Vitesse
Vitesse is een voormalig openbaarvervoerbedrijf uit het Noord-Brabantse Moergestel. Vitesse vervoerde reizigers per bus rond Eindhoven van 1924 tot en met 1948. In 1949 fuseerde Vitesse met MBS tot Zuidooster Autobusdiensten NV.
Inhoud
Oprichting
Autobusonderneming Vitesse opende een geregelde lijndienst tussen Eindhoven en Tilburg en alle tussengelegen plaatsen op dinsdag 19 augustus 1924. De oprichter van Vitesse was Germanus Bal. De lijndienst startte aanvankelijk in Eindhoven op de markt en ging via Best, Oirschot, Beers, Diessen en Hilvarenbeek naar het station van Tilburg. Vitesse kwam al snel in de problemen. De twee bussen waren gehuurd van A. Kleingeld. Deze werden wegens achterstallige betallingen van dhr. Kleingeld teruggevorderd. Bal ging op zoek naar vervangende bussen. Dit werden drie Ford-bussen, één via Kleingeld, twee via dhr. Burik. De bus van Kleingeld wordt in oktober door een curator teruggevorderd.
Fusie
In 1925 fuseerde Vitesse met het bedrijf Presto van Leo Fick, een leraar uit Moergestel. Presto exploiteerde tot dan toe een lijn van Moergestel naar Oirschot via Tilburg. Het nieuwe bedrijf heette voluit NV Autobusonderneming Vitesse. Naast de voormalige Vitesse en Presto lijnen kwam er ook een lijndienst van 's-Hertogenbosch naar Oirschot via Boxtel. Vitesse ondervond concurrentie van de Eerste Moergestelsche Autobusdienst (EMAD). In 1932 nam Vitesse de lijndienst Tilburg-Oirschot over van EMAD.
Verkoop aan de NS
In 1940 werd besloten om Vitesse te verkopen aan Algemeene Transport Onderneming (ATO), een busholding van de NS. De definitieve beslissing viel op 15 augustus 1940. Het kantoor van de nieuwe Vitesse ging naar 's-Hertogenbosch. ATO had bovendien op 1 maart 1940 het busbedrijf Van de Rijdt gekocht, welke lijnen exploiteerde van Nijmegen via Grave naar 's-Hertogenbosch, Eindhoven, Mill, Helmond, Boxmeer en Venray. Dit bedrijf werd in 1941 bij Vitesse ondergebracht. In de periode 1940-1942 groeide Vitesse door overnames van ATO, welke direct bij Vitesse ondergebracht werden. Aanvankelijk was Vitesse een tweedekringsbedrijf, een dochteronderneming van ATO met een eigen bedrijfsleider die verantwoording aflegde aan het ATO bestuur. Onderhoud gebeurde in de Centrale Werkplaats van ATO. In 1942 werd Vitesse een eerstekringsbedrijf, een rechtstreeks dochterbedrijf van de NS en daarmee een zusterbedrijf van de ATO met eigen directie en werkplaats. De volgende lijnen kwamen in deze periode bij Vitesse:
- 15 augustus 1940: Gilze - Tilburg, Tilburg - Moergestel - Oirschot, Tilburg - Hilvarenbeek - Oirschot, Oirschot - Best - Eindhoven, Best-Boxtel, marktdienst 's-Hertogenbosch - Moergestel (de lijnen van het oude Vitesse).
- 27 oktober 1940: Bergen op Zoom - Wouw - Roosendaal
- 28 december 1940: 's-Hertogenbosch - Tilburg
- 1 maart 1941: Eindhoven - Helmond
- mei 1941: Oisterwijk - Tilburg
- 1 juni 1941: Nijmegen - Grave, Eindhoven - Grave, 's-Hertogenbosch - Grave, Grave - Mill - Boxmeer, Grave - Cuijk - Boxmeer, Boxmeer - Venray, Boxmeer - Helmond (de lijnen van Van de Rijdt)
- 1 juli 1941: Grave - Boxmeer (details en relatie tot de verbindingen Grave - Boxmeer van Van de Rijdt zijn onbekend)
- 1 oktober 1941: Venray - Deurne - Helmond, Venray - Horst - Venlo, Venray - Maasdorpen - Venlo, Venlo - Broekhuizen - Venray, Deurne - Griendsveen
- 1 december 1941: 's-Hertogenbosch - Boxtel
- 15 mei 1942: Breda - Tilburg
- 30 mei 1942: 's-Hertogenbosch - Vught - Voorburg - Hal - Boxtel
Het einde van Vitesse
Na de Tweede Wereldoorlog moest Vitesse, net als andere vervoerders, aan een wederopbouw beginnen. In het begin was daarom maar een beperkte dienstregeling mogelijk. In de zomer van 1946 reden slechts tien lijnen en alleen op werkdagen overdag. In de winter van 1946 stroomde nieuw materieel in waardoor de dienstregeling weer aanzienlijk kon worden uitgebreid en langzaam naar het oude niveau teruggebracht kon worden. Hierdoor ontstond weer een samenhangend netwerk. Alleen de lijn Bergen op Zoom - Roosendaal was een vreemde eend in de bijt en lag volledig geisoleerd van de rest van het netwerk. In 1947 groeide de concurrentie van de Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten. De NS besloot Vitesse te laten fuseren met MBS, die vooral in de regio Nijmegen actief was. Deze fusie vond plaats op 1 januari 1949. Vitesse en MBS fuseerden tot Zuidooster Autobusdiensten NV (ZO), een nieuw dochterbedrijf van de NS. Vooruitlopend op de fusie gaven beide in 1948 reeds een gezamenlijk busboekje uit.
Voormalige dienstregelingen
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
