Strausberg Nord'''<br>[[Afbeelding:S7 Berlijn.png|60px|link=Lijn S7 Potsdam Hbf - Berlin-Ahrensfelde]] '''Potsdam Hbf''' - [[Berlin Hbf]] - [[Berlin Ostbahnhof]] - '''Berlin-Ahrensfelde'''<br>[[Afbeelding:S8 Berlijn.png|60px|link=Lijn S8 Birkenwerder - Zeuthen]] '''Birkenwerder''' - Berlin Ostkreuz - '''Zeuthen'''<br>[[Afbeelding:S9 Berlijn.png|60px|link=Lijn S9 Berlin, Flughafen Schönefeld - Pankow]] '''Flughafen Berlin Schönefeld''' - Berlin Ostkreuz - Berlin Bornholmerstraße - '''Berlin Pankow'''<br>[[Afbeelding:S25 Berlijn.png|60px|link=Lijn S25 Teltow Stadt - Hennigsdorf]] '''Teltow Stadt''' - Berlin Südkreuz heeft weer één S- Berlin Friedrichstraße - Berlin Gesundbrunnen - '''Henningsdorf'''<br>[[Afbeelding:S41 Berlijn.png|60px|link=Lijn S41 Ringlijn BerlinBahnnet, Gesundbrunnen - Gesundbrunnen (rechtsom)]] '''Berlin Gesundbrunnen''' - Berlin Ostkreuz - Berlin Südkreuz - Berlin Westkreuz maar sommige trajecten blijven nog steeds gesloten na de S- '''Berlin Gesundbrunnen'''<br>[[Afbeelding:S42 Berlijn.png|60px|link=Lijn S42 Ringlijn BerlinBahnstreik, Gesundbrunnen - Gesundbrunnen (linksom)]] '''Berlin Gesundbrunnen''' zoals Zehlendorf- Berlin Westkreuz - Berlin Südkreuz - Berlin Ostkreuz - '''Berlin Gesundbrunnen'''<br>[[Afbeelding:S45 Berlijn.png|60px|link=Lijn S45 BerlinDüppel, Bundesplatz - Flughafen Berlin Schönefeld]] '''Berlin Bundesplatz''' - Berlin Südkreuz - '''Flughafen Berlin Schönefeld'''<br>[[Afbeelding:S46 Berlijn.png|60px|link=Lijn S46 Berlin Westend - Königs Wusterhausen]] '''Berlin Westend''' en Jungfernheide- Berlin Südkreuz - '''Königs Wusterhausen'''<br>[[Afbeelding:S47 BerlijnSiemensstadt.png|60px|link=Lijn S47 BerlinLaatstgenoemde ligt er nog altijd nutteloos bij, Hermannstraße - Spindlersfeld]] '''Berlin Hermannstraße''' - '''Berlin Spindlersfeld'''<br>[[Afbeelding:S75 Berlijnte wachten op zijn heringebruikname.png|60px|link=Lijn S75 Berlin, Westkreuz - Wartenberg]] '''Berlin Westkreuz''' - Berlin Hbf - Berlin Ostbahnhof - '''Berlin-Wartenberg'''<br>[[Afbeelding:S85 Berlijn.png|60px|link=Lijn S85 Berlin, Grünau - Waidmannslust]] '''Berlin-Grünau''' - Berlin Ostkreuz - Berlin Bornholmerstraße - '''Berlin Waidmannslust'''
== Lijnennet ==
{|class="wikitable ovnl"
! Lijn
! Route
|-
| [[Afbeelding:S1 Berlijn.png|60px|link=Lijn S1 Potsdam_Hauptbahnhof - Oranienburg]] || Potsdam Hbf - Wannsee - Steglitz - Schöneberg - Anhalter Bahnhof - Friedrichstraße - Gesundbrunnen - Wittenau - Oranienburg
|-
| [[Afbeelding:S2 Berlijn.png|60px|link=Lijn S2 Blankenfelde - Bernau]] || Blankenfelde - Mariënfelde - Südkreuz - Anhalter Bahnhof - Friedrichstraße - Gesundbrunnen - Pankow - Bernau
|-
| [[Afbeelding:S3 Berlijn.png|60px|link=Lijn S3 Berlin Ostkreuz - Erkner]] || Ostkreuz - Karlshorst - Köpenick - Erkner
|-
| [[Afbeelding:S5 Berlijn.png|60px|link=Lijn S5 Berlin-Spandau - Strausberg Nord]] || Spandau - Westkreuz - Charlottenburg - Zoologischer Garten - Hauptbahnhof - Friedrichstraße - Alexanderplatz - Ostbahnhof - Ostkreuz - Lichtenberg - Wuhletal - Mahlsdorf - Strausberg
|-
| [[Afbeelding:S7 Berlijn.png|60px|link=Lijn S7 Potsdam Hbf - Berlin-Ahrensfelde]] || Potsdam Hbf - Wannsee - Westkreuz - Charlottenburg - Zoologischer Garten - Hauptbahnhof - Friedrichstraße - Alexanderplatz - Ostbahnhof - Ostkreuz - Lichtenberg - Ahrensfelde
|-
| [[Afbeelding:S8 Berlijn.png|60px|link=Lijn S8 Birkenwerder - Zeuthen]] || Birkenwerder - Pankow - Ostkreuz - Schöneweide - Grunau - Zeuthen
|-
| [[Afbeelding:S9 Berlijn.png|60px|link=Lijn S9 Berlin, Flughafen Schönefeld - Pankow]] || Flughafen Schönefeld - Schöneweide - Ostkreuz - Pankow
|-
| [[Afbeelding:S25 Berlijn.png|60px|link=Lijn S25 Teltow Stadt - Hennigsdorf]] || Teltow Stadt - Lichterfelde - Südkreuz - Anhalter Bahnhof - Friedrichstraße - Gesundbrunnen - Reinickendorf - Tegel - Henningsdorf
|-
| [[Afbeelding:S41 Berlijn.png|60px|link=Lijn S41 Ringlijn Berlin, Gesundbrunnen - Gesundbrunnen (rechtsom)]] || Gesundbrunnen > Ostkreuz > Neukölln > Südkreuz > Bundesplatz > Westkreuz > Jungfernheide > Gesundbrunnen
|-
| [[Afbeelding:S42 Berlijn.png|60px|link=Lijn S42 Ringlijn Berlin, Gesundbrunnen - Gesundbrunnen (linksom)]] || Gesundbrunnen > Jungfernheide > Westkreuz > Bundesplatz > Südkreuz > Neukölln > Ostkreuz > Gesundbrunnen
|-
| [[Afbeelding:S45 Berlijn.png|60px|link=Lijn S45 Berlin, Bundesplatz - Flughafen Berlin Schönefeld]] || Flughafen Schönefeld - Schöneweide - Neukölln - Südkreuz - Bundesplatz
|-
| [[Afbeelding:S46 Berlijn.png|60px|link=Lijn S46 Berlin Westend - Königs Wusterhausen]] || Westend - Westkreuz - Bundesplatz - Südkreuz - Neukölln - Schöneweide - Grunau - Zeuthen - Königs Wusterhausen
|-
| [[Afbeelding:S47 Berlijn.png|60px|link=Lijn S47 Berlin, Hermannstraße - Spindlersfeld]] || Hermannstraße - Neukölln - Schöneweide - Spindlersfeld
|-
| [[Afbeelding:S75 Berlijn.png|60px|link=Lijn S75 Berlin, Westkreuz - Wartenberg]] || Westkreuz - Charlottenburg - Zoologischer Garten - Hauptbahnhof - Friedrichstraße - Alexanderplatz - Ostbahnhof - Ostkreuz - Lichtenberg - Wartenberg
|-
| [[Afbeelding:S85 Berlijn.png|60px|link=Lijn S85 Berlin, Grünau - Waidmannslust]] || Grünau - Schöneweide - Ostkreuz - Wittenau - Waidmannslust
|}
[[Categorie:S-Bahn]]
[[Categorie:Vervoer in Duitsland]]
ap_users
86.554
bewerkingen

Navigatiemenu