ICR

Uit OV in Nederland Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken

ICR staat voor Intercityrijtuig. ICRm staat voor de gemoderniseerde variant ervan (waarbij de m staat voor modern).

ICR is een type rijtuig dat in in de jaren '80 in dienst kwam op het Nederlandse spoor. Een deelserie van ICR is toegelaten in België.

Geschiedenis

Het ICR-ontwerp stamt af van het de Intercitytreinstellen (ICM). De draaistellen zijn anders ten opzichte van ICM: voor ICR werden dezelfde draaistellen gebruikt als bij de Franse Corail-rijtuigen. De rijtuigen werden in vier verschillende series besteld, vanaf 1977, waarna ze tussen 1980 en 1988 in dienst kwamen. De series ICR-1, ICR-2 en ICR-4 zijn uitsluitend toegelaten in Nederland, met uitzondering van enkele ICR-4-rijtuigen. ICR-3 was toegelaten in de buurlanden. Door de modernisering is de toelating voor Duitsland vervallen. De rijtuigen zijn nu alleen nog in België toegelaten.

In totaal werden 378 rijtuigen aangeschaft. Er werden rijtuigen besteld van het type A (eerste klasse), B (tweede klasse), BKD (tweede klasse met keuken en bagageruimte), AB (eerste en tweede klasse) en Bs (tweede klasse met stuurstand, alleen voor de Beneluxdienst).

Bijna alle rijtuigen zijn tussen 2000 en 2006 grondig gereviseerd. Alleen de rijtuigen type Bs werden niet gereviseerd en begin 2011 gesloopt. Van de Benelux-stuurstanden is één exemplaar toegevoegd aan de collectie van het Spoorwegmuseum. Gemoderniseerde rijtuigen worden aangeduid met de toevoeging 'm' (ICRm). Tijdens de revisie werd onder meer het interieur vernieuwd en airconditioning ingebouwd. Sommige rijtuigen van het type BKD werden omgebouwd naar stuurstandrijtuigen, de BDs-rijtuigen. Deze stuurstandrijtuigen kunnen alleen rijden met locomotieven type 1700. De resterende BKD-rijtuigen werden omgebouwd naar rijtuigen type B (tweede klasse) of rijtuigen type Bf (tweede klasse met fietsafdeling). De rijtuigen type AB zijn met de verbouwing naar ICRm omgebouwd naar A- of B-rijtuigen. Omdat op een laat tijdstip bleek dat er behoefte was aan meer BDs-rijtuigen, zijn enkele gemoderniseerde B-rijtuigen alsnog omgebouwd tot BDs.

Een deel van de rijtuigen rijtuigen werd later aangepast voor het rijden over de HSL-Zuid en onder meer voorzien van een afwijkend interieur en exterieur in de huisstijl van NS Hispeed. Deze rijtuigen werden PRIO-rijtuigen genoemd.

In 2015/2016 volgde een nieuwe modernisatie voor alle rijtuigen. Alle rijtuigen werden opnieuw in de traditionele blauw-gele huisstijl geschilderd. Het interieur in de tweede klas werd opgefrist, waarbij stoelen in de tweede klas nieuwe skaileren, blauwe bekleding kregen. De binnenwanden van alle rijtuigen kregen een nieuw gestreept design. Ook werden in de coupés bagagerekken ingebouwd ten koste van twee zitplaatsen. De fietsafdelingen worden voorzien van gordels, zodat vanaf 1 september 2017 fietsen over de HSL vervoerd mogen worden. Oorspronkelijk zouden de BDs-rijtuigen geschikt gemaakt worden voor trek/duw-inzet met TRAXX. Dit ging uiteindelijk niet door, de BDs-rijtuigen worden nu als regulier rijtuig ingezet.

Inzet

ICRm werd ingezet volgens een stammenbedrijf: er zijn diverse treinstammen gevormd bestaande uit drie rijtuigen. Deze rijtuigen blijven in principe altijd bij elkaar, en ze worden gezamenlijk onderhouden. De BDs-rijtuigen worden los ingezet (en gezien als stam met één rijtuig).

In de binnenlandse dienst werd ICRm tussen 2007 en 2015 uitsluitend ingezet in trek/duwbedrijf met een 1700-locomotief. Deze treinen bestonden uit 7 tot 10 rijtuigen.

Bij de revisie van het ICR is een sluitfluit en een centraal vergrendelingssysteem ingebouwd in het deursysteem. Hierdoor is het (zoals bij treinstellen gebruikelijk) mogelijk om te werken met een 'groene lamp' in de locomotief of stuurstand en hoeft de machinist niet meer naar buiten voor het vertreksein van de conducteur. Dit wordt 'treinstelmodus' genoemd.

Sinds 2015 wordt ICRm uitsluitend nog ingezet in combinatie met TRAXX-locomotieven, in treinen van zeven of negen rijtuigen. Het oude stammenbedrijf van drie rijtuigen is ondertussen volledig verdwenen, een trein bestaat nu nog uit één stam.

Huidige inzet

Treinserie Treinsoort Vervoerder Traject
1000 Intercity direct NS Amsterdam Centraal - Rotterdam Centraal
1100 Intercity NS Den Haag Centraal - Eindhoven Centraal
9200 Intercity direct NS International Amsterdam Centraal - Brussel-Zuid

Beneluxdienst

Sinds 18 februari 2013 reed er vanwege problemen met de Fyra V250 een tijdelijke Beneluxdienst met ICRm rijtuigen (serie 1200). In de Beneluxtreinen werd tot 2010 gebruik gemaakt van de stuurstandrijtuigen type Bs. Deze rijtuigen konden alleen communiceren met de Belgische locomotieven reeks 11.8, na de vervanging van deze locs door TRAXX-locs reden de Bs'en tot slot als getrokken rijtuigen mee.

Koninklijke trein

In 1993 is ICR rijtuig (eerste klas) 50 84 10-70 647 verbouwd tot SalonRijtuig 10 en kreeg het computernummer 61 84 89-70 003. Dit rijtuig is toegelaten om in het buitenland te mogen rijden. Dit in tegenstelling tot het andere ICR materieel.

In 2012 zijn de eerste klas rijtuigen met de nummers 50 84 10-70 349 en 50 84 10-70 350 verbouwd tot begeleidingsrijtuigen en hebben de nummers 10 349 (SR 11 A) en 50 84 10-70 350 (SR 12 A) gekregen.

Als tractie voor deze rijtuigen worden twee locomotieven van het type Bombardier TRAXX F140 MS2 uit de serie NS E 186 gebruikt.

Bronnen