S-trein van Brussel

De S-trein van Brussel is een netwerk van voorstadstreinen rondom de Belgische hoofdstad Brussel. Het netwerk werd door de NMBS op 13 december 2015 officieel in gebruik genomen. Daarbij werd grotendeels bestaand netwerk van lokaaltreinen voorzien van nieuwe marketing en reisinformatie.

Geschiedenis

In 2004 werd een project voor een uitgebreid netwerk van vrijliggende voorstadslijnen rondom Brussel voorgesteld. Dit netwerk kreeg de werknaam GEN: Gewestelijk ExpressNet (Frans: RER - Reseau Express Regional) en bestond uit een uitgebreid pakket infrastructurele maatregelen waarmee de drukke spoorlijnen rondom Brussel extra sporen zouden krijgen zodat de voorstadstreinen zonder hinder van andere treinen een frequente treindienst, in de meeste gevallen elk kwartier een trein, konden aanbieden.

In december 2005 werd als voorsprong op het nieuwe netwerk gestart met het CityRail-netwerk. Alle lokaaltreinen die over de Brusselse Noord-Zuidverbinding reden kregen voortaan het label CityRail en moesten gaan rijden met speciale treinen. Hiervoor werden klassieke motorstellen grondig verbouwd. Er waren zes lijnen:

• CR 1: Aalst - Denderleeuw - Brussel - Etterbeek - Braine-l'Alleud
• CR 2: Dendermonde - Brussel - Halle - Geraardsbergen
• CR 3: Brussel - Etterbeek - Louvain-la-Neuve-Université
• CR 4: Zottegem - Denderleeuw - Brussel
• CR 5: Aalst - Denderleeuw - Brussel
• CR 6: Leuven - Brussel - 's-Gravenbrakel

Met Brussel worden in dit geval de stations Brussel-Zuid, Brussel-Centraal en Brussel-Noord bedoeld.

CityRail werd geen succes. De speciale treinstellen verschenen overal in het land en reden allerlei diensten en maar zelden de beoogde diensten rondom Brussel. De treinen waren voorzien van een elektronisch informatiesysteem dat nooit werkzaam is geweest, de lijnnummers waren daardoor bij het publiek totaal onbekend. Daarnaast vroeg Infrabel extra kosten voor de treinpaden van CityRail-treinen, waarop de NMBS in december 2012 besloot het concept van CityRail definitief te verlaten.

In 2004 was voorzien dat het GEN-project in 2012 volledig zou zijn afgerond, maar bij de afschaffing van CityRail waren de meeste werken net begonnen. Het project heeft in de loop der tijd grote vertraging opgelopen. Het concept werd daardoor spottend het Réseau Eternellement Retardé genoemd, het Eeuwig Vertraagde Netwerk. In december 2015 wordt, nadat diverse grote werken eindelijk waren afgerond, de S-trein geïntroduceerd waarmee voor de reiziger voor het eerst de samenhang van het netwerk duidelijk wordt. Door bezuinigingen van de federale overheid op de spoordiensten kan het aanbod van dit netwerk nog niet tippen aan de beoogde doelstelling. In 2015 werd voorzien dat in december 2022 alle werkzaamheden aan de infrastructuur afgerond moeten zijn en dat er voldoende budget beschikbaar is om de volledige treindienst te rijden

De NMBS heeft met de uitbreiding van de diensten rekening geanticipeerd bij de bestelling van de Desiro MainLine. Van dit treinstel zijn er in 2008 liefst 305 besteld.

Infrastructuur

De plannen voor het GEN bestaan uit diverse voorstadsverbindingen die de omliggende plaatsen tot ongeveer 30 kilometer buiten Brussel beter zullen verbinden met Brussel zelf. Daarvoor zijn grote infrastructurele werken noodzakelijk, zoals spoorverdubbelingen, nieuwe stations en zelfs een aantal nieuwe verbindingen.

De volgende spoorlijnen krijgen aanpassingen voor het Gewestelijk Expressnet. Bij de aanpassingen worden vaak ook alle bestaande stations aan deze lijnen volledig gerenoveerd.

• Spoorlijn 50A: Deze spoorlijn krijgt vier sporen tussen Brussel-Zuid en de aftakking naar Denderleeuw. De vermoedelijke ingebruikname van de viersporigheid is december 2016.
• Spoorlijn 124: Deze spoorlijn krijgt vier sporen tussen Linkebeek en Nivelles. De definitieve ingebruikname is nog onduidelijk doordat er zeer langdurig taalproblemen waren met de vergunningen voor het aanpassen van station Linkebeek.
• Spoorlijn 161: Deze spoorlijn krijgt vier sporen tussen Etterbeek en Ottignies. Tussen Brussel-Schuman en Etterbeek is de spoorlijn ook viersporig, maar wordt de lijn als twee parallel lopende spoorlijnen uitgebaat. Tussen Etterbeek en Ottignies worden de sporen per richting gebundeld, daarvoor wordt een korte spoortunnel aangelegd ten zuiden van Etterbeek. De viersporigheid tussen Schuman en Etterbeek wordt in december 2015 in gebruik genomen, op het overige traject is dit voorzien voor december 2016
• Er komt een nieuwe spoortunnel tussen de stations Brussel-Schuman en Meiser, de Schuman-Josaphattunnel. Hierdoor wordt het voor treinen die via station Brussel-Luxemburg de stad binnenrijden mogelijk om naar een andere bestemming dan de Brusselse Noord-Zuidverbinding te rijden, zoals de luchthaven.

Spoorlijn 28, waar als sinds 1984 geen reizigerstreinen meer reden, is in december 2009 weer geopend voor het reizigersvervoer. Daarbij werden twee nieuwe stations geopend: Brussel-West en Simonis. Vanaf december 2014 wordt de spoorlijn ook in het weekend bediend. In december 2015 werd nog een station aan de lijn geopend, Brussel-Thurn-en-Taxis.

Op diverse plekken in en rondom Brussel worden nieuwe stations voorzien. Geopend zijn tot nu toe:

• Diesdelle aan spoorlijn 26, in december 2007.
• Brussel-West aan spoorlijn 28, in december 2009
• Simonis aan spoorlijn 28, in december 2009
• Brussel-Mouterij aan spoorlijn 161, in december 2015
• Brussel-Thurn-en-Taxis aan spoorlijn 28, in december 2015

Station Arcaden aan spoorlijn 26 is in ruwbouw aanwezig en zal in december 2016 geopend worden.

In 2017 zal met de bouw worden gestart van een station bij Anderlecht aan spoorlijn 50A en van een station bij Verboekhoven in Schaarbeek aan spoorlijn 161.

Daarnaast wordt gewerkt aan het verplaatsen van station Buda aan spoorlijn 25 naar een gunstigere locatie, daarbij wordt de werknaam Machelen-Kerklaan aangehouden.

Netwerk

In de dienstregeling van 2016 rijden de volgende treindiensten.

Serie	Traject	Freq.	Opmerkingen
4000	(Leuven -) Brussels Airport-Zaventem - Brussel-Schuman - Nivelles (- Charleroi-Central)	1x/uur	Rijdt op werkdagen van/naar Charleroi, rijdt in het weekend van/naar Leuven.